"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 17.11. 2024 r.

ZAGADKA REGIONALNA (17.11)

Przed 70. laty 17 listopada 1954 r. w Krakowie zmarł astronom, matematyk i geodeta, który urodził się w WARSZAWIE w 1882 r.

Zaproszony przez władze Uniwersytetu Jagiellońskiego do objęcia stanowiska profesora astronomii, objął je w marcu roku 1919.

Od tej pory do śmierci (z przerwą w okresie okupacji) był profesorem tej uczelni oraz dyrektorem obserwatorium astronomicznego UJ, gdzie stworzył m.in. program systematycznych obserwacji gwiazd zmiennych zaćmieniowych.

W 1922 roku z jego inicjatywy powstała stacja astronomiczna na Łysinie (przemianowana później na Lubomir), spalona przez Niemców w roku 1944.

W 2007 r. w tym miejscu powstało obserwatorium astronomiczne, którego jest patronem.

W roku 1953 udało mu się uzyskać pozwolenie na zaadaptowanie dawnego austriackiego fortu (Fort Skała) na podmiejską stację obserwacyjną.

Obecnie znajduje się tam główna siedziba krakowskiego obserwatorium.

Do jego największych osiągnięć naukowych należy opracowanie w 1925 r. tak zwanych "krakowianów" czyli specjalnego typu macierzy stosowanych w geodezji oraz mechanice nieba, znacznie ułatwiających obliczenia przy użyciu stosowanych wówczas ręcznych arytmometrów.

W 1927 r. wynalazł chronokinematograf do precyzyjnej obserwacji całkowitych zaćmień Słońca.

Spoczywa w Krypcie Zasłużonych na SKAŁCE.

Proszę podać jego imię i nazwisko

ADRES INTERNETOWY: [email protected]

                                            do godz. 7.30 dnia 17.11. 2024 r.

UPOMINKI:

płyta CD "OBCE KRAJE" Basi Stępniak -Wilk

płyta CD "NIEPOGODA NA SNY" grupy "Bohema"

książka Marca Kaszyńskiego i Stanisława Kaszyńskiego "KASZYŃSCY. ŚLADAMI RODAKÓW"

zestaw publikacji o OLKUSZU

tom poezji Czesława Dźwigaja "MIĘDZY SNEM A DNIEM"

Niedawno Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wdrożyła nowy system informatyczny "Portal dla Rolników "eKRUS"

W poniedziałek 18.11. 2024 r. zarówno w siedzibie Oddziału Regionalnego w Krakowie, jak i w placówkach terenowych KRUS w Małopolsce, odbędzie się akcja "Dzień z eKRUS".

To akcja informująca o korzyściach i możliwościach związanych z załatwianiem spraw on - line przez rolników oraz osoby ubezpieczone w KRUS.

Informuje o tym IWONA  SZABLIŃSKA - dyrektor Oddziału Regionalnego KRUS w Krakowie.

Posłuchaj!

Historyk ks.dr ANDRZEJ TARGOSZ urodził się w ŚLEMIENIU w 1941 r.

Dziś Ślemień jest gminą powiatu żywieckiego w województwie śląskim, ale parafia nadal należy do archidiecezji krakowskiej.

Po przejściu na emeryturę i powrocie ze SZCZECINKA ks. dr Andrzej Targosz powrócił w rodzinne strony i wydał 3 opracowania poświęcone rodzinnej wsi.

Pierwszy to " ŚLEMIEŃSKIE DUCHOWIEŃSTWO", a drugi "HISTORIA PARAFII WPISANA W DZIEJE ŚLEMIENIA" . Opowiadał o tym w audycji z 10.11.2024 r.

Dziś opowiada o trzeciej swej książce "SANKTUARIUM NARODZENIA NMP JASNA GÓRKA W ŚLEMIENIU".

Posłuchaj!

Profesor krakowskiej ASP CZESŁAW DŹWIGAJ - to uznany artysta rzeźbiarz, malarz, grafik i medalier.

Ale jako poeta jest stosunkowo mało znany.

Tymczasem wiersze pisze od 1970 r., lecz dopiero w 2010 r. opublikował pierwszy tom "POEZJE WYBRANE 1970 -2010", który nota bene ukazał się w bardzo szczególnych okolicznościach.

