Wielka Sztuka Małopolski
Piastowska seksafera w obrazie Jana Matejki
W Galerii Rogalińskiej Edwarda Aleksandra Raczyńskiego znajduje się niewielki obrazek, który Jan Matejko namalował w 1879 roku. Jest to ilustracja sporu, który miał miejsce ponad 600 lat wcześniej, pomiędzy piastowskim księciem Leszkiem Czarnym i jego żoną Gryfiną. Jak przekazują nam średniowieczne kroniki, ta akurat kłótnia małżonków była prawdziwą aferą obyczajową; o co właściwie księżna oskarżyła swojego męża i jak zakończył się ich spór? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Zaskakujące ambony w Starym Sączu i w Sandomierzu
Wśród wielu interesujących elementów wyposażenia małopolskich kościołów można znaleźć także siedemnastowieczne ambony dekorowane rzeźbionym krzewem winnym, który wyrasta z figury mężczyzny leżącego pod kazalnicą. W ambonie w kościele przy klasztorze klarysek w Starym Sączu owym leżącym mężczyzną jest Jesse, zaś w pobenedyktyńskim kościele św. Michała w Sandomierzu - św. Benedykt. Skąd pomysł na tak niezwykłe dekoracje ambon? Jaka jest symbolika tych przedstawień i co wiemy na temat procesu tworzenia tych właśnie dzieł? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Zagadka krucyfiksu z kościoła Najświętszego Salwatora
We włoskiej Numanie niedaleko Ancony znajduje się wczesnośredniowieczny krucyfiks, który zapewne przybył do Italii z północy. Tymczasem w kościele Najświętszego Salwatora w Krakowie jest obraz przedstawiający legendę związaną z krucyfiksem, który niegdyś miał się tu znajdować, a był on wedle lokalnych tradycji podarowany Mieszkowi I z Moraw. Czy krucyfiks dziś znajdujący się w Numanie to może być ten sam, który przed wiekami znajdował się w krakowskim kościele? O co chodzi w legendzie o skrzypku i bucie, oraz skąd się ta legenda wzięła? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Matka Boska Częstochowska: fakty i mity
W połowie sierpnia na Jasną Górę przybywają pielgrzymi z całej Polski, aby zgromadzić się wokół obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Skąd wzięła się legenda, że dzieło to namalował sam św. Łukasz Ewangelista? Kiedy i gdzie rzeczywiście mógł powstać ten obraz? Dlaczego jest to "Czarna Madonna" i skąd wzięła się rana na jej obliczu? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o faktach i mitach dotyczących jasnogórskiego obrazu w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godzinie 18.05.
Wczesnośredniowieczni pustelnicy nad Dunajcem
Na przełomie X i XI wieku w dolinie Dunajca osiedli święci pustelnicy-misjonarze: Świerad w Tropiu, Just w Tęgoborzu, oraz Urban w Iwkowej. Skąd tutaj przybyli i dokąd udali się później? Jakie ślady ich kultu znajdziemy w Małopolsce oraz na terenach dzisiejszej Słowacji? Magdalena Łanuszka zaprasza na wakacyjną wyprawę tropem naddunajeckich pustelników sprzed ponad 1000 lat, w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Święte nierozpoznane
Druga część opowieści o skrzydłach z Zatora pokazuje, w jaki sposób historyk sztuki prowadzi badania nad ikonografią gotyckiego dzieła. Z czterech świętych, ukazanych na rewersach skrzydeł z Zatora, dwie udało się rozpoznać, ale dwie nadal pozostają niezidentyfikowane. Jakie hipotezy na ich temat dotychczas wysuwali badacze? Dlaczego hipotezy te są nie do końca przekonujące? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Ciekawostki z małopolskich cerkwi
Na Szlaku Architektury Drewnianej w Małopolsce znajdziemy 49 cerkwi, a ponadto lokalnie wytworzone ikony eksponowane są także w muzeach, na przykład w Galerii Sztuki Cerkiewnej Dawnej Rzeczypospolitej Muzeum Narodowego w Krakowie, albo w Muzeum Historycznym w Sanoku; to są przede wszystkim zabytki połemkowskie. W kolejnym programie Wielka Sztuka Małopolski Magdalena Łanuszka opowie o ciekawostkach, na które można trafić zwiedzając cerkwie i zbiory sztuki cerkiewnej. Co to jest ikonostas? Jaka była legenda Mandylionu, czyli przedstawienia twarzy Chrystusa odbitej na chuście? Dlaczego w niektórych ikonach ukazujących Zaśnięcie Matki Boskiej archanioł obcina dłonie jakiemuś mężczyźnie? Zapraszamy w piątek o godz. 18.05.
