Wielka Sztuka Małopolski
Tajemnicze Opłakiwanie
Opłakiwanie z Chomranic to obraz gotycki, zapewne z lat trzydziestych XV wieku, który znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie. Wbrew nazwie nie pochodził on pierwotnie z kościoła w Chomranicach koło Nowego Sącza, ale znalazł się tam w początkach XVII wieku. Niezwykłość tego obrazu polega na tym, że w zaskakujący sposób łączą się w nim wpływy zupełnie różnych środowisk artystycznych, to znaczy włoskie i niderlandzkie. Jednocześnie sam temat Opłakiwania został tu ujęty w specyficzny sposób, szczegóły kompozycji wskazują na symbolikę eucharystyczną, co może być wskazówką odnośnie pierwotnej funkcji tego dzieła. Czy idąc tropem analizy treści tego obrazu da się odtworzyć hipotetycznie jego nieznaną historię? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o tajemniczym Opłakiwaniu z Chomranic, w piątek o godzinie 18.05.
Chrystus jako rekwizyt
W średniowieczu wielką popularnością cieszyły się spektakle liturgiczne: inscenizacje opowiadające o różnych wydarzeniach z Ewangelii. Szczególnie rozwinięte były dramatyzacje związane z Wielkim Tygodniem oraz Wielkanocą. Kościół zrezygnował z większości z tych teatralnych form w drugiej połowie XVI wieku, w ramach reform po soborze trydenckim, ale po średniowiecznych inscenizacjach pozostały nam zaskakujące dzieła sztuki: rzeźby, które służyły jako rekwizyty. Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o niezwykłych Osiołkach Palmowych, o rzeźbach Chrystusa z ruchomymi ramionami, oraz o otworach w sklepieniach kościołów, zwanych himmellochami, w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Święty Wacław: patron Czech i Polski
Święty Wacław, książę czeski z dynastii Przemyślidów, był nie tylko patronem Czech, ale także Królestwa Polskiego. Pod jego wezwaniem wzniesiono krakowską katedrę na Wawelu. Co wiemy o początkach krakowskiego biskupstwa? Jak zginął książę Wacław? W jaki sposób związana z nim była św. Ludmiła, oraz kim był Strachkwas? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski, w piątek o godz. 18.05. Przy okazji pojawi się także zapowiedź koncertu charytatywnego "Wacek, wracaj do nas!" na rzecz Wacława Kosteckiego, który odbędzie się 25 marca 2018 w Studiu S-5 Radia Kraków.
Kosmata Magdalena z Moszczenicy
Tryptyk z Moszczenicy Niżnej koło Starego Sącza, poświęcony św. Marii Magdalenie, powstał zapewne około 1480 r. W końcu XIX wieku został nabyty przez Muzeum Narodowe w Krakowie i dziś znajduje się w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, w galerii Sztuki Dawnej Polski. Dlaczego Maria Magdalena została w tym ołtarzu ukazana jako unoszona przez aniołów? Dlaczego jej ciało jest w całości pokryte włosami? Do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski zaprasza Magdalena Łanuszka, w piątek o godz. 18.05.
Obraz, którego nie ma
Kilka stuleci temu w katedrze na Wawelu, w pobliżu nagrobka Władysława Jagiełły, wisiał obraz ukazujący Jadwigę i Jagiełłę jako fundatorów. Niewykluczone, że obraz ten był zamówiony przez samego Jagiełłę lub przez jego następców. Dzieło to uległo zniszczeniu w XVIII wieku, ale jego kompozycję znamy dzięki siedemnastowiecznym drzeworytom zatytułowanym "Typus fundationis Acad(emiae) Cracovien(sis)", czyli obraz fundacji Akademii Krakowskiej. Jakie aspekty działalności Jadwigi i Jagiełły były zaprezentowane na tym obrazie? Jacy święci zostali tam ukazani jako patroni królewskiej pary? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w programie Wielka Sztuka Małopolski, w piątek o godz. 18.05.
Matka Boska Bolesna z podkrakowskich Staniątek
W podkrakowskich Staniątkach w gminie Niepołomice znajduje się średniowieczny klasztor sióstr benedyktynek, a w nim wiele wspaniałych skarbów, między innymi otoczony kultem obraz Matki Boskiej Bolesnej z XVI wieku. Jest to kopia franciszkańskiego obrazu Smętnej Dobrodziejki, o którym była mowa w audycji Wielka Sztuka Małopolski 16 lutego. Jakie jest znaczenie siedmiu mieczy, które skierowane są w serce staniąteckiej Matki Boskiej? Jakie legendy wiążą się z powstaniem klasztoru w Staniątkach? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej audycji w piątek o godz. 18.05.
Smętna Dobrodziejka Krakowa
W kościele Franciszkanów w Krakowie znajduje się niezwykły obraz, otoczony od wieków kultem. Jest to późnogotycki wizerunek Matki Boskiej Bolesnej, zwany "Smętna Dobrodziejka Krakowa". Serce zapłakanej Marii przeszywa miecz boleści, w narożach zaś widzimy czterech aniołów, trzymających narzędzia Męki Pańskiej. Obraz ten powstał w początkach XVI wieku. Jakie sekrety kryją się w historii tego dzieła, jakie niezwykłe detale można w nim dostrzec i jaki związek miał ten wizerunek z filmem Potop? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, o godz. 18:05. Zapraszamy!
Weneckie maski na obrazach w galerii Europeum
Muzeum Narodowe w Krakowie ma wiele oddziałów, a jednym z nich jest Europeum, czyli galeria sztuki Europejskiej. W tamtejszych zbiorach znajdują się między innymi dwa niewielkie obrazki: to dzieła naśladowcy weneckiego malarza, który zwał się Pietro Longhi i żył w XVIII wieku. Longhi często malował sceny we wnętrzach, oraz postacie w maskach, a te dwa obrazki stanową parę: jeden przedstawia salon gier, a drugi rozmównicę w klasztorze. Ta para obrazków była kopiowana zresztą przez różnych artystów. Dlaczego w obu tych scenach większość uczestników jest zamaskowana? Jakie były weneckie zwyczaje związane z noszeniem masek? Skąd wziął się pomysł na popularną maskę z ptasim dziobem? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania karnawałowych ciekawostek w piątek po godzinie 18.
Pogańskie korzenie obrzędu święcenia gromnic
Młodopolski malarz Teodor Axentowicz namalował wiele kompozycji zatytułowanych "Na gromniczną" - to przedstawienia Hucułów (karpackich górali) niosących do swych domów poświęcone świece w święto Matki Boskiej Gromnicznej. Jakie są pogańskie korzenie tych obchodów? Kim była słowiańska bogini Dziewanna? Dlaczego w lutym odprawiano obrzędy związane z ogniem? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 18.
Pijana Bachantka w krakowskich Sukiennicach
Półnaga dziewczyna tańczy, unosząc w górę kielich z winem: to "Bachantka", rzeźba Teodora Rygiera z 1887 roku, z Muzeum Narodowego w Krakowie, eksponowana w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach. Bachanalia to były starożytne obrzędy na cześć boga wina Bachusa, i był to temat bardzo popularny w sztuce europejskiej na przełomie XIX i XX wieku. Kim były w mitologii same Bachantki? Co wiemy o starożytnych kultach związanych z Bachusem i jaki skandal obyczajowy w związku z Bachanaliami miał miejsce w Rzymie w II wieku przed naszą erą? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, o godz. 18:05. Zapraszamy!
Zaskakujące malowidła w kościele św. Elżbiety w Trybszu
W Trybszu w powiecie nowotarskim znajduje się stary kościół drewniany, który powstał prawdopodobnie w 2 połowie XVI wieku. To zabytek należący do Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej, dekorowany malowidłami z 1647 roku. Powstały one z inicjatywy proboszcza Jana Ratułowskiego z Frydmana i jakkolwiek ich poziom artystyczny nie jest najwybitniejszy, to są one niesłychanie interesujące pod względem treściowym. Na przykład na stropie w tle przedstawień Wniebowzięcia Marii i Sądu Ostatecznego znajdziemy jedne z najstarszych panoram Tatr. Również inne fragmenty dekoracji tego kościoła kryją wiele ciekawostek. Dlaczego Chrystus został ukazany bez zarostu, a za to ze złocistymi lokami? Co ma wspólnego przedstawienie rydwanu ze starożytnymi kultami związanymi ze Słońcem i jaki to ma związek z datą Bożego Narodzenia? Dlaczego Mojżesz bywał portretowany z rogami? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek po godz. 18.
Miłosna skrzyneczka królowej Jadwigi
W skarbcu krakowskiej katedry znajduje się wyjątkowa średniowieczna skrzyneczka z kości słoniowej, dekorowana scenami z różnych romansów rycerskich. Powstała ona we Francji, najprawdopodobniej w Paryżu, w 2 ćw. XIV wieku i wedle tradycji miała należeć do królowej Jadwigi Andegaweńskiej. Dziś można ją oglądać na wystawie w Muzeum Katedralnym na Wawelu. Jakie opowieści kryją się w poszczególnych scenach z tej skrzyneczki? Na czym polegała dworska zabawa w oblężenie Zamku Miłości? Jaka symbolika kryje się w scenie polowania na jednorożca? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej porcji ciekawostek w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!
Niezrealizowane witraże Stanisława Wyspiańskiego do katedry na Wawelu
W XIX wieku na Wawelu stacjonowało wojsko austriackie, a gdy zaczęło opuszczać wzgórze od 1905 r., zamek wymagał kompleksowej renowacji. Renowacje prowadzono również w katedrze - na przełomie 1899 i 1900 r. Stanisław Wyspiański zaproponował zrealizowanie witraży do okien katedry, ale jego projekt nie został przyjęty, a w efekcie nie doczekał się realizacji. Zachowały się 4 kartony (projekty w skali 1:1) do tych witraży, przechowywane dziś w Muzeum Narodowym w Krakowie, oraz szereg szkiców w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ekspresyjnie ukazane postacie historyczne miały w tych projektach korespondować z obiektami z krakowskiej katedry, a dodatkowo artysta stworzył cykl utworów poetyckich poświęconych właśnie tym postaciom i ich roli w dziejach narodu polskiego. O niezrealizowanym projekcie Stanisława Wyspiańskiego opowie Magdalena Łanuszka, w kolejnym programie "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!
