Fot. PAP/Marcin Cholewiński
Stres codzienny a stres sportowy
Stres towarzyszy każdemu - zarówno sportowcom, jak i osobom pracującym w różnych branżach. Mechanizm działania stresu w obu przypadkach jest podobny, jednak różni się intensywnością i źródłami presji. W sporcie dochodzi presja oczekiwań - zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna - co sprawia, że stres bywa znacznie silniejszy.
Sportowcy, szczególnie na poziomie wyczynowym, muszą radzić sobie z ogromną presją związaną z rywalizacją, oczekiwaniami otoczenia i własnymi ambicjami. W takich warunkach łatwo o nadmiar kortyzolu, negatywnego hormonu stresu - mówi Piotr Banaś.
Kluczem jest więc nauczenie młodych zawodników przekształcania stresu w eustres, czyli pozytywny stres motywujący do działania.
Ważne jest podejście do sportu jako wyzwania i przygody, a nie źródła presji. Dzieci, które nauczą się czerpać radość z rywalizacji i interpretować wyzwania jako szansę na rozwój, znacznie łatwiej radzą sobie ze stresem.
Podczas treningów staramy się wprowadzać elementy rywalizacji, ale z zachowaniem zabawy. Ważne jest także wsparcie psychologa sportowego, szczególnie u dzieci w wieku 12-13 lat, kiedy zaczynają startować w pierwszych turniejach o większej randze - podkreśla Michał Więcek.
(cała rozmowa do posłuchania)
Michał Więcek i Piotr Banaś/fot. Sylwia Paszkowska
Sport drużynowy i indywidualny
Stres w sporcie różni się także w zależności od charakteru dyscypliny. W sportach drużynowych odpowiedzialność jest rozłożona na większą liczbę osób, co może łagodzić presję na jednostkę. W sportach indywidualnych, takich jak tenis, zawodnik musi radzić sobie z całym ciężarem odpowiedzialności samodzielnie.
Przykładem jest Iga Świątek, która dzięki wsparciu swojej psycholog Darii Abramowicz potrafi zarządzać stresem i skupić się na grze. To pokazuje, jak istotna jest obecność zaufanego specjalisty, szczególnie w życiu sportowca klasy premium - mówi Piotr Banaś.
Zawodników można podzielić na "treningowych”" i "meczowych". Pierwsi świetnie radzą sobie podczas treningów, ale pod presją meczu tracą koncentrację i pewność siebie. Drudzy odwrotnie – nie pokazują pełnego potencjału na treningach, ale w sytuacjach stresowych stają się liderami.
Praca z zawodnikami treningowymi jest trudniejsza, ponieważ wymaga nie tylko technicznego przygotowania, ale także nauczenia ich radzenia sobie z presją. Wprowadzanie elementów rywalizacji na treningach oraz współpraca z psychologiem sportowym to klucz do sukcesu - dodaje Michał Więcek.
Stres w sporcie to potężne wyzwanie, ale także szansa na rozwój. Zarówno zawodnicy, trenerzy, jak i rodzice muszą nauczyć się, jak zamieniać presję w motywację i jak korzystać z niej w sposób budujący, a nie destrukcyjny. Najlepszych wyróżnia zdolność do przyjmowania presji jako naturalnej części drogi do sukcesu.
