Radio Kraków
  • A
  • A
  • A
share

Na torach I wojny światowej…

"Daj Boże, by się przepowiednia Wernyhory spełniła! Według dzienników kwestia polska jest obecnie roztrząsana żywo tak w Austrii i Niemczech, jak i w Rosji" - notował 3 sierpnia 1916 roku na kartach swojego pamiętnika galicyjski kolejarz Mieczysław Szwestka. Jak wyglądało życie wielonarodowościowej CK Monarchii w okresie kryzysu wojennego opisanego przez człowieka, który wraz z rodziną przeżył grozę wojny i był naocznym świadkiem wszystkich konsekwencji owego konfliktu zbrojnego? O Wielkiej Wojnie widzianej oczyma galicyjskiego kolejarza i jego niezwykłym archiwum wojennym w historycznej odsłonie Koła kultury mówił dr Kamil Ruszała, badacz dziejów Austro -Węgier i I wojny światowej, wykładowca w Instytucie Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, autor m.in. książki „Galicyjski eksodus. Uchodźcy podczas I wojny światowej w monarchii Habsburgów” uhonorowanej w 2022 roku prestiżową historyczną nagrodą im. Wacława Felczaka i Henryka Wereszyckiego oraz opracowania pamiętnika "Na torach wojny. Doświadczenia galicyjskiego kolejarza Mieczysława Szwestki 1914 – 1919". Program prowadziła Jolanta Drużyńska.

Zniszczony podczas działań wojennych budynek dworca w Żydaczowie nad Stryjem we wschodniej Galicji / NAC

J.Drużyńska rozmawia z K.Ruszałą

Nadchodząca wojna totalna, była […] od samego początku totalną wojną emocji. Tę zaś potęgowały się wraz z kolejnymi wydarzeniami: wypowiedzeniem wojny, powszechną mobilizacją, marszem na front i wszystkimi konsekwencjami konfliktu zbrojnego. Żeby dać upust emocjom, zdarzało się, że sięgano po pióro i dzielono się swoimi przemyśleniami z powiernikiem w formie papieru, tworząc w ten sposób dokumenty odzwierciedlające Zeitgeist, tj. ducha epoki. To właśnie takim źródłem jest pamiętnik Mieczysława Szwestki, kolejarza galicyjskiego, który wraz z rodziną opuścił Zbaraż i udał się na tułaczkę uchodźczą w głąb Austrii, skąd szybko został oddelegowany z powrotem do sprawowania swoich obowiązków w Galicji. Pamiętnik ten stanowi istotne świadectwo przeżyć wojennych człowieka mającego w dniu wybuchu wojny 39 lat, urzędnika kolejowego, który jest zarazem wytrawnym obserwatorem napotkanych ludzi, miejsc, krajobrazów, obiektów .

Stacja w Zagórzu po spaleniu z tymczasowym barakiem( po lewej stronie) dla kolejarzy. Zdjęcie z pamiętnika Mieczysława Szwestki

Stacja w Zagórzu po spaleniu z tymczasowym barakiem( po lewej stronie) dla kolejarzy. Zdjęcie z pamiętnika Mieczysława Szwestki

Mieczysław Szwestka sumiennie pełnił swoje obowiązki kolejowo – urzędnicze , ale zarazem czuł istotną potrzebę dokumentowania swojego mikrokosmosu. Narrator pamiętnika jawi się jako szeroko zainteresowany światem. Zna prawo międzynarodowe, geografię europy Środkowo-Wschodniej, Półwyspu Bałkańskiego, a nawet całego kontynentu europejskiego, jest bardzo dobrze zorientowany w polityce . Autor wspomnień krytycznie analizuje zdarzenia wojenne i je komentuje. Materiały , które towarzyszyły jego zapiskom, pokazują go również jako dokumentalistę mającego świadomość przełomu wojennego. Największą wartością tego źródła jest top , że stanowi ono indywidualne świadectwo wybranych wydarzeń wielkiej wojny, czemu mniej miejsca poświęca się w literaturze, która nadal pozostaje zdominowana przez wielką historię wielkich ludzi….

Kamil Ruszała  - Wprowadzenie w: „ Na torach wojny. Doświadczenia galicyjskiego kolejarza Mieczysława Szwestki (1914 - 1919)"

fot, J.Drużyńska

fot, J.Drużyńska

Autor:
Jolanta Drużyńska

Wyślij opinię na temat artykułu

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Dodaj komentarz

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię