Za swój moralny obowiązek uważał propagowanie polskich ideałów, polskiej kultury i narodowej tradycji. „ Pielęgnować więc te ideały w sobie i dzieciach naszych, wpajać w przyszłe pokolenie poczucie obowiązku, ofiarności jest jednym z tych świętych obowiązków, do których Polak zawsze i wszędzie w Ojczyźnie i na obczyźnie poczuwać się powinien „ - mówił do swoich rodaków podczas amerykańskich obchodów trzydziestej rocznicy wybuchu powstania styczniowego Erazm Jerzmanowski
- A
- A
- A
"...za całość i niepodległość Polski..." - Erazm Jerzmanowski
„... będę walczyć do ostatniej kropli krwi i do ostatniego tchnienia za całość i niepodległość Polski, ojczyzny mojej” - przysięgali 22 stycznia 1863 roku na stopniach świątyni Sybilli, księżnej Izabeli Czartoryskiej, owej pierwszej składnicy narodowych pamiątek młodzi „puławiacy”, którzy jak jeden mąż odpowiedzieli na wezwanie Komitetu Narodowego do powstania. Wśród nich był dziewiętnastoletni student Wydziału Inżynierii Cywilnej puławskiego Instytutu Politechnicznego Erazm Jerzmanowski. Jaki wpływ wywarło na niego powstanie styczniowe? Jakie wartości przyświecały dalszym działaniom polskiego barona, tego który oświetlił Amerykę, samotnika z Prokocimia? O tym mówił będzie dr Arkadiusz Więch z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, badacz dziejów Galicji, archiwów i bibliotek na ziemiach polskich w XIX wieku oraz biograf Erazma Jerzmanowskiego, autor książki "Polski Nobel. Działalność Erazma Józefa Jerzmanowskiego i dzieje fundacji jego imienia (do 1938 roku)". Program prowadziła Jolanta Drużyńska.
Powstaniec styczniowy, emigrant, potomek ziemiańskiego rodu, wynalazca, biznesmen, milioner i filantrop, najbogatszy Polak w Stanach Zjednoczonych końca XIX wieku, a w końcu mocno na wyrost nazywany "samotnikiem z Prokocimia" - Erazm Jerzmanowski (1844-1909) - jak żadna inna chyba postać gromadzi w swojej życiowej drodze - cechy całego swojego pokolenia, którego wspólnotowym doświadczeniem stał się udział w powstańczej batalii 1863 roku. Jerzmanowski jest także uosobieniem mitycznego "American Dream", bo stanąwszy na amerykańskiej ziemi w 1871 roku potrafił zamienić pracę własnego umysłu i liczne patenty, których był autorem na finansowy sukces, który zapewnił mu przezwisko "gazowego barona" i poczesne miejsce pośród biznesowego establishmentu Stanów Zjednoczonych lat 80. i 90. XIX stulecia. O jego poczynaniach na pierwszych stronach donosiła nie tylko polonijna, ale przede wszystkim amerykańska prasa, a kiedy przyjeżdżał do Galicji, przed krakowskimi hotelami, w których się zatrzymywał ustawiały się kolejki petentów. Chojnie wspierał rozliczne inicjatywy mające na celu zachowanie polskiej kultury, nauki, ale również i wzmocnienie polskiej gospodarki. Członek rady Muzeum Polskiego w Rapperswilu, fundator wawelskich witraży Mehoffera, członek założyciel Krakowskiego Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami, fundator szkół powszechnych i kościołów, założyciel Centralnego Komitetu Dobroczynności w Nowym Jorku, działacz społeczny, a w końcu właściciel ziemskiego majątku w Prokocimiu, którego pozostałości w postaci wspaniałego pałacu i okalającego go parku do dzisiaj możemy w Krakowie oglądać.
A.S.Więch / jd
Komentarze (0)
Najnowsze
-
06:03
Aktualności komunikacyjne Radia Kraków 25.04
-
22:00
Piramidy, krwawe ofiary i cykliczne końce świata. Dr Piotr G. Michalik o religii ludów Mezoameryki
-
21:42
Abakanowicz. Bez reguł. Rzeźby w ogrodach królewskich
-
18:05
„Piłeś? Nie jedź. Ale wciąż jeżdżą…” – Polska nie radzi sobie z pijanymi kierowcami
-
17:56
Nigdy więcej nienawiści i antysemityzmu
-
17:30
Zmiany w tarnowskim budżecie obywatelskim. Łatwiej będzie zgłaszać projekty
-
16:51
Wiosna w ulu. Pierwszy nakrop i nadzieja na miód z mniszka w pasiece w Kamiannej
-
16:44
Tarnów wprowadza „bon dla pierwszaka”. 700 zł na sport z oszczędności po likwidacji dyżurów dla nietrzeźwych
-
16:13
Szukasz ubezpieczenia samochodu? Zobacz, jakie to proste!
-
15:36
Pijany mężczyzna, który śmiertelnie potrącił 10-latka k. Limanowej usłyszał zarzuty
-
15:23
Małopolska na fali w 2024 roku! Rosnąca liczba turystów, coraz większe wpływy i termy, które stały się hitem