Z Miejskim Rzecznikiem Konsumenta w Krakowie, Jerzym Gramatyką, rozmawia Marzena Florkowska:
Marzena Florkowska: Na czym polega prawo do konkurencji, czyli zakaz działań monopolistycznych?
Jerzy Gramatyka: Jeżeli chodzi o zasady prowadzenia działalności gospodarczej, podstawową zasadą jest zasada swobody umów, ale zasada swobody umów nakłada na przedsiębiorcę obowiązek działania w taki sposób, aby nie naruszać w sposób bezprawny interesu zarówno konsumentów jak i innych przedsiębiorców. Przykładem może być sytuacja z ostatnich tygodni, kiedy w przestrzeni publicznej na billboardach, w prasie, w radiu, telewizji byliśmy atakowani reklamami dwóch bardzo znanych dużych sieci dyskontów. Aktualnie prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi postępowania wyjaśniające przeciwko tym sieciom, z uwagi na to, że naruszały zasady zdrowej konkurencji. Jedną z zakazanych praktyk jeżeli chodzi o zasady uczciwe konkurencji, jest na przykład zakaz stosowania reklamy porównawczej, w tym zakaz praktyk monopolistycznych, polegających na tym, że przedsiębiorca prowadzi działania na rynku w taki sposób, żeby wyeliminować działającą na tym rynku konkurencję po to, żeby stworzyć mu warunki, żeby działał jako monopolista czy też podmiot o pozycji dominującej. Zakazane jest też stosowanie nadmiernie uciążliwych czy wygórowanych cen, czy na przykład pozbawianie konsumentów prawa do wpływu na warunki umowy, czy na przykład w sposób bezpodstawny wyeliminowanie konkurencji, czy stworzenie warunków w taki sposób, że uczciwa konkurencja nie może na danym rynku się rozwijać.
My, jako konsumenci, chcemy mieć wybór, chcemy mieć różnorodność towarów i usług, chcemy mieć ceny, które nie są ani zaniżone, ani zawyżone. A jeśli te złe zasady konkurencji są stosowane, to do takich sytuacji dochodzi, że nasze prawa są łamane.
Dokładnie tak. Wystarczy przypomnieć sobie, jak ewoluował rynek usług telekomunikacyjnych. Jak pamiętamy, kilkadziesiąt lat temu na tym rynku działał tylko jeden podmiot i byliśmy z góry skazani na usługi tego operatora. Taką sytuację mamy jeżeli chodzi o niektóre usługi dotyczące dostawy mediów, na przykład odprowadzanie ścieków, czy sprzedaż energii elektrycznej, aczkolwiek bardzo dużo w tym zakresie się zmieniło na korzyść naszą jako konsumentów, bo zasada swobody umów polega na tym, że to my jako konsument powinniśmy decydować o tym, z kim ten kontrakt chcemy zawrzeć, w taki sposób żeby był jak najkorzystniejszy, ale dla nas, a tutaj dla przedsiębiorcy. Ta podstawowa zasada jest bezpośrednio związana z uczciwą konkurencją.
Sytuacje naruszeń zasad zdrowej konkurencji można zgłaszać do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poprzez stronę internetową.