"Pejzaże regionalne" Audycja z dn. 15.09. 2024 r.

ZAGADKA REGIONALNA (15.09)

Duża, licząca ponad 2 tysiące mieszkańców, wieś w gminie LIMANOWA, położona u podnóży Pasma Łososińskiego, w górnym odcinku potoku SMOLNIK.

Na terenach wsi nasiedlano jeńców, początkowo Tatarów, z czasem też i Szwedów, stąd przydomek przypisywany wsi: Szwedo - Tatary.

W tej miejscowości znajduje się niewielki kościół św. Jana Ewangelisty z 1713 r. z drewnianą, trójkondygnacyjną wieżą.

Kolej dotarła do wsi jesienią 1884 roku.

Przystanek osobowy jest obecnie nieczynny, bo linia Chabówka - Nowy Sącz czeka na modernizację.

W tej wsi w 1892 r. urodził się ANTONI GÓRSZCZYK (zm. 1980) nauczyciel, etnograf i historyk amator.

Proszę podać nazwę tej wsi.

ADRES INTERNETOWY: [email protected]

                                             do godz. 7.30. dnia 15.09. 2024 r.

UPOMINKI:

3 książki MACIEJA STĘPOWSKIEGO "Opowieści o Tenczynie"

album Krystyny Suchodolskiej - Olchawy "GENA NOWAK (1927 -1981). (Nie)pokorna wśród artystów"

książka BARBARY PALUCHOWEJ "O góralce Hanusi i panience Danusi"

KAZIMIERZ JANISZEWSKI urodził się w lutym 1939 r. we LWOWIE w rodzinie nauczycielskiej.

Ojciec Roman, absolwent Uniwersytetu Jana Kazimierza, był matematykiem i geografem, matka JANINA ukończyła lwowskie konserwatorium i uczyła muzyki.

Wojna zmieniła bieg historii.

Janiszewscy wraz 7 letnim Kaziem, ekspatriowani ze Lwowa znaleźli się w obozie dla uchodźców w Krakowie, skąd zabrał ich do KRZESZOWIC prof. STANISŁAW JEDLEWSKI (1906 -1992), twórca i dyrektor Państwowego Zakładu Wychowawczo – Naukowego.

Jak potoczyły się losy Kazimierza Janiszewskiego?

Był nauczycielem, pasjonatem motoryzacji i grał na kilku instrumentach.

Zmarł 17.09 2023 r.

Artykuł o nim zamieściła w "MAGAZYNIE KRZESZOWICKIM", emerytowana nauczycielka języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym MARIA OSTROWSKA.

Wspomina go wraz z wdową WIESŁAWĄ CABĄ - JANISZEWSKĄ.

Posłuchaj!

GWOŹDZIEC - to wieś w gminie Zakliczyn nad Dunajcem w powiecie tarnowskim.

Od zawsze była wsią rolniczą, bo już przed 7. tysiącami lat była to wczesnoneolityczna osada kultury ceramiki wstęgowej rytej, co potwierdzają liczne badania archeologiczne.

W 1595 roku wieś położona w powiecie sądeckim województwa krakowskiego, była własnością kasztelanowej krakowskiej Anny z Sieniawskich Jordanowej.

W 1860 roku w Gwoźdzcu powstała szkoła trywialna. Hrabia Lanckoroński podarował miejsce pod budynek i drewno na budowę.

Do 1914 r. we wsi znajdował się drewniany kościół z 1546 r., który został rozebrany po wzniesieniu murowanego, w latach 1910-13 według projektu architekta Adolfa Zajączkowskiego.

Od 1997 r. działa tam Zespół Folklorystyczny "GWOŹDZIEC" utworzony i kierowany przez nauczycielkę, dyrektorkę szkoły AGATĘ NADOLNIK. Zespół nagrał przed dwoma laty płytę "Gwoździec folklorem malowany".

Gwoździec ostatnio określany jest jako "wioska pod kobiecą ręką".

Efektem utworzenia wioski tematycznej w Gwoźdźcu jest Fundacja MAK - Miejsce Aktywnych Kobiet, której prezeską jest urodzona w Gwoźdzcu EWELINA SIEPIELA.

