Fasola „Piękny Jaś” z doliny Dunajca
Pasztet, kiełbasę, a nawet tort można przygotować z fasoli. Wszystkie dania kuszą zapachem, a w smaku są niepowtarzalne.
Fasola pochodzi z Ameryki Południowej. Do Europy dotarła po odkryciu Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Warzywo, liczące ponad 30 gatunków, należy do ważniejszych roślin uprawnych na całym świecie. Kiedyś w prawie każdym gospodarstwie rolnym w dolinie Dunajca hodowano fasolę „Piękny Jaś”, która była podstawowym składnikiem wszystkich potraw. Roślinę ceniono za smak oraz wartości odżywcze. Fasola jest bogata w białko oraz bardzo wysoką zawartość aminokwasu i lizyny, której brak w produktach zbożowych. Ilość białka w suchych strączkach jest zbliżona do jego zawartości w mięsie. Dodatkowo fasola zawiera cenne składniki mineralne takie jak potas, fosfor, magnez, wapń, żelazo i związki siarki. Fasola równie bogata jest w błonnik, który jest podstawą poprawnego funkcjonowania organizmu i obniża poziom cholesterolu oraz wysoką zawartość zdrowego roślinnego tłuszczu. Z biegiem lat tradycja przygotowywania wszystkich potraw z dodatkiem lub wyłącznie z fasoli w dolinie Dunajca zanikła. Kultywowano ją jedynie w niewielu domach. Jednym z nich było gospodarstwo pani Janiny Molek mieszkającej w Tropiu w gminie Gródek nad Dunajcem. Na początku 2004 roku wraz z władzami gminy rozpoczęła starania o wpisanie fasoli „Piękny Jaś” z doliny Dunajca na Listę Produktów Tradycyjnych. Pani Janina spisała swoje wszystkie przepisy przekazane jej przez babcię. Odwiedziła też najstarszych mieszkańców gminy, aby zebrać kolejne sposoby przyrządzania fasoli. Dzięki tym i wielu innym staraniom urzędowym, udało się osiągnąć wymarzony cel -28 listopada 2006 roku nasiona fasoli „Piękny Jaś” z doliny Dunajca wpisano na Listę Produktów Tradycyjnych. Od tego czasu pani Janina stara się rozsławiać ten gatunek. Bierze udział m.in. w regionalnych, krajowych oraz międzynarodowych konkursach. Wydała specjalną książkę, gdzie można znaleźć ponad 100 przepisów na potrawy z fasoli „Piękny Jaś” (wkrótce ma ukazać się druga część). Dlatego pani Janina przez sąsiadów w rodzinnym Tropiu nazywana jest „królową fasoli”, ponieważ z tego warzywa potrafi wyczarować wszystko: kiełbasę, kotlety, pasztet, roladę oraz ciasta np. tort. Jej specjałem jest zupa fasolowa z Molkówki oraz pasztet. Pani Janina zdradziła nam sposób przyrządzania tych dwóch specjałów.
Zupa fasolowa z Molkówki
200 g fasoli, 200 g wędzonych żeberek, 200 g mięsa z łopatki wieprzowej, 100 g boczku wędzonego, 2 średnie ziemniaki, 1 średnia marchewka, 1 średnia pietruszka, kawałek pora, kawałek selera, 1 średnia cebula, 4 ząbki czosnku, olej lub oliwa, mąka, bułka tarta, liście laurowe, ziele angielskie, sól, pieprz
Wstawiamy fasolę do zimnej wody, dodajemy łyżkę oleju, troszkę solimy. Doprowadzamy do zagotowania i gotujemy 20 min., po czym dolewamy szklankę zimnej wody. Znów gotujemy 20 min. i ponownie dolewamy zimnej wody. Czynność powtarzamy jeszcze raz. W między czasie wstawiamy wędzone żeberka, gotujemy do miękkości, rosół odcedzamy i wlewamy do gotującej się fasoli. Żeberka obieramy z kości. Do pojemnika dajemy mielone mięso z łopatki wieprzowej, 2 ząbki czosnku drobno posiekanego, 1 łyżkę bułki tartej, 1 jajko, sól i pieprz do smaku. Wyrabiamy mięso, aby się do ręki nie kleiło i robimy małe kulki wielkości fasoli. Kulki smażymy na rozgrzanym oleju ze wszystkich stron. Boczek kroimy w kostkę i smażymy na skwarki. Skwarki dodajemy do gotującej się fasoli, a na tłuszczu z boczku dusimy krojoną w kostkę cebulę, aż się zeszkli. Cebule dodajemy do gotującej się fasoli, a na tłuszczu robimy zasmażkę z 2 płaskich łyżek mąki, aż uzyska złoty kolor. Obieramy ziemniaki i jarzyny. Kroimy w kostkę i gotujemy. Pod koniec gotowania fasoli dodajemy: mięso z żeberek, kulki, ziemniaki, jarzyny, 2 ząbki czosnku drobno posiekanego, liść laurowy, ziela angielskie, pieprz, sól, zasmażkę na końcu aby się tylko zagotowała.
Pasztet z fasoli
20 dkg fasoli, 20dkg żółtego sera, łyżka oleju, lub margaryny, duża cebula, 2 jajka, łyżka octu (3%), sól, pieprz, tłuszcz do wysmarowania formy
Przyrządzanie:
Fasolę przebrać, umyć i ugotować. Cebulę drobno posiekać i krótko przesmażyć w oleju, dodać do fasoli i razem przepuścić przez maszynkę lub przetrzeć przez sito. Do masy fasolowej dodać żółtka, sól, ocet, pieprz i białka ubite na sztywną pianę. Wymieszać, przełożyć do wysmarowanej tłuszczem formy, posypać tartym serem i zapiec z piekarniku.
Mogą mi państwo wierzyć lub też nie, ale z fasoli można przygotować pasztet, kotlety, kiełbasę, a nawet tort. Wszystkie te potrawy kuszą zapachem, a w smaku są niepowtarzalne. Niezwykłe specjały przygotowuje pani Janina Molek mieszkająca w Tropiu w gminie Gródek nad Dunajcem. Zanim zdradzi nam swój przepis na zupę fasolową, muszę państwu powiedzieć, że kiedyś w prawie każdym gospodarstwie w dolinie Dunajca hodowano fasolę „Piękny Jaś”, która była podstawowym składnikiem wszystkich potraw. Roślinę ceniono za smak oraz wartości odżywcze. Z biegiem lat ta tradycja zanikła, na szczęście zachowała się w domu pani Janiny, która wspólnie z władzami gminy w 2006 doprowadziła do wpisania nasion fasoli „Piękny Jaś” z doliny Dunajca na Listę Produktów Tradycyjnych. Od tego czasu pani Janina stara się rozsławiać ten gatunek. Bierze udział w konkursach oraz wydała specjalną książkę. Dlatego pani Janina przez sąsiadów w rodzinnym Tropiu nazywana jest „królową fasoli”, ponieważ z tego warzywa potrafi wyczarować wszystko.
Posłuchaj: []
W pierwszej książce pani Janiny znajdziemy ponad 100 przepisów. Już wkrótce ukaże się druga cześć tej publikacji. Przepis na specjał pani Janiny – zupę fasolową z Molkówki, znajdą państwo na naszej stronie internetowej. Jest to zupa, której smak zachwycił podniebienia wielu osób m.in. jury na krajowych i międzynarodowych konkursach. Na naszej stronie zamieściliśmy również przepis na pasztet z fasoli bez dodatku mięsa. Zapraszamy.
Partnerem Projektu jest Województwo Małopolskie