Jeszcze w tym roku na wydawniczym rynku pojawi się szósty tom jego poezji.

O czym pisze w swych wierszach, czy tylko o sztukach plastycznych?

Posłuchaj!

Muzeum "Zamek" w OŚWIĘCIMIU jest wydawcą publikacji "PAMIĘĆ W POMNIKACH. OŚWIĘCIM".

Zamieszczone w niej fotografie są autorstwa lub pochodzą ze zbiorów mieszkańca Oświęcimia, pasjonata historii grodu nad Sołą, TADEUSZA FIRCZYKA.

Pan Tadeusz przez dwa lata gromadził materiał, a potem znalazł wydawcę - Muzeum, którego misją jest między innymi popularyzacja historii miasta, a więc i utrwalanie pamięci.

O idei i realizacji wydawnictwa informują WIOLETTA OLEŚ - dyrektor Muzeum oraz TADEUSZ FIRCZYK.

Posłuchaj!

EMILIAN CZYRNIAŃSKI urodził się w łemkowskiej rodzinie we wsi FLORYNKA koło Grybowa w 1824 r.

To chemik, współzałożyciel Akademii Umiejętności, w latach 1874 -1875 rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Prowadził własną walkę z zaborcą austriackim, nie używając, wbrew zaleceniom wiedeńskich władz, języka niemieckiego podczas zajęć.

Jego postawa skończyła się na szczęście tylko naganą, ale był już o krok od dymisji.

Emilian Czyrniański podjął się próby systematyki polskiej terminologii chemicznej.

W badaniach praktycznych poddawał próbom chemicznym wody mineralne,i przyczynił się do rozwoju turystyki sanatoryjnej w Krynicy oraz w innych miejscowościach.

Był autorem koncepcji, że atomy są podzielne i składają się z wirujących "niedziałków", czym wyprzedził koncepcję duńskiego fizyka NIELSA BOHRA (1885 - 1962) badającego strukturę atomu.

Twórca Katedry Chemii na UJ Emilian Czyrniański zmarł na atak serca w roku 1888 i spoczął na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Jego życiorys przedstawia prof. RYSZARD TADEUSIEWICZ z Akademii Górniczo - Hutniczej, ceniony popularyzator wiedzy naukowej.

Posłuchaj !

KAMIL GRZEGORZ BAUM urodził się w 1855 r. w okolicy Suwałk. Jego rodzina po Powstaniu Styczniowym musiała opuścić Królestwo Polskie i przeniosła się do Galicji. Brat Kazimierz osiadł w Rzeszowie, a on pojawił się w TARNOWIE około 1879 r. i założył własną firmę.

Był znanym przedsiębiorcą, wydawał także widokówki, nie tylko Tarnowa, ale również Tuchowa, Żegiestowa oraz Zakopanego, gdzie firma posiadała filię. Zmarł w 1915 r. i spoczął na Starym Cmentarzu w Tarnowie.

Kamila Grzegorza Bauma przypomina tarnowski historyk MIECZYSŁAW CZOSNYKA.

Posłuchaj !

OKLEŚNA - to leżąca na lewym brzegu Wisły wieś w gminie ALWERNIA.

Od 1994 r. działa tam Teatr Ludowy "TRADYCJA", któremu patronuje Stowarzyszenie Krzewienia Kultury Ludowej Gminy Alwernia.

W tym roku trwają uroczystości jubileuszowe 30. lecia działalności.

W marcu zaprezentowano komedię wg. Moliera " Lekarz mimo woli", w reżyserii MARCINA KOBIERSKIEGO, a we wrześniu spektakl kabaretowo - muzyczny " autorstwa ZBIGNIEWA KLATKI, w reżyserii RAFAŁA SADOWSKIEGO.

W roku jubileuszu, dzięki finansowemu wsparciu Starostwa Powiatowego w Chrzanowie oraz Gminy Alwernia, ukazała się też książka "MY Z MAŁEJ WIOSKI. 30 lat Teatru Ludowego Tradycja 1994 -2024".

Co zawiera? - wyjaśnia szef Teatru "Tradycja" ZBIGNIEW KLATKA.

Posłuchaj!

A uroczyste spotkanie jubileuszowe odbędzie się w DOMU  LUDOWYM w Okleśnej 16.11 o godz.16.00