Przed Hejnałem: rak piersi zbiera żniwo w Małopolsce

Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. W praktyce, w Unii Europejskiej wygląda to tak, że co 2,5 minuty jest odnotowywane kolejne zachorowanie, a co 6 minut jedna kobieta przegrywa walkę z tym nowotworem.

Rak piersi stanowi około 23% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe u Polek. Występuje częściej po menopauzie. Ryzyko zachorowania wzrasta po 50 roku życia.

Obserwacja częstości zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych wykazała, że znaczący wzrost zachorowań występował w przedziale wiekowym od 50 do 69 roku życia.

Czynniki ryzyka

• Wiek 50-69

• Rak piersi wśród członków rodziny (stopień ryzyka zależy od liczby przypadków w rodzinie i stopnia pokrewieństwa z chorą osobą)

• Mutacje stwierdzone w genach BRCA 1 lub BRCA 2

• Wczesna pierwsza miesiączka przed 12 rokiem życia

• Późna menopauza po 55 roku życia

• Urodzenie dziecka po 35 roku życia

• Bezdzietność

• Poprzednie leczenie z powodu raka piersi

• Leczenie z powodu innych schorzeń piersi

Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.

Metodę w znacznym stopniu umożliwiającą rozpoznanie zmian patologicznych w utkaniu piersi stanowi mammografia.

Na czym polega badanie mammograficzne?

Mammografia to radiologiczna metoda badania piersi. To nic innego jak zdjęcie rentgenowskie. Badania wykonuje się specjalnym aparatem, wytwarzającym promieniowanie przy użyciu czułych błon rentgenowskich. Mammografia jest najlepszą metodą wykrywania zmian w piersi. W trakcie badania każda z piersi umieszczana jest na małej podstawce i dociskana plastikową płytką od góry oraz z boku (ucisk trwa zaledwie kilka sekund), co pozwala uzyskać po dwa obrazy dla każdego sutka. Powstałe w ten sposób obrazy są następnie analizowane przez specjalistę - lekarza radiologa.

Kto powinien skorzystać z badań?

Populacja kobiet w wieku od 50 do 69 lat (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia), spełniających jedno z poniższych kryteriów:

• nie miały wykonywanej mammografii w ciągu ostatnich 24 miesięcy;

• otrzymały w ramach realizacji programu profilaktyki raka piersi w roku poprzedzającym pisemne wskazanie do wykonania ponownego badania mammograficznego po upływie 12 miesięcy z powodu obciążenia następującymi czynnikami ryzyka:

- rak piersi wśród członków rodziny (u matki, siostry lub córki) lub

- mutacje w obrębie genów BRCA 1 lub BRCA 2.

Badania są bezpłatne i nie wymagają skierowania. Panie z określonej grupy wiekowej zgłaszają się do jednej z wybranych placówek (lista poniżej).

Program składa się z dwóch etapów:

I Etap podstawowy – badanie mammograficzne

1) przeprowadzenie wywiadu i wypełnienie ankiety w systemie informatycznym udostępnionym przez Narodowy Fundusz Zdrowia

2) wykonanie badania mammograficznego: 2 x 2 zdjęcia mammograficzne wraz z opisem

tryb wydawania wyników badań

• prawidłowy wynik badania przy braku czynników ryzyka może być przekazany za pośrednictwem poczty na adres świadczeniobiorcy z zaleceniem ponownego zgłoszenia się na badanie po 24 miesiącach,

• prawidłowy wynik badania przy współistniejących czynnikach ryzyka określonych w programie może być przekazany za pośrednictwem poczty na adres świadczeniobiorcy z zaleceniem zgłoszenia się na kolejne badanie po 12 miesiącach,

• w przypadku nieprawidłowego wyniku badania informuje się (pisemnie lub telefonicznie) świadczeniobiorcę o konieczności dalszej diagnostyki i w porozumieniu z nim przekazuje się całą dokumentację badania (w tym odpowiednie skierowania do dalszej diagnostyki lub leczenia) świadczeniobiorcy lub bezpośrednio do ośrodka pogłębionej diagnostyki wybranego przez świadczeniobiorcę, odnotowując to w dokumentacji medycznej,

• w przypadku nieprawidłowego wyniku badania i braku możliwości skontaktowania się ze świadczeniobiorcą wysyła się kopię dokumentacji świadczeniobiorcy do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, do którego złożył deklarację, z prośbą o dołączenie do karty choroby świadczeniobiorcy i bezpośrednią interwencję w miejscu zamieszkania (informację o przynależności świadczeniobiorcy do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej można uzyskać z systemu informatycznego udostępnionego przez Narodowy Fundusz Zdrowia lub z oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia właściwego dla miejsca zameldowania świadczeniobiorcy.

II Etap pogłębionej diagnostyki

1) porada lekarska

2) wykonanie mammografii uzupełniającej lub

3) wykonanie USG piersi (decyzję o wykonaniu badania podejmuje lekarz)

4) wykonanie biopsji cienkoigłowej albo gruboigłowej (w zależności od rodzaju zmian).

Po tych badaniach, jeśli zajdzie taka potrzeba, Pacjentka jest kierowana na odpowiednie leczenie. Będzie się ono odbywało już poza programem, ale nadal u specjalistów, którzy mają kontrakt z NFZ.

Badania w ramach programu wykonują następujące jednostki:

etap podstawowy:

• Bochnia; Centrum Medyczne "CenterMed" Sp. z o.o.; ul. Kazimierza Wielkiego 13, tel. 14 611 54 50

• Brzesko; SPZOZ w Brzesku; ul. Kościuszki 68, tel. 14 662-13-77, 14 662-14-25

• Chrzanów; Szpital Powiatowy; ul. Topolowa 16, tel. 32 624-74-09

• Dąbrowa Tarnowska; Zespół Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Tarnowskiej; ul. Szpitalna1, tel. 14 644 32 83

• Gorlice; Pracownia RTG i USG Stanisław Korpacki Sp. z o.o.; ul. Piekarska 1, tel.18 352-20-03

• Kraków; SPZOZ Szpital Uniwersytecki; ul. Kopernika 19, tel. 12 424-77-65

• Kraków; NZOZ POLIKMED; ul Garncarska 1/7, tel. 12 422-41-59, 12 421-79-97, 12 422-68-24

• Kraków; Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej - Curie; ul. Garncarska 11, tel. 12 422 55 22; 12 423 15 58; 12 426 13 80

• Kraków; NZOZ ZŁOTA JESIEŃ Sp. z o.o., os. Złota Jesień 3, tel. 12 648-29-12

• Kraków; S.C.D.Z "MEDICINA" Sp. z o.o.; ul. Grzegórzecka 67c (Wiślane Tarasy), tel. 12 345-70-01 do 05

• Kraków; S.C.D.Z "MEDICINA" Sp. z o.o.; ul. Barska 12, tel. 12 266-50-62, 12 266-96-65

• Kraków; NZOZ Kraków - Południe; ul. Szwedzka 27, tel 12 267-05-68

• Kraków; Centrum Medycyny Profilaktycznej; ul. Komorowskiego 12, tel. 12 427-16-80, 12 421-13-01, 12 427-80-71

• Kraków; Szpital na Siemiradzkiego im. Rafała Czerwiakowskiego; ul. Siemiradzkiego 1, tel. 12 634-26-00, 12 634-22-22

• Kraków; Zakład Rentgena i USG - Wyrobek; ul. Smoleńsk 25A/2, tel. 12 422 00 63

• Kraków; Diagammed Sp z o.o; ul. Wiślna 9/2, tel. 12 421-89-51, 12 422-85-54

• Kraków; Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II; ul. Prądnicka 80; tel. 12 614-33-33, 12 614 23 67

• Kraków; Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera; os. Złotej Jesieni 1; tel. 12 646-87-15

• Kraków; SCANMED MULTIMEDIS ; ul. Bochenka 12; tel. 12 631 91 42

• Kraków; Centrum Medyczne Ujastek; ul. Ujastek 3; tel. 12 68 33 892

• Kraków; ZDROWIE KOBIETY; ul. Kościuszki 44; tel. 12 427 37 49

• Kraków; iMED24 S.A.; al. Jana Pawła II 41 f; tel. 12 376 31 31

• Libiąż; Miejskie Centrum Medyczne; ul. 9 Maja 2, tel. 32 627-14-21

• Mogilany; NZOZ "SERCE SERCU"; ul. Rynek 4; 12 270-06-25

• Myślenice; NZOZ „CERTUS”; ul. Drogowców 5, tel. 12 372-75-30

• Nowy Sącz; NZOZ „OPTI-MED.” Henryk Kaczmarek; ul. 29 Listopada 14D, tel. 18 441-51-20

• Nowy Sącz; Szpital Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego; ul. Młyńska 5; tel. 18 44 25 w. 691 - przerwa w udzielaniu świadczeń – awaria aparatu – do odwołania

• Nowy Sącz; MEDIKOR III Sp. z o.o.; ul. Długosza 45; tel. 18 443 72 52

• Nowy Targ; Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu; ul. Szpitalna 14, tel. 18 263-35-07

• Oświęcim; Zespół Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu; ul. Wysokie Brzegi 4, tel. 33 844-83-23

• Sucha Beskidzka; Zespół Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej; ul. Szpitalna 22; tel. 33 872 33 64

