Sejm RP oddając artyście hołd, ustanowił 2023 Rokiem Jerzego Nowosielskiego. W uchwale zwrócono uwagę, że "w 2023 roku przypada 100. rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego – wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pedagoga, filozofa, teoretyka sztuki i myśliciela religijnego, uważanego za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon". Przypomniano, że "urodził się w 1923 roku w Krakowie i z tym miastem związany był przez większość swojego życia, przez wiele lat związany był twórczo również z Łodzią. Jest uznawany za jedną z najwybitniejszych postaci polskiej kultury współczesnej. Malarstwo, jego podstawy teoretyczne, teologia, pedagogika artystyczna, działalność na rzecz promocji i wspierania sztuki – to tylko niektóre z dziedzin, w których artysta wykazywał niesłabnącą aktywność i odnosił niekwestionowane sukcesy".

"Jerzy Nowosielski był autorem wielu tekstów o sztuce i wierze. Wykonał wyposażenie i polichromie wewnątrz licznych świątyń rzymskokatolickich, greckokatolickich i prawosławnych. W swojej twórczości o charakterze świeckim czerpał z osiągnięć sztuki awangardowej i tradycji malarstwa bizantyńskiego. Często sięgał po formę abstrakcji geometrycznej, malował akty kobiece i pejzaże. Jego sztuka do dziś jest uznawana za zjawisko unikatowe, łączące w sobie strefę sacrum i profanum" - głosi uchwała.

Twórczość Jerzego Nowosielskiego to prawdziwy fenomen. Religijny malarz śmiałych erotyków. Artysta, który zmieniał oblicze polskiej sztuki i wywiera wpływ na kolejne pokolenia twórców. Człowiek pomnik, ale z wszelkimi słabościami i bolesnymi rozdarciami. Jak pisała o artyście krakowska historyczka sztuki, najwybitniejsza badaczka sztuki Nowosielskiego i autorka jego biografii dr Krystyna Czerni: „Dzieje Nowosielskiego skupiają jak w soczewce najważniejsze rozterki i dramaty mieszkańców tego zakątka Europy XX wieku. [...] Warto poznać źródła, z których wypływa jego myśl i sztuka, pochylić się nad nieprostym losem tego wielkiego artysty i pięknego, choć tragicznego człowieka”. Od 9 do 13 stycznia 2023 roku w Radiowej Bibliotece przypomnimy fragmenty biografii Nowosielskiego pt. "Nietoperz w świątyni".

Jednym z elementów obchodów 100. rocznicy urodzin artysty na antenie RK i RKK jest premiera słuchowiska, poświęconego tej fascynującej, ale i skomplikowanej postaci. - Chcieliśmy pokazać nie tylko wybitnego artystę, współczesnego interpretatora prawosławnej ikony, ale przede wszystkim niepokornego myśliciela, wizjonera, twórcę podziwianego, ale także odrzucanego przez swoich współbraci - mówi Justyna Nowicka, redaktorka programowa Radia Kraków Kultura.    

Zadania napisania scenariusza i wyreżyserowania słuchowiska zat. "Nowosielski. Solilokwium" podjął się krakowski reżyser Łukasz Fijał. Od początku wiedzieliśmy, że wywodząca się ze średniowiecza, nawiązująca do wewnętrznych monologów forma solilokwium, będzie pojemną formułą na zaprezentowanie bogactwa wyobraźni i intelektualnej wirtuozerii artysty. "W słuchowisku występują dwie postacie: Nowosielski i Anima. Scenariusz składa się z ich dialogów i monologów. Przygotowując się do pracy nad słuchowiskiem przeczytałem wiele wywiadów, listów, esejów, zapisów rozmów z artystą. Nowosielski podczas rozmowy wykazywał niezwykłe ożywienie, często prowokował i zaskakiwał, co starałem się oddać w scenariuszu. Rozmowa między Nowosielskim i Animą rozpoczyna się od wywiadu, by stopniowo zmienić się w niemal spotkanie psychoanalityczne, gdzie podejmowane są tematy artystyczne, teologiczne, filozoficzne. Anima z dziennikarki przeistacza się w alter-ego artysty, jest zjawą, wyobrażeniem, jest inspiracją, wiedźmą, właśnie - Animą. Całość nie ma dawać odpowiedzi, tylko stawiać pytania, które nurtowały Nowosielskiego" - podkreśla reżyser.

W postać malarza wcieli się aktor teatralny i filmowy, związany z Teatrem Ludowym Kajetan Wolniewicz. Anima, interlokutorka radiowego Nowosielskiego, muza i kusicielka artysty to Agnieszka Michalik,  aktorka Teatru im. Witkacego w Zakopanem.

"Jerzy Nowosielski. Mistyk czy heretyk? Bliższy ortodoksji czy okultyzmowi? Fascynat kobiet czy cerkwi? Im dłużej przebywam z obrazami i tekstami Nowosielskiego, tym trudniej przychodzi mi sformułowanie zdania zakończonego kropką, które opisuje tego artystę. W każdej rozmowie i eseju stosował on intelektualne prowokacje, wyłamywał się oczywistym kierunkom wyciągania wniosków. Czy na Sądzie Ostatecznym Lucyfer zostanie zbawiony? A czy zwierzęta i rośliny zostaną zbawione? Czy postać Chrystusa można wyprowadzić z religii orientalnej? Nowosielski nie daje odpowiedzi, tylko zostawia z pytaniami. Sam uważa się za samotnego, stojącego poza Kościołem, polityką, społeczeństwem i Akademią. Będąc jednocześnie wierzącym, mając zdanie o sprawach publicznych, prowadząc wykłady na ASP. Obcowanie z Nowosielskim może być niebezpieczne, bo wytrąca z poczucia stabilności. Ale z tego samego powodu może być bardzo bezpieczne"  - dodaje Łukasz Fijał.




Premiera słuchowiska "Nowosielski. Solilokwium"
25 grudnia
Radio Kraków Kultura, godz.12.00
Radio Kraków, godz.18.05



Reżyseria, scenariusz - Łukasz Fijał

Muzyka - Chvost
Realizacja akustyczna – Wojciech Gruszka
Opieka redakcyjna – Justyna Nowicka
Konsultacja naukowa - Krystyna Czerni

OBSADA:

Nowosielski - Kajetan Wolniewicz
Anima - Agnieszka Michalik