Inspiracją do stworzenia "Witaj w Polsce" było pragnienie uporządkowania i wyeksponowania różnorodności Polski, zarówno tej współczesnej, jak i historycznej. Pomysł narodził się dwa lata temu i rozwija się do dzisiaj. Mapa jest bogata w rzeczy językowe, można posłuchać rozmaitych gwar i języków, którymi mówi się w naszym kraju, a także wypowiedzi ekspertów na temat specyfiki różnych części Polski.
Wszystko jest dostępne za jednym kliknięciem. Mapa została zobrazowana dzięki ilustracjom Tomasza Samojlika. Na pierwszy rzut oka widać, że to jest takie miłe, ładne i przyjemne, ponieważ chcemy wciągnąć ludzi w grę. Można sprawdzić informacje, przeciągając odpowiednie elementy na tejże mapie na ich właściwe miejsce i to jest ten punkt wyjścia. Jak już ktoś da się wciągnąć, to się robi dużo poważniej – mówi Iwona Haberny.
Mapa "Witaj w Polsce" została przygotowana dla dorosłych i dla młodszych. Opisy do rysunków zostały dokładnie przygotowane przez pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest to napisane w sposób łatwy, prosty i przyjemny, aczkolwiek bardzo kompetentny. Pierwsza warstwa jest przyjemna, dopiero później pojawia się warstwa prawdziwego językoznawstwa.
(cała rozmowa do posłuchania)
Marcin Jarząbek, Iwona Haberny i Artur Czesak/fot. Sylwia Paszkowska
Język jako krajobraz
Polska, mimo pozornej jednolitości językowej, kryje ogromną różnorodność dialektów i nazw regionalnych. Na mapie pojawiają się potrawy, motywy, miejsca i postaci, ale duży nacisk postawiono na warstwę językową.
Ona współtworzy ten krajobraz. Słowa na mapie to bardzo poważna gałąź nauki – geolingwistyka. Słów jest tam wiele. Ich nosicielami nie są tylko kartoteki i dawne mapy, ale ludzie pamiętający i używający tych słów i języków. Całkiem niedawno został powołany Instytut Różnorodności Językowej, który też nie tylko jest zwrócony ku przeszłości, ale nas wychowuje, a te mapy będą znakomitą pomocą. Instytut będzie pokazywał, że polskość, mieszkanie w Polsce, poznawanie Polski to fascynująca przygoda i że jest to wielorakie – mówi dr Artur Czesak.
Kulinarna mozaika Polski
Jednym z najbardziej intrygujących wątków mapy jest warstwa kulinarna. Proces wyboru kulinarnych symboli był wyzwaniem. Twórcy musieli balansować między specyfiką lokalną a uniwersalnością. To jednak właśnie takie dylematy pokazują, jak różnorodna i bogata jest polska kuchnia.
Było pare potraw, o których w życiu nie słyszałem, np. paszteciki szczecińskie. Z tej mapy dowiedziałem się, że żur jest potrawą jedzoną na Mazowszu, a ja kojarzyłem go tylko z Górnym Śląskiem. To był jeden z naszych dylematów, gdzie to na tej mapie umieścić, ponieważ jest wiele potraw, które nie są specyficzne dla jednego rejonu albo z grubsza podobna potrawa jest nazywana zupełnie inaczej. Pojawiały się różne dyskusje, które pokazywały tę różnorodność i odkrywanie czegoś, co się zna, ale może inaczej się nazywa – mówi dr Marcin Jarząbek.
Mapa "Witaj w Polsce" to coś więcej niż platforma edukacyjna. To zaproszenie do podróży – zarówno tej dosłownej, jak i mentalnej. Dzięki niej możemy poznać, jak barwna i wielowarstwowa jest Polska: od języka i kuchni, przez historię, po unikatowe tradycje.