Po śmierci postanowił przyjechać do Polski...
W czasie weekendowych wędrówek, nie tylko po Małopolsce, wielokrotnie trafimy na przedstawienia św. Floriana: jego wizerunki umieszczone są w licznych kapliczkach, ale przede wszystkim dekorują większość remiz. Kim właściwie był Florian i dlaczego został patronem strażaków? Skąd wzięły się w Polsce relikwie św. Floriana i jaka niezwykła historia wiąże się z fundacją jego kościoła na krakowskim Kleparzu? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
"Piknikowi" święci
W czasie weekendowych wycieczek poza muzeami czy kościołami mijamy na turystycznych szlakach wiele kapliczek, a w nich mnóstwo bardzo ciekawych przedstawień różnych świętych. W kolejnym programie Wielka Sztuka Małopolski Magdalena Łanuszka opowie o trzech świętych, których atrybuty mogą nam się kojarzyć z piknikiem, albo z grillem: będzie zatem o świętym z rusztem, o świętym zwanym czasem żartobliwie patronem wieprzowiny, oraz o świętym z pierogami. Zapraszamy w piątek o godz. 18.05.
Co gryzie Stańczyka?
Choć obraz "Stańczyk" Jana Matejki (z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie) jest jednym z najbardziej znanych płócien krakowskiego malarza, to jego interpretacja wciąż pozostaje przedmiotem dyskusji. Nad jakim wydarzeniem ze smutkiem rozmyśla Stańczyk? Co wiemy o błaźnie ostatnich Jagiellonów z przekazów z XVI wieku? Dlaczego Jan Matejko miał krzywy nos? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Najsłynniejszy obraz w krakowskich Sukiennicach
"Hołd Pruski" to jedno z najpopularniejszych dzieł Jana Matejki - choć należy do zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu, jest eksponowane w Sukiennicach, w Galerii Sztuki Polskiej XIX w. Muzeum Narodowego w Krakowie. Jakie detale zawarł Matejko w przedstawieniu słynnego wydarzenia z 1525 roku? Gdzie umieścił swój autoportret? Jakie były losy płótna w czasie II wojny światowej? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05
Skarb tynieckich Benedyktynów
W Opactwie Benedyktynów w Tyńcu niedawno ruszyła czasowa wystawa "W klasztornym skryptorium", prezentująca proces powstawania średniowiecznych ksiąg. Tymczasem jeden z najcenniejszych tynieckich rękopisów, czyli tak zwany Sakramentarz Tyniecki z XI wieku, dziś znajduje się w Warszawie, w zbiorach Biblioteki Narodowej. Jakie były dzieje tej księgi i kto mógł być jej fundatorem? Jakie elementy dekoracji tego sakramentarza świadczą o jego wyjątkowej wartości? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Najpiękniejsza małopolska Madonna
Madonna z Krużlowej to rzeźba drewniana z początków XV wieku, w typie ikonograficznym tak zwanej Pięknej Madonny. Jest to najbardziej znana z polskich rzeźb gotyckich, reprezentująca wyidealizowany, dworski styl piękny. Jaki był średniowieczny kanon idealnej urody kobiecej? Dlaczego Dzieciątko Jezus ma odstające uszy? Jakie były dzieje Madonny z Krużlowej w XIX i w XX wieku? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Ostatni skok Księcia Józefa Poniatowskiego
W 1816 roku w Paryżu Horace Vernet namalował dwie wersje "Śmierci Księcia Józefa Poniatowskiego"; w jednej z nich książę skacze do rzeki na białym koniu, w drugiej zaś na czarnym. Oba te obrazy były wielokrotnie powielane; kopie obu wersji znajdują się dziś w Muzeum Narodowym w Krakowie. Jak i kiedy poległ Książę Józef Poniatowski? W jakich okolicznościach kilka lat temu odnalazły się oryginalne obrazy Verneta, do niedawna jeszcze uznawane za zaginione? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w programie Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Marysieńka jako święta grzesznica
W zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu znajduje się portret Marii Kazimiery d'Arquien, późniejszej królowej Marysieńki Sobieskiej. Pochodzi on z kolekcji rodziny Morsztynów i w 2003 roku został podarowany Państwowym Zbiorom Sztuki przez Bank Przemysłowo-Handlowy PBK. Jest to wczesny portret, prawdopodobnie z ok. 1658 roku, czyli z czasu, gdy Marysieńka wyszła za mąż za swojego pierwszego męża, Jana "Sobiepana" Zamoyskiego. Dlaczego w tym portrecie Marysieńka została ukazana z głową opartą na dłoni i z rozpuszczonymi włosami? Jakie były miłosne perypetie Marysieńki zanim została królową? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach programu Wielka Sztuka Małopolski, w piątek o godz. 18.05.
