Wody Polskie mogą ubiegać się o dofinansowanie 25 projektów w ramach unijnego programu FEnIKS. Projekty dotyczą działań z zakresu renaturyzacji i poprawy stanu wód oraz ochrony przed powodzią i suszą. Nabory wniosków ruszają już we wrześniu. Przygotują również 14 projektów w ramach programu LIFE. Propozycje działań dotyczą poprawy stanu wód, odtwarzania ciągłości biologicznej rzek, rozwoju bioróżnorodności czy zwiększania retencji wód. Program LIFE jest jedynym programem zarządzanym na poziomie Komisji Europejskiej i w całości dedykowanym zagadnieniom ochrony środowiska, przyrody i klimatu oraz transformacji energetycznej.
Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, stan rzek w Polsce jest dramatyczny. W latach 2016-2021 przeprowadzono ocenę ogólnego stanu jednolitych części wód powierzchniowych, która wykazała, że aż 94,6% badanych rzek (3487 z 3685) otrzymało złą ocenę stanu. Jedynie 0,4% rzek (13 z 3685) zostało sklasyfikowanych jako posiadające dobry stan wód. Te dane jasno pokazują, że stan rzek w Polsce jest daleki od zadowalającego. Podobnie źle wygląda sytuacja jezior – tylko 1,1% z 1044 badanych akwenów zostało ocenionych pozytywnie.
Stan rzek w Polsce to nie tylko kwestia jakości, ale także ilości wody. Polska należy do krajów o stosunkowo małych zasobach wodnych. Według raportu SodaStream z 2023 r., na jednego mieszkańca Polski przypada rocznie około 1600 m3 wody odnawialnej, podczas gdy średnia europejska to 4500 m3, a światowa 6000 m3. Co więcej, obserwujemy coraz częstsze problemy z niskimi stanami wody w rzekach. Dlatego też poprawa ekosystemu wód jest coraz bardziej palącą kwestią.
Czym jest renaturyzacja? Ewa Szkurłat zapytała o to dr Ilonę Biedroń prezeskę Fundacji Zdrowa Rzeka.