Ambasador Polski w Turcji Michał Sokolnicki (drugi z lewej) przechodzi przed frontem kompanii honorowej wojska tureckiego. Lipiec 1936 r. Fot.NAC
J.Drużyńska rozmawia z K.Klocem
Żyjący w latach 1880–1967 był Sokolnicki działaczem socjalistycznym i niepodległościowym, irredentystą, członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej i władz PPS-Frakcji Rewolucyjnej, brał udział w rewolucji 1905–1907, był emisariuszem Polskiego Skarbu Wojskowego, należał do krakowskiego „Strzelca”, zaangażowany w prace (Tymczasowej) Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych i jej Wydziału Wojskowego, którego był kontrolerem, jako jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego kierował tzw. robotą Polskiej Organizacji Narodowej, a wcześniej Komisariatami Cywilnymi w Królestwie Polskim, piastował funkcję sekretarza Naczelnego Komitetu Narodowego oraz osobistego sekretarza Piłsudskiego, podczas Wielkiej Wojny właściwie kierował akcją zagraniczną obozu niepodległościowego, po aresztowaniu Komendanta zasiadał w ścisłym kierownictwie Konwentu Organizacji „A”, był delegatem Polskiej Organizacji Wojskowej na Wschód oraz do przedstawicielstw Francji i Wielkiej Brytanii, jak również jednym z reprezentantów Naczelnika Państwa na konferencję pokojową (pokoju) w Paryżu, został następnie I radcą poselstwa polskiego w Londynie, posłem w Helsingforsie (Helsinkach), pracownikiem centrali Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie i naczelnikiem Wydziału Historycznego MSZ, posłem w Kopenhadze oraz ambasadorem w Ankarze, był także absolwentem École Libre des Sciences Politiques, studentem uniwersytetów we Lwowie, Heidelbergu, Berlinie i Bernie, gdzie otrzymał doktorat historii, był wykładowcą i profesorem na Uniwersytecie Letnim w Zakopanem, w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie, Wyższej Szkole Nauk Społecznych i Ekonomicznych w Łodzi, warszawskiej Wolnej Wszechnicy oraz Uniwersytetu w Ankarze, był autorem i redaktorem kilkunastu książek oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych, recenzji, omówień, komentarzy, polemik.
(K.Kloc " Michał Sokolnicki 1880 -1967. Piłsudczyk - historyk - dyplomata " - Wstęp - fragment )
Michał Sokolnicki - poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny Polski w Danii, za biurkiem w swoim gabinecie . Fot. NAC
"Śledząc biografię Sokolnickiego, począwszy od najmłodszych lat i jego pracy na rzecz PPS, przez późniejszą działalność niepodległościową z jej szczytowym momentem przypadającym na okres Wielkiej Wojny, analizując który słusznie można powtórzyć za Piotrem Wandyczem o przyszłym ambasadorze jako o „ministrze spraw zagranicznych” Piłsudskiego, aż po jego służbę w dyplomacji Polski Odrodzonej, nie sposób zauważyć odchyleń na tej niepodległościowej i propaństwowej linii charakteryzującej życie bohatera tej książki. Sprawy te były rzeczą pierwszorzędną, i tu kontrowersji w mym przekonaniu nie ma. Można rzecz jasna zastanawiać się nad słusznością wielu decyzji przedsiębranych przez Sokolnickiego [...] Aliści we wszystkim tym, co robił, jego celem nadrzędnym była Polska – czy ta przyszła, czy ta już niepodległa.
[...]
Marszałek, który zwykłych jeno potakiwaczy nigdy wbrew pozorom nie cenił, już w latach dwudziestych, powiedział swej żonie o Sokolnickim, iż „on zawsze zachował swą linię”, czym nasz bohater szczycił się do reszty swych dni.
[...]
Generał Sosnkowski w ostatnich latach życia ambasadora, określił go mianem „starego, mądrego piłsudczyka, może jedynego, którego sąd nie uległ deformacjom, niestety pospolitym wśród naszych byłych czy dotychczasowych przyjaciół, zarozumiałych i smutnych epigonów minionej ery, tak wesołej, bujnej i pełnej poezji”
[...]
Edward Raczyński wspominał go jako „[…] dyplomatę, patriotę żarliwego, doktora filozofii, historyka, bibliofila i miłośnika sztuki – to dla mnie – dodawał – specyficznie polski typ romantyka”. Jan Lechoń z kolei konstatował, że „jeden stary Sokolnicki całego Mickiewicza przeczytał”
(K.Kloc " Michał Sokolnicki 1880 -1967. Piłsudczyk - historyk - dyplomata " - Zamknięcie - fragment )