W tym roku ukazała się pierwsza monografia "DZIEJE GWOŹDŹCA", która ma 8 autorów.

Posłuchaj!

Regionalista MIROSŁAW MIODOŃSKI jest redaktorem naczelnym rocznika "GRONIE".

Wydaje go Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, które w tym roku obchodzi 90. lecie założenia.

Tym razem opowiada o położonym na lewym brzegu Soły - ZABŁOCIU niegdyś wsi, a od 1950 r. dzielnicy Żywca.

W latach 30.XX w. mieszkańcy Zabłocia podjęli starania o założenie parafii i rozpoczęli budowę kościoła.

Od samego początku wielki wkład miał w to dzieło, najpierw jako katecheta, a potem wikary, ksiądz STANISŁAW SŁONKA (1898 -1975).

Po II wojnie światowej został pierwszym proboszczem nowe żywieckiej parafii, z nowym kościołem pod wezwaniem św. Floriana.

Za działalność w Armii Krajowej by prześladowany przez Urząd Bezpieczeństwa i więziony z Żywcu i Krakowie.

Posłuchaj!

MAREK PIOTROWSKI, znany kolekcjoner pocztówek, urodził się i mieszka w OLKUSZU, ale jego przodkowie pochodzą z pobliskiej SUŁOSZOWEJ.

W swojej kolekcji ma wiele fotografii z przełomu XIX i XX w. przedstawiających typy włościan z okolic Olkusza i Ojcowa.

Niestety podpisy są bardzo ogólne np. typ z Ojcowa czy dziewki z pod Ojcowa.

Jedna z fotografii jest jednak opisana; "Rodzina Sewerynów z Czajowic", a zdziwienie budzi nakrycie chłopskiej głowy.

To wytworny kapelusz nie pasujący do innych elementów chłopskiego ubioru.

Czy udało się rozszyfrować tajemnicę tego kapelusza?

Posłuchaj!

SŁUPIEC - to leżąca nad Wisłą wieś w gminie SZCZUCIN, w powiecie DĄBROWA TARNOWSKA.

W latach 1860 - 1906 dziedzicem słupeckiego majątku WYMYSŁÓW był urodzony w Krakowie (Podgórzu) 1.01.1831 r. SEWERYN KISIELEWSKI, herbu JELITA.

W 1863 r. wraz z żoną ZOFIĄ ŁUBKOWSKĄ. wspomagał oddziały ochotników przeprawiających się przez Wisłę na pomoc Powstaniu Styczniowemu.

W swym gospodarstwie specjalizował się w hodowli bydła fryzyjskiego oraz koni tak zwanych "remontowych" dla wojska austriackiego.

Podjął się pracy organicznej, między innymi inicjował odwodnienie pól i budowę wałów na rzece NOWY BREŃ (dopływ Wisły).

Od 1867 r. zasiadał w Radzie Powiatu Dąbrowskiego, a w latach 1889 -1891 był marszałkiem powiatu dąbrowskiego.

W 1906 r. powrócił do Krakowa, gdzie mieszkał do śmierci w roku 1915.

Życiorys SEWERYNA KISIELEWSKIGO przedstawia urodzony w Słupcu JÓZEF ZAJĄC, emerytowany pracownik Zbiorów Specjalnych Uniwersytetu Harvarda w miejscowości Cambrigde koło Bostonu.

Posłuchaj!

W  Muzeum w CHRZANOWIE, w Oddziale Wystaw Czasowych " Dom Urbańczyka" przy. Al.Henryka 16, do 9 października można oglądać wystawę CZESŁAWA  DŹWIGAJA, profesora  krakowskiej ASP, artysty znanego zwłaszcza z monumentalnych rzeźb i pomników.

Tym razem kameralna wystawa ma tytuł "DŹWIGAJ: PO  KRAKOWSKU. MALARSTWO.GRAFIKA.RZEŹBA"

Artysta prezentuje na niej obrazy z malarskiego cyklu "W  Krakowie", grafiki, rzeźbę kameralną oraz małe formy rzeźbiarskie.

Zaskakuje ujęciem tematu, którym jest miasto Kraków.

Posłuchaj!