"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 20.10. 2024 r.

ZAGADKA REGIONALNA (20.10)

Wieś na Pogórzu Rożnowskim w gminie KORZENNA w powiecie nowosądeckim.

W gminie Korzenna to miejsce najstarszego osadnictwa, o czym świadczą cenne znaleziska archeologiczne: krzemienny topór i pochodzące z epoki brązu ozdoby, nagolenniki, bransolety i naszyjniki, datowane na okres od VIII do IV wieku p.n.e.

Pierwsze wzmianki o tej wsi pochodzą z roku 1372, kiedy to niejaki Mikołaj otrzymał od Elżbiety Bośniaczki (ok. 1340-1387), żony króla Ludwika Węgierskiego (króla Polski w latach 1370-82), pozwolenie na ulokowanie wsi na prawie niemieckim.

Później przez wieki wieś miała bardzo wielu właścicieli.

W czasie rabacji chłopskiej w 1846 r. został zamordowany JAN GRABCZYŃSKI, jeden ze współwłaścicieli.

Jego obelisk nagrobny znajduje się na cmentarzu parafialnym w LIPNICY WIELKIEJ.

W II połowie XIX w. miejscowość ta staje się typową wsią zaściankową zamieszkałą przez zubożałą szlachtę.

W roku 1928 z całego obszaru dworskiego zachował się folwark Kochanówka o powierzchni około 40 ha, którego właścicielem był Władysław Bobakowski.

W 1954 r. pojawił się we wsi pierwszy telefon, a na początku lat 60. nastąpiła elektryfikacja.

Regularna komunikacja autobusowa uruchomiona została w 1966 r. dzięki przebudowie drogi z Korzennej do Przydonicy.

Drewniany kościół zbudowany po 1924 r. został przeniesiony do Parku Etnograficznego Ziemi Żywieckiej w ŚLEMIENIU, gdzie obecnie trwają prace budowlano - konserwatorskie we wnętrzu świątyni.

Proszę podać nazwę tej wsi, w której mieszka obecnie ponad tysiąc osób.

ADRES INTERNETOWY: [email protected]

                                            do godz. 7.30 dnia 20.10.2024 r.

UPOMINKI:

książka Weroniki Gogoli "PO TROCHU"

płyta CD "Wracają słowa i dźwięki. 95 lat Radia Kraków"

2 albumy KRYSTYNY SUCHODOLSKIEJ - OLCHAWY " Gena Nowak (1927-1981) (Nie)pokorna wśród artystów"

książka "PAMIĘTNIK LALI MAJEWSKIEJ 1929 - 1933", poetki Honorowej Obywatelki miasta Olkusza

Wiele prezentowanych w tej audycji tematów to propozycje słuchaczy, którzy przy okazji dzielą się także swoimi rodzinnymi opowieściami.

Oto jeden z przykładów. Historia matki i dwóch córek o góralskich korzeniach.

Posłuchaj!

CZESŁAW MOZIL - to artysta muzyk, który od kilku lat realizuje projekt "GRAJKOWIE PRZYSZŁOŚCI", w którym dzieci inspirują dzieci.

Płyta zatytułowana "Inwazja Nerdów" zawiera utwór "JESTEM BATMANEM " nagrany wspólnie z młodymi olkuskimi muzykami.

O tej współpracy informuje DOROTA STACHOWICZ - MĄCZKA nauczycielka i muzyk, która wraz z mężem MICHAŁEM MĄCZKĄ - dyrektorem Miejskiego Ośrodka Kultury i KAMILEM GUMIELĄ - dyrektorem Państwowej Szkoły Muzycznej, przygotowała grupę młodzieży do tego nagrania.

Posłuchaj!

Do soboty 26.10. 2024 r. w Galerii Biura Wystaw Artystycznych "JATKI" w NOWYM TARGU (to oddział Małopolskiego Centrum Kultury "Sokół" w Nowy Sączu) czynna będzie wystawa "PREZENTACJE NOWOTARSKIE 33".

To doroczna urodzinowa wystawa, tym razem akcentująca 33 urodziny Galerii.

Biorą w niej udział artyści związani z Nowym Targiem.

A kto i co prezentuje? - wyjaśnia ANNA DZIUBAS kierownik Galerii.

Posłuchaj!

Do 5.01.2025 r. w Muzeum "Zamek w Oświęcimiu" czynna będzie wystawa  „CENNE DROGOCENNE". Pamiątki polskich zrywów niepodległościowych w XIX wieku”.

Zgromadzone eksponaty nawiązują do powstania listopadowego, które przerodziło się w wojnę polsko-rosyjską 1831 roku. Był to zryw, w którym przeciw sobie walczyły regularne armie polska i rosyjska.

W kolejnych powstaniach: krakowskim (1846) i styczniowym (1863 - 1864) przeciwko armiom zaborczym walczyły polskie nieregularne oddziały partyzanckie.

Przed wybuchem powstania styczniowego nastąpił największy rozwój biżuterii patriotycznej. „Czarna” biżuteria z symbolami męczeństwa, wykonywana z drewna, stali, szkła i emalii, zastąpiła całkowicie biżuterię tradycyjną.

Popularne stało się noszenie krzyży, broszek, bransolet i pierścieni z datami krwawych manifestacji – np. obrączek z datami 25 – 27 lutego 1861 i pięcioma krzyżami, symbolizującymi manifestację z okazji 30. rocznicy bitwy pod Olszynką Grochowską oraz pięć ofiar manifestacji z 27 lutego 1861 r.

I choć w powstaniu styczniowym walki nie toczyły się na Ziemi Oświęcimskiej, to ekspozycja  dokumentuje udział w powstaniu licznych mieszkańców Oświęcimia.

Jedni zaginęli,inni zostali zesłańcami, a jeszcze inni szczęśliwie powrócili do galicyjskiego wówczas miasta nad Sołą.

Przykładem bohatera tego zrywu jest, spoczywający na cmentarzu w Oświęcimiu, ROMAN STANKO.

Cenną pamiątką z nim związaną jest pamiętnik jego córki, spisany ręcznie jeszcze w 1864 r. - podkreśla WIOLETTA  OLEŚ, Dyrektor Muzeum  "Zamek w Oświęcimiu"

Posłuchaj!

Towarzystwo Miłośników Ziemi Zakliczyńskiej powstało w 2022 r. i była to oddolna inicjatywa osób od lat związanych z tym urokliwym miasteczkiem, jakim jest ZAKLICZYN NAD DUNAJCEM.

W gronie założycieli znaleźli się: KATARZYNA KOKOSZA, TADEUSZ MALIK, MARIA GRZEGORCZYK i jej mąż WOJCIECH.

Stowarzyszenie powołało do życia społeczne archiwum i gromadzi materiały edukacyjne, wyniki badań genealogicznych prowadzonych w okolicy Zakliczyna, a także fotografie dokumentujące zmiany w zakliczyńskim krajobrazie.

Zamiarem jest wydanie w przyszłości albumu z tymi fotografiami.

Inny rodzaj działalności to utrwalanie pamięci o osobach zasłużonych dla miasta, w szczególności bohaterów dziewiętnastowiecznych powstań niepodległościowych.

Które groby weteranów powstań zostały już odnowione? - wyjaśnia MARIA GRZEGORCZYK, członkini Zarządu Towarzystwa Miłośników Ziemi Zakliczyńskiej.

Posłuchaj!

KADCZA - to wieś w gminie ŁĄCKO.

Ponad ćwierć wieku gospodaruje tam STANISŁAW LORCZYK i zaprasza do siebie szyldem " NASKO ZAGRODA", a „nasko” w tamtejszej gwarze to nasza.

Kadcza leży na pograniczu lachowsko - góralskim, gdzie mieszały się zwyczaje obu grup etnicznych.

"Nasko zagroda" jest spełnieniem marzeń gospodarza.

To mały skansen: 5 obiektów; spichlerze, góralska stodoła i lachowska chałupa.

Stanisław Lorczyk jest też hodowcą koni, a skoro odwiedzają go liczne grupy dzieci należy zachować szczególną ostrożność i zapewnić bezpieczeństwo.

Jego słowa potwierdza również TOMASZ BARAN z Placówki Terenowej KRUS w Nowym Sączu!

Posłuchaj!

ANDRZEJ DŁUGOSZ jest Prezesem Zarządu Towarzystwa Miłośników Starego Sącza, dyrektorem Muzeum Regionalnego i kustoszem tej placówki prowadzonej przez Towarzystwo.

Tym razem opowiada o muzealnym archiwum, a to w części historycznej zawiera księgi miejskie i cechowe, począwszy od XVIII w.

Wyjaśnia też kto i na jakich zasadach może korzystać z archiwum mieszczącego się w "DOMU NA DOŁKACH" przy starosądeckim rynku.

Posłuchaj!