Jak na miłość – nie ma przepisów na malowanie, bo to zbyt żywiołowe akty emocjonalne. Obraz tak powinien mówić – patrz, tak kocham. Rozkosz malowania to rozkosz realizowania swej miłości.
Z rękopisów Wojciecha Weissa
Wystawa Podgórze Wojciecha Weissa to pierwsza w Muzeum Podgórza próba spojrzenia na miasto oczami artysty, który kiedyś tu mieszkał i tworzył. Podgórze – wolne, majętne miasto z dobrze prosperującym przemysłem i opiekuńczymi władzami – było nie tylko doskonałą przestrzenią do osiedlenia się przez prowadzących tu swoje interesy obywateli. Miasto o swoistym charakterze stało się też miejscem, które los złączył z wybitnymi artystami. Ekspozycja pokazuje poszukiwania stylu przez młodego malarza, ale też stwarza doskonałą sposobność, by wraz z artystą udać się na symboliczną wędrówkę po mieście.
Wojciech Weiss (1875–1950) po powrocie z Rumunii, gdzie pracował jego ojciec, zamieszkał wraz z rodzicami najpierw przy stacji kolejowej w Płaszowie, a następnie w Podgórzu. Od najmłodszych lat zdradzał talent zarówno muzyczny, jak i plastyczny, z radością przyjął więc informację o przeprowadzce. „Co za dzika radość! Będę w bliskości Matejki” – pisał w swoim szkicowniku. Ze szkicownikiem przemierzał ulice Podgórza, zaglądał na podwórka, wyglądał przez okno swojej kamienicy. Wielokrotnie powtarzał te same ujęcia zaobserwowane przy różnych porach roku i zmieniającej się pogodzie. Podgórze młodego Weissa jest bardzo osobiste, brak tu wielkich kompozycji uwieczniających najważniejsze zabytki architektury czy wydarzenia z życia miasta. Artysta przeniósł na płótno widoki cmentarza (to obecny Stary Cmentarz Podgórski), nieistniejący most Podgórski, zakola Wisły przy dzisiejszych Plantach Nowackiego, stację kolejową w Płaszowie i Swoszowicach oraz inne ujęcia znanych nam i już nieistniejących fragmentów Podgórza.
Młodzieńcza twórczość Weissa to nie tylko widoki miasta, ale też precyzyjnie studiowana natura oraz tematy muzyczne w ciekawy sposób potraktowane przez artystę.
Patrząc na niektóre dzieła utalentowanego muzycznie i malarsko Weissa, można dojść do wniosku, że te dwie pasje w sposób wrażeniowy były ściśle ze sobą związane. Muzyka i malarstwo posługują się podobnymi pojęciami, które bliskie były także Weissowi – w obu dziedzinach mówimy o tonacji, barwie dźwięku i koloru, harmonii, kompozycji. W przypadku Weissa dźwięki i kolory miały swoje odpowiedniki w zmysłowym ich odbieraniu. Muzyczność w obrazach, opisywana w literaturze fachowej, to nie tylko szkice muzyczno-malarskie i przedstawienia ukazujące muzyków, ale także synestetyczne eksperymenty.
Na wystawie pokazane sa dzieła ze zbiorów Muzeum Krakowa, Muzeum Fundacji Wojciecha Weissa, rodzinnych kolekcji spadkobierców artysty, Muzeum Narodowego w Krakowie, Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Muzeum Chopina w Warszawie, Muzeum Literatury w Warszawie, Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Fundacji im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu.
Muzeum Podgórza to oddział dostępny dla osób ze szczególnymi potrzebami. Osoby poruszające się na wózkach, a także opiekunowie z dziećmi swobodnie mogą się przemieszczać się po całym budynku. Wystawa główna jest także dostępna dla osób z dysfunkcją wzroku i słuchu. Ścieżki dostępu – dotykowa oraz w Polskim Języku Migowym – zostały nagrodzone w dwóch ważnych plebiscytach – Kraków bez Barier pod patronatem Prezydenta Miasta Krakowa oraz Lider Dostępności pod patronatem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Zarówno wystawa główna, jak i wystawy czasowe w Muzeum Podgórza uwzględniająła potrzeby osób odbierających świat w inny sposób. Sztuka, a zwłaszcza malarstwo jest szczególnie trudne do oddania bez widzenia. Można się tu jednak opierać na innych zmysłach – słuchu i dotyku, poprzez które można opowiedzieć o tematach, a także stylu malowania. Twórczość Weissa, synestetyka łączącego wrażenia wizualne z dźwiękowymi, jest szczególnie wdzięcznym tematem do tego rodzaju przekładu obrazu na dźwięk. Na wystawie wykorzystywana więc jest audiodeskrypcja, czyli specjalny wizualny opis obrazów, a także pomoce dotykowe pomagające zrozumieć styl artysty. Osoby z dysfunkcją słuchu mogą zapoznać się z wystawą i wybranymi opisami obrazów w Polskim Języku Migowym.
Do wystawy zostanie przygotowany specjalny plan wydarzeń towarzyszących dedykowanych osobom z dysfunkcją wzroku i słuchu. Na wystawie znajdzie się również ścieżka dziecięca wykorzystująca teksty proste, dzięki którym młody widz będzie mógł w przystępny sposób zapoznać się z twórczością artysty.
Wystawa Podgórze Wojciecha Weissa
Czas trwania: 8 października 2020 – 30 maja 2021
Miejsce: Muzeum Podgórza (oddział Muzeum Krakowa), ul. Limanowskiego 51
Kurator wystawy: Katarzyna Bury
Wernisaż: 7 października 2020 (środa), godz.17.00