Aleksandra Kucharska w studiu Radia Kraków, fot. Sylwia Paszkowska
Logopedia dla dorosłych: od emisji głosu po pracę z traumami
Głos to jeden z najważniejszych elementów naszej tożsamości, a problemy z głosem czy wymową mogą być źródłem kompleksów i ograniczeń w życiu codziennym.
Nasza praca w gabinetach często lokuje się na pograniczu pracy z emocjami. Są osoby, które żyją z wadą wymowy i w ogóle im to nie przeszkadza, ale są również takie, którym wada bardzo utrudnia funkcjonowanie. Takie osoby często mają kompleksy związane z mową. Spotkałam osoby, które wytworzyły cały język oparty na unikaniu głoski "r", bo miały z nią problem. Potrafią wszystko powiedzieć, ale bez używania tej jednej głoski. Jest to duży wysiłek emocjonalny i intelektualny – mówi Aleksandra Kucharska.
Terapia głosu obejmuje nie tylko korektę wymowy, ale także pracę nad emisją i jakością głosu. Jednym z kluczowych elementów jest praca nad oddechem, szczególnie z wykorzystaniem przepony. Prawidłowy oddech poprawia jakość głosu, redukuje jego męczliwość i może pomóc w radzeniu sobie ze stresem.
Aleksandra Kucharska zwraca uwagę na to, że wiele dorosłych pacjentów zmaga się z trudnymi wspomnieniami związanymi z dzieciństwem, które wpłynęły na ich postrzeganie własnego głosu. Niewinny komentarz rzucony przez kolegę z klasy może pozostawić trwały ślad, który prowadzi do niepewności w komunikacji. Terapia logopedyczna pozwala nie tylko poprawić technikę mowy, ale również odbudować wiarę w siebie i przezwyciężyć te ograniczenia.
Miałam w gabinecie pacjentów, którzy potrzebują wsparcia, bo nie lubią brzmienia swojego głosu. Jedna z pacjentek powiedziała mi, że usłyszała w przedszkolu nieprzyjemny komentarz na temat swojego głosu. Ta pani miała 35 lat i cały czas pamiętała tę uwagę. Całe swoje życie mówiła bardzo cicho, wstydziła się zabierać głos. Można się zastanowić, jak bardzo wpłynęło to na jej wybory życiowe – mówi Aleksandra Kucharska.
Dziękuję za przesłane części transkryptu. Napisałem artykuł, który zawiera wprowadzenie, dwie części szczegółowo omawiające tematy z wywiadu, oraz zakończenie podsumowujące przesłanie rozmowy. W razie potrzeby mogę go jeszcze rozbudować lub edytować według Twoich sugestii!
W poszukiwaniu własnego głosu
Jednym z najbardziej innowacyjnych obszarów pracy Aleksandry Kucharskiej jest terapia głosu osób transpłciowych. Jak wyjaśnia, tranzycja hormonalna u trans-kobiet nie wpływa na ich głos, dlatego potrzebują specjalistycznego wsparcia w jego feminizacji. Trans-mężczyźni, którzy przyjmują testosteron, doświadczają zmiany głosu w wyniku pogrubienia fałdów głosowych, ale nie zawsze są zadowoleni z efektu.
Osoby niebinarne również często poszukują głosu, który najlepiej wyrazi ich tożsamość. "To społeczeństwo narzuca nam binarność w postrzeganiu głosu” – tłumaczy Kucharska. „Kiedy słyszymy czyjś głos, automatycznie przypisujemy go do jednej z kategorii płciowych” – dodaje. Terapia głosu pozwala przełamać te stereotypy i odnaleźć indywidualne brzmienie, które jest zgodne z odczuwaną tożsamością.
Wpływ zmian strukturalnych na wymowę
Wady wymowy są często rezultatem zmian w strukturze jamy ustnej. Noszenie aparatów ortodontycznych, protez zębowych czy zabiegi medycyny estetycznej mogą wpływać na artykulację. Nawet drobne zmiany, takie jak wstrzyknięcie kwasu hialuronowego w wargi, mogą zaburzyć wymowę głosek dwuwargowych. Każda zmiana strukturalna w jamie ustnej może powodować problemy z dykcją lub wręcz prowadzić do powstania wad wymowy. Dlatego, jak podkreśla Kucharska, logopedia powinna stać się integralnym elementem leczenia ortodontycznego. Logopeda może pomóc pacjentowi przygotować się do zmian, monitorować proces adaptacji oraz pracować nad poprawą dykcji po zakończeniu leczenia.
Nawet pojedyncza konsultacja może pomóc zrozumieć, skąd bierze się dany problem i jakie kroki należy podjąć, aby go rozwiązać. Nie każdy przypadek wymaga długotrwałej terapii, ale spotkanie ze specjalistą pozwala uniknąć pogłębienia problemu i wypracować odpowiednie strategie radzenia sobie z nim.
(cała rozmowa do posłuchania)
