Miłość, intryga i pożądanie. Kobiety, które zmieniły bieg historii sztuki

"Dama z gronostajem" to nie tylko arcydzieło renesansowego malarstwa, ale również symbol losów kobiet, które odegrały kluczową rolę w jego dziejach. Cecylia Gallerani – młoda, utalentowana kochanka Ludovica Sforzy – była jego pierwotną bohaterką. Jednak to Izabela Czartoryska nadała obrazowi nowy kontekst, umieszczając go w swojej kolekcji i wplatając w historię polskiego dziedzictwa. Katarzyna Bik, autorka książki "Najdroższa. Podwójne życie Damy z gronostajem" w rozmowie z Sylwią Paszkowską ukazuje niezwykłe losy tych dwóch kobiet, które mimo różnic miały ze sobą wiele wspólnego.

Autorstwa Leonardo da Vinci - https://artsandculture.google.com/asset/lady-with-an-ermine/HwHUpggDy_HxNQ?hl=fr, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=90564951

Kobiety ponad miarę swoich czasów

Pierwszym i najbardziej oczywistym podobieństwem między Cecylią Gallerani a Izabelą Czartoryską było ich wykształcenie. Często ulegamy stereotypowemu myśleniu, że kobiety dawnych epok były bierne, pozbawione dostępu do edukacji i zależne od mężczyzn. Tymczasem Cecylia była jedną z najbardziej wykształconych kobiet swojej epoki. Pisała poezję i prozę, znała łacinę, a także podstawy greki. Matteo Bandello, włoski mnich dominikański, porównywał ją do Safony.

Podobnie Izabela Czartoryska odznaczała się nieprzeciętną inteligencją i szerokimi zainteresowaniami. Znała angielski i francuski, pisała wiersze, była mecenaską sztuki i literatury.

Chciano podważyć jej intelekt, przypisując rolę "głupiutkiej arystokratki". Była bardzo dobrze wykształcona, znała języki, pisała wiersze, była muzyczką. Nie tylko doskonale radziła sobie w świecie polityki i kultury, ale również stała się twórczynią jednego z pierwszych muzeów na ziemiach polskich – mówi Katarzyna Bik.

Zobacz także:

Dlaczego „Dama z gronostajem” jest jednym z najbardziej zagadkowych portretów świata?

Obie kobiety – choć w zupełnie różnych realiach – potrafiły wykorzystać swoje talenty i pozycję społeczną, by kształtować rzeczywistość. Cecylia Gallerani znalazła się na mediolańskim dworze dzięki własnej determinacji i sprytowi.

Prawdopodobnie rok przed tym, nim ją namalował Leonardo, pojawiła się na dworze, aby odzyskać posag, który został zajęty przez władzę Mediolanu, prawdopodobnie, dlatego że rodzina zaczęła mieć kłopoty finansowe. Posag był jej potrzebny, a była to niebagatelna kwota tysiąca dukatów. Cecylia była najmłodsza, najbardziej wygadana, urocza, dzisiaj powiedzielibyśmy, że trochę bezczelna.

(cała rozmowa do posłuchania)

Katarzyna Bik/fot. Sylwia Paszkowska

Izabela Czartoryska również nie była tylko bierną spadkobierczynią bogactwa. Choć majątek jej rodziny zapewnił jej możliwość kolekcjonowania dzieł sztuki, to jej pasja, upór i spryt uczyniły z niej jedną z najważniejszych kolekcjonerek swojej epoki. Bywała bezkompromisowa, posuwała się do kontrowersyjnych metod zdobywania eksponatów, ale to dzięki jej działaniom powstała kolekcja, która dziś ma nieocenioną wartość historyczną. Tworząc swoją kolekcję, nieświadomie wpisała się w wielowiekową tradycję fałszerstw i manipulacji.

Nie jest prawda, że fałszerstwo jest wynalazkiem XIX czy XX wieku. Ono było tak dawno, jak istnieje kultura na świecie. Izabela po prostu dawała się nabrać, ale oprócz tego kupowała i czasem wyłudzała. Namawiała swoich krewniaków, aby dawali jej różne rzeczy. Miała kontakty w Stanach Zjednoczonych, we Francji, którą kochała. Jak tylko coś wpadło w jej ręce, to zwyczajnie chciała to mieć i była skuteczna.

W tamtych czasach autentyczność dzieł nie była weryfikowana z taką precyzją, jak dziś. Wartość przedmiotów często zależała nie tyle od ich artystycznej jakości, ile od związanej z nimi historii. Jeśli obiekt miał pochodzenie powiązane z wielkimi postaciami, jego znaczenie rosło.

Autor:

Sylwia Paszkowska

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Miłość, intryga i pożądanie. Kobiety, które zmieniły bieg historii sztuki

Kobiety ponad miarę swoich czasów

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Ruch Chorzów - Termalika MINUTA PO MINUCIE

Trendy z Sieci: Cyberataki a współczesne konflikty zbrojne

Wyspiański jedzie na Wyspy! 16 prac artysty na wystawie w National Portrait Gallery w Londynie

Zderzenie busa z samochodem osobowym w Zatorze. Są ranni

Sąd w Gorlicach skazał księdza pedofila. To kolejny wyrok dla byłego kapłana

Kąpielisko na krakowskim Zakrzówku będzie płatne? Jest propozycja radnych KO

Podejrzany o napad i próbę zgwałcenia nastolatki w Rabce Zdroju wróci do aresztu

Tarnów nie jest już nacieplejszy, ale najpogodniejszy. Tytuł "Polski Biegun Ciepła" jednak zostaje

Oddział rehabilitacji dla dzieci Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie: kryzys zażegnany

Szacunek to przestrzeń dla drugiego człowieka

Co daje bieganie i jakie efekty przynosi? O czym pamiętać, zaczynając przygodę z bieganiem?

Wejście nad zalew Chechło płatne? Trzebinia proponuje wstęp za 1 zł, Chrzanów ma inny pomysł

To nie jest Ameryka, jaką znamy? Komentarze amerykanisty i politologa

Miłość, intryga i pożądanie. Kobiety, które zmieniły bieg historii sztuki

Kobiety ponad miarę swoich czasów

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Ruch Chorzów - Termalika MINUTA PO MINUCIE

Trendy z Sieci: Cyberataki a współczesne konflikty zbrojne

Wyspiański jedzie na Wyspy! 16 prac artysty na wystawie w National Portrait Gallery w Londynie

Zderzenie busa z samochodem osobowym w Zatorze. Są ranni

Sąd w Gorlicach skazał księdza pedofila. To kolejny wyrok dla byłego kapłana

Kąpielisko na krakowskim Zakrzówku będzie płatne? Jest propozycja radnych KO

Podejrzany o napad i próbę zgwałcenia nastolatki w Rabce Zdroju wróci do aresztu

Tarnów nie jest już nacieplejszy, ale najpogodniejszy. Tytuł "Polski Biegun Ciepła" jednak zostaje

Oddział rehabilitacji dla dzieci Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie: kryzys zażegnany

Szacunek to przestrzeń dla drugiego człowieka

Co daje bieganie i jakie efekty przynosi? O czym pamiętać, zaczynając przygodę z bieganiem?

Wejście nad zalew Chechło płatne? Trzebinia proponuje wstęp za 1 zł, Chrzanów ma inny pomysł

To nie jest Ameryka, jaką znamy? Komentarze amerykanisty i politologa

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię