O fenomenie lalek

Rozmowy
Czwartek, 2015.12.03

„Pierwsze dziecko każdej kobiety” – tym mianem określił rolę lalki w życiu dziewczynek pisarz Victor Hugo. Ofiarowując dziecku lalkę, dajemy coś, co symbolizuje niemowlę – kogoś, kim można się troszczyć. Dlatego lalka uczy empatii, a jej głaskanie i przytulanie wpływa na rozwój zachowań opiekuńczych.

Fot. RK

Lalki istniały od dawna. Naszym mamom, babciom wystarczał patyk, gałganek czy wiązka siana. Dziś pod asortymentem lalkarskim uginają się półki sklepowe. Fabryki prześcigają się z pomysłami na kolejne, coraz bardziej niezwykłe produkty, co wielu rodziców przyprawia o zawrót głowy i puste kieszenie. Zwłaszcza raz do roku, kiedy stają przed wyborem zakupu najpiękniejszego prezentu dla dziecka na Gwiazdkę. O fenomenie lalek rozmawiamy w programie "Przed hejnałem".

Goście:
dr hab. Marta Bielecka - Pikul - psycholog, kierownik Laboratorium Psychologii Małego Dziecka w Instytucie Psychologii UJ;
Krystyna Reinfuss - Janusz - etnolog.

- W ubiegłym tygodniu obchodziliśmy Światowy Dzień Pluszowego Misia. Dzisiaj, kilka dni przed mikołajkami, rozmawiać będziemy o lalkach. Dlaczego dzieci, szczególnie dziewczynki, tak bardzo lubią lalki, skoro nie można się do nich przytulić jak do misia? Co one widzą w tej lalce?

Dr hab. Marta Bielecka - Pikul - Lalka jest elementem kultury w różnych momentach czasu. Dzisiaj lalka posiada wszystkie atrybuty kultury konsumpcyjnej. Ma dodatki, ubrania, domek. Te pierwsze lalki dzieci najmłodszych wyrastały z gałganków. Są one elementem przytulania i dotyku, które to doznania są bardzo istotne we wczesnym dzieciństwie.

- Lalka na początku jest nim samym i ono przeżywa siebie w tej lalce.

Dr hab. Marta Bielecka - Pikul - Można i tak widzieć: dziecko poszukujące w lalce siebie. Lalka to element zabawy i zabawki. Może tak być, że w tej lalce dziecko umieści przyjaciela z wyobraźni i wtedy z nim rozmawia.

- Pamiętają panie swoje lalki z dzieciństwa?

Krystyna Reinfuss - Janusz - Czytając "Małą księżniczkę", chciałam mieć taką lalkę jak Emilka. Koleżanka miała piękną lalkę i ja chciałam mieć podobną, ale rodziców nie było na nią stać. Lalka w kulturze występuje już od dawna. W XVIII i XIX też były lalki, ale trudno było je przytulać, bo były drewniane. Dzieci wiejskie same robiły sobie lalki. Często robiły je z gałganków i to służyło im za zabawkę. Pod koniec XIX wieku dziewczynki we dworach w ramach dobrego wychowania uczyły się szycia na ubrankach dla lalek.

- Lalka to pierwowzór człowieka i jest po to, by dziecko mogło się nauczyć opiekować innym człowiekiem. Zabawa lalką to nauka kochania kogoś słabszego, mniejszego. Dlatego taka zabawka nie może być dorosłą panią z dużym biustem. A jednak lalka Barbie to hit marketingowy. Skąd jej fenomen?

Krystyna Reinfuss - Janusz - Są dwie wersje. Pierwsza mówi, że Barbie powstała w Stanach Zjednoczonych. Stworzyła ją Ruth, która zauważyła, że jej córka Barbara nie bawiła się lalką bobasem, ale lalką udającą dorosłą postać. Druga wersja jest taka, że w latach 40. i 50. znany niemiecki komik stworzył figurki Lilly, na podstawie których zrobiono lalki Barbie. Na wzór Barbie produkowane były inne lalki, np. w Krakowie produkowano Joannę. Jednak nie osiągnęła ona spektakularnej sprzedaży. Ciekawe zaś jest to, że lalek Barbie sprzedano półtora miliona.

- Te dzisiejsze Barbie są jednorazowe i uczą dzieci konsumpcjonistycznego funkcjonowania.

Dr hab. Marta Bielecka - Pikul - Są rodzice, którzy się temu sprzeciwiają. Kupują klocki z drewna, aby pokazać, jak ważna jest wspólna zabawa.

- Czy chłopcy powinni bawić się lalkami?

Dr hab. Marta Bielecka - Pikul - Dzieci to są goście, którzy pytają o drogę i to my dorośli pokazujemy im tę drogę. Jeśli chłopiec będzie chciał się bawić lalką, to powinien się nią bawić. Jeśli nie, to jej nie wybierze. To jest pytanie w stylu: jaki wzorzec chcemy dzieciom zaproponować? Proponując mu lalkę Barbie, pokazujemy wzorzec bogaty. Dając gałgankę - wzorzec biedy. Lalkę postrzegam jako element zabawy. Zabawa to coś, co niezwykle rozwija dziecko. Zarówno zabawa motoryczna, konstrukcyjna i niezwykle ciekawa zabawa w udawanie, w role.

- Mam zabawki dla chłopców i dla dziewcząt. Mój syn uwielbia bawić się lalkami na równi z córką. Pani synowie bawili się lalkami, pani Krystyno?

Krystyna Reinfuss - Janusz - Nie mieli lalek, ale bawili się misiami. Jestem zaborczą matką, więc wszystko chciałam zrobić sama. Moi synowie nie mieli za wiele obowiązków w domu. Niezwykłą radością dla mnie było, gdy usłyszałam od synowych, że wychowałam synów na dobrych mężów. Mam małego wnuka i gdy widzę jak mój syn wszystko wokół niego robi, to myślę sobie, że to pozostałość z dzieciństwa.

- W Krakowie była kiedyś klinika lalek. Dzisiaj lalek się już nie naprawia, tylko kupuje nowe.

Krystyna Reinfuss - Janusz - Ona była na Starowiślnej. Gdy lalki się psuły, to tam je zanoszono. Lalki miały w sobie mechanizm, dzięki któremu ruszały rękoma i nogami. Gdy się popsuł, to można było go naprawić w klinice lalek. Gdy ktoś lalki nie odebrał, to pan wkładał je na wystawę. W związku z tym ta wystawa nie zachęcała do zakupu.

Dr hab. Marta Bielecka - Pikul - Te nasze przepełnione zabawkami pokoje dziecięce są niepotrzebnie przepełnione, bo ważniejsza niż zabawka jest sama zabawa. Dzięki niej możemy się połączyć z dzieckiem, wejść z nim w intereakcję. We wspólnej zabawie poznajemy dziecko.

Tematy: Rozmowy przed Hejnałem

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

O fenomenie lalek

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Piramidy, krwawe ofiary i cykliczne końce świata. Dr Piotr G. Michalik o religii ludów Mezoameryki

Abakanowicz. Bez reguł. Rzeźby w ogrodach królewskich

„Piłeś? Nie jedź. Ale wciąż jeżdżą…” – Polska nie radzi sobie z pijanymi kierowcami

Nigdy więcej nienawiści i antysemityzmu

Zmiany w tarnowskim budżecie obywatelskim. Łatwiej będzie zgłaszać projekty

Wiosna w ulu. Pierwszy nakrop i nadzieja na miód z mniszka w pasiece w Kamiannej

Tarnów wprowadza „bon dla pierwszaka”. 700 zł na sport z oszczędności po likwidacji dyżurów dla nietrzeźwych

Szukasz ubezpieczenia samochodu? Zobacz, jakie to proste!

Pijany mężczyzna, który śmiertelnie potrącił 10-latka k. Limanowej usłyszał zarzuty

Małopolska na fali w 2024 roku! Rosnąca liczba turystów, coraz większe wpływy i termy, które stały się hitem

Ruch Muzyczny na fali: Krzysztof Stefański rozmawia z Jakubem Gucikiem i Krzysztofem Pietraszewskim

O fenomenie lalek

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Piramidy, krwawe ofiary i cykliczne końce świata. Dr Piotr G. Michalik o religii ludów Mezoameryki

Abakanowicz. Bez reguł. Rzeźby w ogrodach królewskich

„Piłeś? Nie jedź. Ale wciąż jeżdżą…” – Polska nie radzi sobie z pijanymi kierowcami

Nigdy więcej nienawiści i antysemityzmu

Zmiany w tarnowskim budżecie obywatelskim. Łatwiej będzie zgłaszać projekty

Wiosna w ulu. Pierwszy nakrop i nadzieja na miód z mniszka w pasiece w Kamiannej

Tarnów wprowadza „bon dla pierwszaka”. 700 zł na sport z oszczędności po likwidacji dyżurów dla nietrzeźwych

Szukasz ubezpieczenia samochodu? Zobacz, jakie to proste!

Pijany mężczyzna, który śmiertelnie potrącił 10-latka k. Limanowej usłyszał zarzuty

Małopolska na fali w 2024 roku! Rosnąca liczba turystów, coraz większe wpływy i termy, które stały się hitem

Ruch Muzyczny na fali: Krzysztof Stefański rozmawia z Jakubem Gucikiem i Krzysztofem Pietraszewskim

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię