Pierogi, sernik i pretensje. O języku, emocjach i relacjach w polskich domach

Święta to z definicji moment spotkania, wspólnoty, bliskości. Tymczasem dla wielu Polaków to przede wszystkim źródło napięcia i stresu. W domach, gdzie miłość nie może swobodnie płynąć, zastępuje ją napięcie. Choć miłość i troska są obecne, często nie potrafimy ich wyrazić. Zamiast tego pojawiają się złośliwości, dogryzania, ciche wojny o rację i ważność. A wszystko to koncentruje się wokół świątecznego stołu. Gościnią Sylwii Paszkowskiej była dr Małgorzata Majewska, językoznawczyni z Zakładu Nowych Mediów Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorka licznych publikacji.

Zdjęcie ilustracyjne/Fot. pixabay

Święta - czas radości czy napięcia?

Świąteczne spotkania są, przynajmniej teoretycznie, okazją do rozmowy. Jak sprawić, by nie była to jedynie wymiana zdań? Najważniejsze jest stworzenie przestrzeni, w której warto się wypowiadać. Gdzie wypowiedź nie stanie się narzędziem do ataku, gdzie nie będzie wykorzystana przeciwko mówiącemu.

To wymaga zaufania i szacunku dla prywatności. Tymczasem w wielu domach granice – zarówno cielesne, jak i emocjonalne – są przekraczane z zadziwiającą regularnością. Komentowanie wyglądu, wagi, porcji na talerzu, to nieodłączny element świąt.

Brakuje nam języka, który wyrażałby ważność, bliskość, troskę. Zamiast mówić "tęsknię za tobą", mówimy "zrobiłam ci pierogi". Zamiast "jesteś dla mnie ważny", podsuwamy dokładkę zupy. Działanie zastępuje słowo, bo odsłonięcie emocji wiąże się z ryzykiem odrzucenia.

Ludzie traktują odmowę jako odrzucenie. A przecież to, że ktoś nie przyjdzie po pierogi, nie znaczy, że cię nie kocha. Mamy problem z tym, by powiedzieć "tęsknię", bo boimy się, że nie usłyszymy tego samego w odpowiedzi – mówi dr Małgorzata Majewska.

Scena z "Dnia Świra" Marka Koterskiego, w której Adam Miauczyński mówi do matki: "Mamo, moje życie nie ma sensu", a ta odpowiada: "Zjedz zupę", to kwintesencja polskiego podejścia do emocji. Zamiast towarzyszenia – recepta. Zamiast uważności – działanie.

Polacy nie potrafią towarzyszyć emocjom. Chcą je rozwiązać, naprawić, zasypać działaniem. Często wystarczyłoby po prostu być z kimś, kto przeżywa trudność.

(cała rozmowa do posłuchania)

Małgorzata Majewska/fot. Sylwia Paszkowska

Miłość przez jedzenie? Tak, ale nie zamiast słów

Często kobiety, które przygotowują święta, nawet nie zasiadają na dłużej do stołu. Krążą między kuchnią a salonem, zamiast wziąć udział w rozmowie, być obecne. Dlaczego?

Dopóki działam, nie muszę konfrontować się z pustką. Z tym że może nie jestem ważna, że nikt nie zauważa mojej pracy, że nikt nie chce rozmawiać.

To nie tylko kwestia pokoleniowa, ale również językowa. Nie nauczyliśmy się mówić: "Chcę być z wami", "Tęsknię", "Potrzebuję obecności". Zamiast tego są pierogi, serniki i pretensje.

W polskiej kulturze jedzenie bywa zamiennikiem bliskości. "Ugotowałam ci ogórkową" ma znaczyć: "Troszczę się o ciebie". I to może być piękne – o ile nie jest jedyną formą wyrazu miłości.

Jedzenie jako komunikat emocjonalny działa tylko wtedy, gdy towarzyszy mu słowo, dotyk, spojrzenie, bliskość. Gdy staje się jedyną formą przekazu – zaczyna być szantażem. Bo "zrobiłam pierogi" może stać się "poświęciłam się dla ciebie, a ty mnie lekceważysz".

Święta to czas rozmów, ale jakich? Często pytania, które padają przy stole, nie są wyrazem autentycznego zainteresowania, tylko próbą prowokacji lub wyrażenia krytyki. "Na kogo głosujesz?" nie jest pytaniem z miejsca ciekawości – to zaczepka. Tak samo jak "A kiedy ślub?", "Kiedy dziecko?", "Dlaczego ty ciągle sama?" To nie są pytania – to pułapki, które warto rozpoznawać.

Kiedy zaczynamy przyglądać się emocjonalnym bitwom z dystansu - możemy je rozpoznać, nazwać, może nawet obśmiać. Gdy w nich tkwimy, stajemy się ich ofiarami. Święta nie muszą być polem minowym. Mogą być przestrzenią bliskości – o ile pozwolimy sobie mówić, słuchać, pytać z ciekawością, nie z pretensją. I jeśli nauczymy się mówić: "Jesteś dla mnie ważny", "Dziękuję, że jesteś", "Cieszę się, że przyszłaś". To nie zupa, nie boczek, nie pierogi tworzą atmosferę świąt, ale język, którym się do siebie zwracamy.

Autor:

Sylwia Paszkowska

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Pierogi, sernik i pretensje. O języku, emocjach i relacjach w polskich domach

Święta - czas radości czy napięcia?

Miłość przez jedzenie? Tak, ale nie zamiast słów

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

148 przejść dla zwierząt powstało na drogach szybkiego ruchu w Małopolsce

Tragiczny pożar auta w Tarnowie. Jedna osoba nie żyje

O jajku, jajeczku, płodności i plenności...Znaczy o życiu!

Wielkanoc pod Tatrami. "To będą niespodziewanie dobre święta"

Groby Pańskie w Podhalańskich kościołach

Odpoczywamy od wysokich temperatur. Na termometrach najwyżej 19 stopni

1. liga piłkarska - w 29. kolejce Wisła Kraków zagra dzisiaj z Pogonią Siedlce. Transmisja.

Nieświadomi konsumenci to dochodowy skarb

Cztery hektary lasu spłonęły w Lipnicy Górnej. Ponad 90 procent pożarów to wina człowieka

60-latek, który zaatakował kobietę w Dębnie, usłyszał zarzut. Grozi mu dożywocie

Pierogi, sernik i pretensje. O języku, emocjach i relacjach w polskich domach

Święta - czas radości czy napięcia?

Miłość przez jedzenie? Tak, ale nie zamiast słów

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

148 przejść dla zwierząt powstało na drogach szybkiego ruchu w Małopolsce

Tragiczny pożar auta w Tarnowie. Jedna osoba nie żyje

O jajku, jajeczku, płodności i plenności...Znaczy o życiu!

Wielkanoc pod Tatrami. "To będą niespodziewanie dobre święta"

Groby Pańskie w Podhalańskich kościołach

Odpoczywamy od wysokich temperatur. Na termometrach najwyżej 19 stopni

1. liga piłkarska - w 29. kolejce Wisła Kraków zagra dzisiaj z Pogonią Siedlce. Transmisja.

Nieświadomi konsumenci to dochodowy skarb

Cztery hektary lasu spłonęły w Lipnicy Górnej. Ponad 90 procent pożarów to wina człowieka

60-latek, który zaatakował kobietę w Dębnie, usłyszał zarzut. Grozi mu dożywocie

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię