"LETTRA Kraków 2024, znak i litera " w Bibliotece Jagiellońskiej

Wokół książki to cykl wystaw organizowanych po raz dziewiąty przez ZPAP Okręg Krakowski w sali wystawowej Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Jego kontynuację stanowi również wystawa "LETTRA Kraków 2024, znak i litera "odbywająca się regularnie co trzy lata (od 2006 roku) i towarzysząca każdorazowo Międzynarodowemu Triennale Grafiki w Krakowie.

Tematem przewodnim działań w tegorocznym projekcie związanym nierozerwalnie z książką jest maksyma Hipokratesa, która weszła trwale do kultury jako fundament myślenia o sztuce: ars longa, vita brevis (sztuka długa, życie krótkie), sztuce w późniejszym rozumieniu, pojmowanej jako twórczość artystyczna. Jako maksyma przyjęła się w wersji skróconej, niosąc przesłanie apologetyczno-konsolacyjne: choć życie nasze jest krótkie, sztuka nadal trwa. Pełne brzmienie tej maksymy odnoszącej się do medycyny (uznawanej w starożytności za jedną ze sztuk) ma jednak sens odmienny, nieoparty na prostym przeciwstawieniu, bogatszy: Ars longa, vita brevis, occasio praeceps, experimentum periculosum, iudicium difficile – sztuka długa, życie krótkie, okazja ulotna, doświadczenie niebezpieczne, sąd niełatwy.

Dzisiaj, cytując Marię Poprzędzką, która tę hipokratesową sentencję przypomina, można hipokratesową sentencję poszerzyć w odniesieniu do sztuki współczesnej m.in. wnioskując, że jest w niej „mało wiary w trwałość i trwanie, a więcej ulotnych okazji i niebezpieczeństwa doświadczeń (…) i że właśnie w sztuce XX wieku utrata i niespełnienie stały się jej niezbywalną częścią, niemal wyznaczając najważniejsze osie jej rozwoju” („Impas”, fundacja terytoria książki, 2020). Co też autorka podsumowuje na koniec trzydziestoma i jednym argumentem za końcem sztuki…

Celem obecnego projektu było umożliwienie artystom wyrażenia siebie poprzez szeroko pojętą typografię, szczególnie tę związaną z książką, ale też tę będącą sposobem „zagospodarowania” powierzchni czy przestrzeni… Forma i materia graficzna znaku/litery może mieć miejsce w odzwierciedleniu osobowości twórcy, stanowić pretekst do jego działania i samorealizacji.

Oczekiwane były prace w szczególności związane z książką, zwłaszcza tą artystyczną, ale też prace graficzne, rysunkowe, obiekty, etc. W znacznym stopniu, czy nade wszystko, szczególnie wskazane były szkice / szkicowniki, te pierwsze działania twórcy w realizacji zamysłu, koncepcji, ponieważ to one są zarzewiem dalszej pracy twórczej. To po nich można zobaczyć naturalny kształt pochodzenia finalnego dzieła. Jednakże, nie ma żadnych ograniczeń w prezentacji i wyborze obiektów zgłoszonych do wystawy.

Liczba uczestników tradycyjnie odpowiada zestawowi znaków alfabetu, która mogła ulec zmianie, w zależności od odpowiedzi na zaproszenie i gabaryty prac. Prezentacja wizualna ma pokazać potęgę wyobraźni artystów w dokonaniach twórczych, a znak czy litera są jedynie pretekstem do działania twórczego.

Tegoroczne motto wystawy znane jest każdemu artyście – ars longa, vita brevis – wita ono każdego studenta przekraczającego próg akademii i przyświeca mu w podjęciu zmagań edukacyjnych, a następnie twórczych w dążeniu do osiągnięcia statusu artysty. Należy dodać i przypomnieć, że ars longa, vita brevis, a zwłaszcza dalsza część sentencji (przytoczonej wcześniej) nawiązuje do aktualnych wydarzeń w świecie sztuki i w ogóle. Ekspozycja ma za zadanie udowodnienie sceptykom i pesymistom, że jednak sztuka nie jest powierzchowna i ulotna, jak wielu sądzi, twierdząc, że jest to cecha charakterystyczna dla sztuki współczesnej. Prawdziwa sztuka jest tym co niedokończone…

Tekst: Teresa Frodyma, kuratorka wystawy