• Tarnów; SPZOZ Szpital im. św. Łukasza; ul. Lwowska 178a, tel. 14 631-58-59

• Tarnów; Mościckie Centrum Medyczne; ul. Kwiatkowskiego 15, tel. 14 688-05-10

• Tarnów; Miejskie Centrum Diagnostyki Obrazowej Rentgen - USG; ul. Okrężna 4a, tel. 14 627-27-03

• Tuchów; Centrum Zdrowia Tuchów; ul. Szpitalna 1; tel. 14 653 51 01

• Wadowice; Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wadowicach; ul. Karmelicka 5, tel. 33 872-13-42

• Wolbrom; Miejsko-Gminne Centrum Medyczne „Wol - Med.” Spółka z o.o. ,ul. Skalska 22, tel.32 644-10-29

etap pogłębionej diagnostyki

• Chrzanów; Szpital Powiatowy; ul. Topolowa 16, tel. 32 624-74-09

• Kraków; NZOZ "Zdrowie Kobiety"; ul. Kościuszki 44, 12 427-37-49

• Kraków; NZOZ POLIKMED; ul Garncarska 1/7, tel. 12 422-41-59; 12 421 79 97; 12 422 68 24

• Kraków; Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II; ul. Prądnicka 80; tel. 12 614-23-67; 12 614 33 33

• Kraków; Centrum Medycyny Profilaktycznej; ul. Komorowskiego 12, tel. 12 427-16-80; 12 421 13 01; 12 427 80 71

• Kraków; Diagammed Sp. z o. o; ul. Wiślna 9/2, tel. 12 421-89-51; 12 422 85 54

• Kraków; Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera; os. Złotej Jesieni 1, 12 646-87-15

• Kraków; SPZOZ Szpital Uniwersytecki; ul. Kopernika 19, tel. 12 424-77-65

• Kraków; Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej - Curie; ul. Garncarska 11, tel. 12 422 55 22; 12 423 15 58; 12 426 13 80

• Kraków; iMED24 S.A.; al. Jana Pawła II 41 f; tel. 12 376 31 31

• Nowy Sącz; MEDIKOR III Sp. z o.o.; ul. Długosza 45; tel. 18 443 72 52

• Oświęcim; Zespół Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu; ul. Wysokie Brzegi 4, tel. 33 844-83-23

• Tarnów; SPZOZ Szpital im. św. Łukasza; Lwowska 178a, tel. 14 631-58-59

• Tuchów; Centrum Zdrowia Tuchów; ul. Szpitalna 1; tel. 14 653 51 01

Mammobus w Twoim powiecie

powiat: proszowicki, tatrzański, wielicki, nowosądecki, limanowski, miechowski

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Mammo-Med Centrum Diagnostyki i Usług Medycznych; Gdańsk ul. Schuberta 104; tel. 58 32 57 600,

Geneva Trust Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością; Gdańsk ul. Schuberta 104; tel. 58 32 57 600,

powiat: proszowicki, wielicki, nowosądecki, miechowski

LUX MED Diagnostyka Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością; ul. Postępu 21 C; Warszawa; tel.22 450 45 00,

powiat : tatrzański, limanowski

Centrum Medyczne Maszachaba Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością; Kraków Prądnicka 50A, tel. 12 632 70 27.

Kobiety, które nie kwalifikują się do objęcia programem profilaktycznym mogą również wykonać bezpłatne badanie piersi (mammografię lub usg) na podstawie skierowania, wydanego przez lekarza specjalistę (ginekolog, onkolog) w miejscu wyłącznie wskazanym przez specjalistę.

Dodatkowe informacje: infolinia NFZ (pn-pt 8.00-16.00) 12 29 88 219

DODATKOWE INFORMACJE I CIEKAWOSTKI

• do około 1% raków sutka dotyka mężczyzn !!!. Stanowi to ogromny problem diagnostyczny, ponieważ bardzo rzadko wcześnie podejrzewa się tę chorobę. Powoduje to niestety znaczne pogorszenie rokowania, bo raki te są wykrywane późno

• W wielu krajach wykonuje się tzw. badania skriningowe (przesiewowe). Polega to na tym, że kobiety są w zależności od wieku regularnie „zapraszane” na kontrole mammograficzne. Kalkulując krótkoterminowo jest to bardzo kosztowne, ale efekty długofalowe są znacznie lepsze. Więcej kobiet (nawet 90%) jest trwale wyleczonych, powraca całkowicie do życia zawodowego i społecznego. W Polsce szczędzi się niestety na profilaktyce płacąc wyższą cenę za niepowodzenia terapii późnej (bardziej zaawansowanej) choroby nowotworowej.

• Rak piersi występuje zazwyczaj od około 50 roku życia. Bywa jednak, że kobiety 25 letnie chorują na tę chorobę. Jest ona wtedy zazwyczaj uwarunkowana genetycznie, stąd bardzo ważne jest aby znać fakt raka sutka w rodzinie i zgłaszać go lekarzowi.