Rycerz i ślimak w rękopisie z Biblioteki Czartoryskich
Mszał z pierwszej ćwierci XIV wieku, który powstał w północnej Francji, dziś znajduje się w małopolskich zbiorach: w bibliotece książąt Czartoryskich w Krakowie (Muzeum Narodowe w Krakowie), ponieważ został zakupiony w XIX wieku przez Władysława Czartoryskiego. Nie jest to bardzo bogato dekorowany rękopis, ma zdobienia tylko na kilku kartach, ale za to w tych zdobieniach pojawiają się ciekawe motywy. Czym były tak zwane drolerie? Co może oznaczać popularny w średniowieczu motyw walki rycerza ze ślimakiem? Jaka symbolika kryje się w scence z małpą i sową? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej porcji ciekawostek w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!
Zaginione części późnogotyckiego ołtarza z Lusiny
Ołtarz z Lusiny powstał w początkach XVI wieku - niestety, został on zrabowany przez hitlerowców, a po wojnie nie udało się odzyskać go w całości. Dziś posiadamy z niego jedynie skrzydła, które znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie; ich rzeźbione części wykazują wyraźne wpływy twórczości Wita Stwosza. Zaginione pozostają dwa najciekawsze fragmenty tego ołtarza: część środkowa oraz jedna z kwater ze skrzydła. Jakie niezwykłe legendy były ukazane na tych utraconych częściach? Jaka była oryginalna struktura tego ołtarza? Jakie zaskakujące detale możemy zobaczyć na zachowanych przedwojennych fotografiach tego dzieła? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej audycji "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00. Zapraszamy!
Niezwykłe dekoracje Mszału Erazma Ciołka
Wśród zabytków przechowywanych w Bibliotece Narodowej w Warszawie znajduje się m.in. Mszał Erazma Ciołka - to rękopis spisany i dekorowany w Krakowie ok 1515 r. Powstał na zlecenie biskupa płockiego Erazma Ciołka (1474-1522): humanisty i dyplomaty związanego z królewskim dworem. Najpiękniejszą dekorację znajdziemy w tej księdze na karcie 102 verso: jest tam inicjał z przedstawieniem Bożego Narodzenia, który jest przypisywany krakowskiemu malarzowi Stanisławowi Samostrzelnikowi, cystersowi z Mogiły.
Późnobarokowy obraz przedstawiający Cud św. Jana Kantego
20 października przypada wspomnienie jednego z najważniejszych krakowskich świętych, czyli Jana Kantego, profesora Akademii Krakowskiej z XV wieku. Przy okazji jego kanonizacji w 1767 r. powstał obraz Tadeusza Kuntze-Konicza, przedstawiający Cud św. Jana Kantego - autorskie wersje tego obrazu znajdują się w kościele św. Floriana oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie. Kim był ten artysta? Jakie wydarzenie z legendy Jana Kantego ukazane jest na tym obrazie? Jakie inne cuda wiązane są z Janem Kantym? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, o godz. 18:05. Zapraszamy!
Somosierra pędzla Piotra Michałowskiego
Obraz "Somosierra" Piotra Michałowskiego to wspaniałe romantyczne dzieło, które znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Przedstawia ono zwycięską szarżę Polaków w wąwozie Somosierra w 1808 roku, która otworzyła Napoleonowi drogę na Madryt. Jak Michałowski po latach (w połowie XIX stulecia) ukazał tę słynną bitwę? Jakie ciekawostki wiążą się z samym tematem tego obrazu? Jaki ta bitwa może mieć związek z opinią Francuzów na temat spożywania alkoholu przez Polaków? Do wysłuchania opowieści o tym dziele zaprasza Magdalena Łanuszka, w ramach programu "Wielka Sztuka Małopolski" - w piątek, po godz. 18:00.
- chevron_left
- 1
- 2
- ...
- 4
- 5
- 6
- chevron_right
Najnowsze
-
22:08
AI może ograniczyć testy na zwierzętach. Jaką zmianę przyniesie?
-
20:54
Leśne fontanny w powiecie olkuskim - urokliwe, ale prawdopodobnie bardzo niebezpieczne
-
20:11
Twierdza Szczecin niezdobyta. Puszcza znów wraca bez punktów
-
18:04
Leczenie gonartrozy i bólu kolana w CRS Clinic – skuteczne metody bezoperacyjne
-
18:00
Węzeł przesiadkowy za miliony złotych miał przyciągnąć przewoźników. Zatrzymują się tam autobusy jednej firmy
-
17:29
Co pokazał szczyt państw zrzeszonych w BRICS?
-
16:38
Czy Polacy nienawidzą dzieci?
-
16:32
Spółka Kraków5020 jeszcze nie w likwidacji, a już bez prezesa