Radio Kraków
  • A
  • A
  • A
share

Myślenie magiczne dawnych górali. Dwie pasjonujące lektury

W czasie redyku bacowie kadzili owce bylicą, żeby na stado nikt nie mógł rzucić uroku. Dziewczęta chcąc zemścić się na niewiernym, posypywały chłopca popiołem ze spalonej ropuchy, co miało wywołać wrzody. Sól natomiast wrzucona do wykopu przy drążeniu studni miała zapewnić czystość wody. Magia pomagała mieszkańcom gór w podejmowaniu wyborów i zrozumieniu rzeczy, które trudno pojąć, a postaci, takie jak dziwożony czy płanetnik ubarwiały bajania dawnych górali. W Przed Horyzontem dwie pasjonujące lektury: "Bajeczny świat Tatr" Kazimierza Tetmajera oraz "Góralskie czary. Leksykon magii Podtatrza i Beskidów Zachodnich" Katarzyny Ceklarz i Urszuli Janickiej-Krzywdy.

Fot. Elżbieta Raczyńska

Posłuchaj podcastu Przed Horyzontem
"Bajeczny świat Tatr". Powrót po stu latach
Ponad sto lat minęło od premiery "Bajecznego świata Tatr" Kazimierza Tetmajera. Na przywrócenie dzieła zdecydowali się Katarzyna Wiwer i Rafał Monita z Wydawnictwa Astraia. Książka nie jest jednak reprintem, a wydaniem nawiązującym do pierwszej edycji, wzbogaconym reprodukcjami obrazów malowanych na szkle z kolekcji Centrum Kultury Rodzimej Czerwony Dwór w Zakopanem.
Tetmajer chciał przybliżyć góralszczyznę, szerzej jeszcze wtedy nieznaną. Pisał o tym, jacy są górale, ale również o wierzeniach. Nie brak tu dziwożony kradnącej dzieci, strzygoni wysysających ludzką krew czy płanetnika, który sprowadza deszcze - wyjaśniała Katarzyna Wiwer w audycji Przed Horyzontem
Książka Tetmajera była różnie przyjmowana przez krytykę. Zarzucano mu choćby surowość, urywkowość i to, że nie wzbogacił obserwacji Seweryna Goszczyńskiego w zakresie mitologii góralskiej. To dzieło jednak ma wiele walorów, choć bezsprzecznie zostało przyćmione przez znacznie lepsze pod względem literackim "Na skalnym Podhalu". Tetmajer prowadzi czytelnika przez świat legend i barwnych opowieści nie tylko o stworach, ale i o zbójnikach.
"Góralskie czary", czyli bestsellerowy leksykon
Katarzyna Ceklarz i Urszula Janicka-Krzywda opracowały 237 haseł. Z "Góralskich czarów" dowiemy się m.in. co złożyć w ofierze duchom, jak zdemaskować czarownicę, do czego służyć mogą kości, śmiertelna koszula albo wióry z trumny. Książka wydana została przez Tatrzański Park Narodowy po 10 latach po raz drugi. Zyskała nową szatę graficzną oraz ilustracje Aleksandry Czudżak.
Dostajemy informację, że leksykon zabierany jest w góry. Odwiedzając kolejne miejsca, turyści czytają poszczególne hasła. Dodatkowo, w nowym centrum edukacyjnym Tatrzańskiego Parku Narodowego u wylotu Doliny Kościeliskiej, można oglądać wystawę poświęconą tej książce. Widać, że niematerialne dziedzictwo może stanowić podstawę budowania atrakcji turystycznych w bardzo współczesnym rozumieniu - zaznaczała Katarzyna Ceklarz


Autor:
Magdalena Zbylut-Wiśniewska

Wyślij opinię na temat artykułu

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Dodaj komentarz

Kontakt

Sekretariat Zarządu

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Dodaj pliki

Wyślij opinię