Arcydzieło sztuki hafciarskiej ze skarbca Katedry na Wawelu
Piotr Kmita, wojewoda krakowski i marszałek wielki koronny, który zmarł w 1505 r., ufundował do Katedry na Wawelu niezwykły ornat, ozdobiony ilustracjami legendy św. Stanisława, biskupa krakowskiego. Dekoracja ornatu to unikatowy późnogotycki haft, który jest tak plastyczny, że sprawia wrażenie rzeźby. Jakie sceny zostały tam ukazane? Skąd wzięło się przekonanie, że św. Stanisława zabił osobiście król Bolesław Śmiały? Kim był Piotrawin, który stał się atrybutem biskupa-męczennika? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnych ciekawostek w audycji Wielka Sztuka Małopolski w piątek o godz. 18.05.
Zagadkowy portret pędzla Witkacego
W kolekcji Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku w Podkowie Leśnej pod Warszawą znajduje się portret Iwaszkiewiczów pędzla Witkacego. To awangardowe dzieło powstało w Zakopanem w 1923 roku i zostało podarowane małżonkom przez artystę w prezencie poślubnym. Co oznaczają zapiski, które Witkacy umieścił w prawym dolnym rogu płótna? Czy w zamyśle Witkacego Anna Iwaszkiewiczowa miała być przedstawiona jako krwiożercza femme fatale? Jakie były zaskakujące losy tego obrazu? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania opowieści o niezwykłym dziele Stanisława Ignacego Witkiewicza, w piątek o godz. 18.05.
Arystoteles i Wergiliusz upokorzeni przez kobiety
Wśród dzieł sztuki, które Karolina Lanckorońska podarowała ze swej rodowej kolekcji Zamkowi Królewskiemu na Wawelu, znajduje się para renesansowych obrazów namalowanych w początkach XVI wieku przez włoskiego malarza Giovanniego Buonconsiglio. Jeden z nich przedstawia filozofa Arystotelesa, na którym jedzie piękna Filis, drugi zaś poetę Wergiliusza, zawieszonego w koszu na ścianie wysokiej wieży. Jak to się stało, że starożytni mędrcy wpakowali się w tarapaty? W jaki sposób, wedle średniowiecznych legend, kobiety ośmieszyły filozofa i poetę? Magdalena Łanuszka zaprasza do wysłuchania kolejnej opowieści w ramach programu Wielka Sztuka Małopolski, w piątek o godz. 18.05.
Najnowsze
-
15:04
Zakupy w stylu slow na tarnowskim targu. Kolejna okazja – przed świętami
-
14:45
Święta i Sylwester w górach? W niektórych hotelach pełne obłożenie
-
14:19
Komu soli, komu? W Tarnowie powstała grota solna
-
13:47
Pasażerze, robiłeś zdjęcia autobusom, pętlom, przystankom? To świetnie!
-
13:15
Rozpoczyna się remont drogi nr 94 w Bolesławiu. Ruch tylko jednym pasem
-
12:15
Człowieku, kup nam karmę, a dostaniesz choinkę
-
11:44
Krynica ma już nowy parking. Będzie odpłatny, ale kwota jest niewielka
-
11:14
Wyremontują dwór w Brodach. Piękny zabytek, fascynująca historia
-
10:10
Pikający telefon, czyli jak przetrwać na grupie rodzicielskiej?
-
09:46
Szaro, buro i ponuro. W niedzielę w Małopolsce więcej jesieni niż zimy
-
08:47
Są niedobry w zapasach krwi. Jesienią i zimą chorują też dawcy