Jubileusz Teatru Praska 52!

– Jako pełnoprawny już dziesięciolatek, Teatr Praska 52 jest wciąż teatrem młodym, warto jednak pamiętać, że początki kulturalnej działalności w budynku przy ul. Praskiej 52 sięgają końca lat 30-tych XX w. Funkcjonował tu najpierw Dom Społeczny, potem Kino Tęcza i wreszcie Scena Tęcza. Każdy z tych etapów był ważny, a decyzja podjęta 7 listopada 2014 roku – by obrać jednoznacznie teatralny kierunek – z perspektywy dekady okazuje się posunięciem tyle samo trafnym, co dającym powody do dumy. Barwy żółta i czarna – charakterystyczne dla identyfikacji wizualnej Teatru Praska 52 – stały się już rozpoznawalną marką, kojarzoną z wyraźnie sprofilowanym, komediowym repertuarem pełnym nieoczywistych i  ponadczasowych propozycji. Kłaniam się więc nisko wszystkim, którzy dołożyli swoją cegiełkę do budowy tego wyjątkowego miejsca – twórcom teatralnym, włodarzom miejskim i  dzielnicowym oraz szanownej publiczności. Zapraszam serdecznie do wspólnego świętowania – mówi Jakub Baran, twórca oraz opiekun naczelny i artystyczny Teatru Praska 52.

– Centrum Kultury Podgórza nie tylko organizuje zajęcia i wydarzenia kulturalno-edukacyjne dla Krakowian w każdym wieku, ale ma w swoich strukturach również teatr i to teatr nietuzinkowy,
w którym króluje komedia w najróżniejszych odsłonach. Niezwykle miło jest patrzeć jak na przestrzeni lat Teatr Praska 52 się rozwinął, jak liczną publiczność zgromadził i jak wielu widzów wraca regularnie na Praską 52. Jubileusz, który w tym roku celebrujemy to najlepszy dowód na to, że śmiech, ironia, absurd i sarkazm wciąż są nam wszystkim potrzebne jak powietrze, a jakościowa sztuka w kameralnym wydaniu, bliska mieszkańcom nadal jest w cenie – mówi Przemysław Walaszczyk, Zastępca Dyrektora Centrum Kultury Podgórza ds. Działalności Kulturalno-Edukacyjnej.

Trudno wyobrazić sobie teatralny jubileusz bez premiery, dlatego obchody 10-lecia funkcjonowania Teatru Praska 52 uświetni nowy spektakl – „Stosunki prawne” autorstwa Szymona Turkiewicza,
w reżyserii Rafała Sadowskiego. To zabawna współczesna komedia, która z przymrużeniem oka zagłębia się w meandry damsko-męskich relacji. Spektakl porusza temat miłości, małżeństwa, różnic między płciami oraz niezwykle złożonych dynamik w związku. W zabawny i ironiczny sposób ukazuje różnice między kobietą a mężczyzną. Wzbudza wiele refleksji, sprawia, że przychylniejszym okiem patrzymy na nasze niedoskonałości. Jest też lustrem, w którym każdy zobaczy drobny fragment swojej rzeczywistości. Bohaterka sztuki postanawia podejść do spraw sercowych z prawniczą precyzją. Chce zamienić miłość i codzienne kompromisy na jasne, sformalizowane zasady. Czy jednak miłość da się tak po prostu ująć w paragrafy? Czy jest możliwa umowa między kobietą, a mężczyzną, która zagwarantuje im szczęście? Ciekawe co powie na to jej kolejny psychoterapeuta i czy uda mu się ją przekonać, by inaczej rozwiązała swoje problemy… Historię tę zaprezentuje zespół aktorski w składzie: Sylwia Chludzińska, Aneta Gierat, Daniel Piskorz/Mateusz Dewera oraz Jakub Reizer/Patryk Brzoza.

Zaplanowano trzy premierowe pokazy. Pierwszy (10.01.2025, godz. 19.00) będzie pokazem zamkniętym (obowiązują zaproszenia), z udziałem osób związanych z  powstaniem i działalnością TP52. Publiczność będzie mogła obejrzeć sztukę w kolejnych dniach – 11 i 12.01.2025, o godz. 19.00. Bilety – w cenie od 40 do 70 zł – można kupić już teraz online, na teatrpraska52.pl. Posiadacze kart lojalnościowych Centrum Kultury Podgórza (karty Podgórze w Kulturze lub Karty Seniora CKP) mogą liczyć na atrakcyjne rabaty.

W budynku z historią i w komediowym nurcie

Teatr Praska 52 jest usytuowany na terenie Dzielnicy VIII Dębniki, przy ul. Praskiej 52 (w pobliżu mostu Zwierzynieckiego). Budynek, w którym się mieści, powstał pod koniec lat 30. XX wieku. Był on wówczas siedzibą Domu Społecznego, oferującego mieszkańcom Krakowa różnorodną ofertę kulturalną.
W latach 1945-2006 funkcjonowało tu Kino Tęcza, a w 2006 r. (z inicjatywy Jakuba Barana) zainaugurowała działalność Sceny Tęcza. Na przestrzeni 8 lat (2006-2014) odbywały się tu różnorodne wydarzenia kulturalne większej rangi – m.in. Grechuta Festival, Rockove Cracoviana (przegląd krakowskich grup rockowych), Historyczny Przegląd Tańca czy Festiwal Noise. Nie brakowało też występów kabaretowych, recitali piosenki autorskiej, koncertów jazzowych, pokazów filmowych, czy wreszcie spektakli teatralnych. W tamtym czasie Scena Tęcza współpracowała teatralnie – m.in.
z Teatrem Graciarnia, Grupą Trupa, Teatrem Nielicznym oraz studentami dzisiejszej Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie. Od listopada 2014 r. instytucja działa jako Teatr Praska 52 (w strukturach Domu Kultury Podgórze, a od 2017 r. Centrum Kultury Podgórza w Krakowie).

Teatr wystawia różnorodne spektakle, mieszczące się przede wszystkim w nurcie komediowym. Na scenie TP52 można zobaczyć m.in. molierowską klasykę, komedie dell’arte, tragikomedie, komedie obyczajowe oraz komedie familijne. Poza dziełami napisanymi przez mistrzów minionych epok, można tu również zobaczyć sztuki współczesnych twórców.

Komedia dell’arte i physical comedy

Teatr Praska współtworzą aktualnie cztery zespoły aktorskie: Trupa Komedianty, Krakowska Scena Klasyczna, Należyci oraz Teatr Nieliczny. Pierwszy z nich powstał w 2012 roku, pod egidą atelier teatralnego Studio Dono. Trupa specjalizuje się w spektaklach komediowych, z których część wpisuje się w tradycje włoskiej komedii dell’arte. To jednocześnie rzemieślnicy i artyści, sami piszą ramowe scenariusze – canevas, które w trakcie prób, podczas improwizacji, wypełniają działaniem i tekstem. Wierzą, że maski, charakterystyczny krok i kunszt aktorów potrafią opowiedzieć więcej o naturze człowieka niż niejeden realistyczny spektakl. Co roku współorganizują Dni Komedii dell’Arte, polskie obchody międzynarodowego święta Commedia dell'Arte Day (kolejna, XVI edycja festiwalu odbędzie się w dniach 15.02-15.03.2025, jej partnerem jest Teatr Praska 52; szczegóły na dnikomedii.pl). Obecnie w skład Trupy wchodzą: Agnieszka Cianciara-Fröhlich (capocomico), Jonathan Fröhlich, Katarzyna Gazdowicz, Łukasz Łęcki. Trupa Komedianty współtworzy Teatr Praska 52 od maja 2015 roku. Od maja 2016 działa ona w ramach Krajowej Sceny Komedii dell’Arte w Teatrze Praska 52, powołanej z inicjatywy Teatru Praska 52 i Studio Dono. To jedyna taka scena w Polsce, oferująca widzom stałe spotkania ze sztuką rodem z szesnastego wieku. Połączenie formy liczącej kilka wieków ze współczesnymi skojarzeniami, odniesieniami i spostrzeżeniami czyni tę sztukę nie tylko aktualną, ale przede wszystkim niezwykle atrakcyjną. W sezonie 2024/2025 Krajowa Scena Komedii dell’Arte zaprasza na takie spektakle jak: „Oberża pod złamanym groszem”, „Pan i sługa, czyli kto pragnie wszystkiego wszystko stracić musi”, „Białogłowy w pludrach”, „Mieszczanin szlachcicem” (za ten spektakl w listopadzie 2020 roku Trupa Komedianty otrzymała Nagrodę Teatralną im. Stanisława Wyspiańskiego), „Sąsiadka”, „Schadzki weneckie”, „Zan Tempesta, czyli jak się Szekspirowi podoba” (spektakl o komedii dell’arte) oraz „Perypetie Arlekina” (bajka dell’arte, spektakl familijny).

Innym rodzajem teatru prezentowanego przez Trupę Komedianty są przedstawienia w stylu physical comedy, w których na pierwszy plan wysuwa się komediowa akcja, gestyka, mimika oraz humor sytuacyjny. Wpisujące się w ten nurt spektakle pary klaunów – Gino i Suzi – zostały docenione w Plebiscycie Grupy Czas Dzieci na Najbardziej Rozwojową Inicjatywę dla Dzieci w Krakowie. We wrześniu 2023 roku główną nagrodę w kategorii Sztuki Wizualne otrzymał spektakl „Gino i Suzi. Kucharze”, zaś rok później (2024) do nagrody został nominowany tytuł „Gino i Suzi, czyli kochaj sąsiada swego, jak siebie samego”. Obydwie te sztuki można obecnie oglądać na deskach Teatru Praska 52.

Klasycznie i z przestrzenią na własną interpretację

Kolejny z zespołów aktorskich – Krakowska Scena Klasyczna – rozpoczął współpracę z Teatrem Praska 52 w listopadzie 2016 roku. Wszystko zaczęło się od spektaklu „Biedermann i podpalacze” autorstwa Maxa Frischa, który – jako pierwszy – pojawił się na deskach Teatru Praska 52. Sztuka została dobrze przyjęta przez publiczność, pozostając na długo w repertuarze. W związku z tym, powstał kolejny spektakl – „Pocieszne wykwintnisie” Moliera, które na deskach TP52 jest wystawiany do dziś. W sezonie 2024/2025 Krakowska Scena Klasyczna zaprasza do Teatru Praska 52 również na: „Kosztowny romans” (komedia dla raczej dorosłych), „Ławeczkę” (komediodramat), „Napis” (komedia francuska) oraz „Łysą śpiewaczkę” (komedia absurdalna).

Warto podkreślić, że twórcom Krakowskiej Sceny Klasycznej bliskie są cechy antyku i klasycyzmu renesansowego. Classicus z łaciny oznacza „doskonały”, „będący wzorem”. Stąd w swojej pracy dążą oni do doskonałości, dbając o warsztat. Szanują tekst dramatyczny. Wnikliwie odczytują zamiary autorów i nie uwspółcześniają na siłę̨. Przeciwnie – osadzają akcję w konkretnym czasie, miejscu i epoce. Podkreślają to, tworząc spójne estetycznie spektakle: światło, dźwięk, kostiumy i gra aktorska – wszystkie te elementy składają̨ się̨ na przemyślaną̨ całość́. Wierzą też w wyobraźnię̨ i wrażliwość́ widzów, dlatego pozostawiają publiczności przestrzeń na własną interpretacje. Są też przekonani, że sztuka, także ta teatralna, jest mniej intrygująca bez niedopowiedzeń́ i tajemnic. Klasycznie, nie znaczy nudno! Obecnie w skład Krakowskiej Sceny Klasycznej wchodzą: Aneta Gierat, Sylwia Chludzińska, Justyna Filipowicz, Agnieszka Pudło, Maria Kopiec, Katarzyna Gawęda, Zuzanna Gac, Elżbieta Mielnik, Natalia Pietrasz, Marek Wolny, Jakub Reizer, Paweł Brandys, Daniel Piskorz, Andrzej Skowron, Patryk Brzoza, Mateusz Dewera.

Po trzecie: komedia współczesna

Trzecia z grup – Należyci – zapoczątkowała stałą współpracę z Teatrem Praska 52 z końcem 2023 roku – 18 listopada miała miejsce prapremiera sztuki „Narzeczony mojej żony”, która została bardzo dobrze przyjęta przez widzów i na stałe weszła do repertuaru TP52 – w najbliższym czasie będzie można ją obejrzeć 19, 25 i 26 stycznia 2025 roku. Autorem scenariusza, a zarazem reżyserem i odtwórcą roli Zygmunta jest Jan Jakub Należyty, który na swoim koncie ma również takie komediowe hity jak: „Trzy razy łóżko”, „Viagra i chryzantemy”, czy „Andropauza – czyli Męska rzecz być z kobietą”. Zespół aktorski Należyci tworzą aktualnie: Ewa Romaniak, Jan Jakub Należyty, Jacek Joniec, Jan Mancewicz, Anna Krok oraz Julia Arendowska.

W sezonie 2024/2025 na deskach Teatru Praska 52 gości również tragikomiczny spektakl „Kasrylewka i świat” oparty na opowiadaniach Szolema Alejchema, który miał swoją prapremierę 15 czerwca 2024 roku. Współtworzą go Teatr Nieliczny (Bogdan Rudnicki, Maciej Małysa oraz Józef Małocha) oraz Teatr Praska 52.

Aktualny repertuar Teatru Praska 52 można znaleźć na teatrpraska52.pl. Warto również pamiętać, że na posiadaczy kart lojalnościowych Centrum Kultury Podgórza (karty Podgórze w Kulturze oraz Karty Seniora CKP) czekają bilety na spektakle w atrakcyjnych, rabatowych cenach!