Kremówki i encykliki. Jan Paweł II po dwudziestu latach: mit, symbol czy wciąż żywy autorytet?

Jacek Bańka
O tym się mówi
Środa, 2025.04.02

Czy po dwudziestu latach utrwalania kultu Jana Pawła II, który przejawiał się także w tzw. „kremówkowaniu”, encykliki albo życie papieża Polaka mogą jeszcze przemówić w jakiś nowy sposób? Dr Karol Kleczka z miesięcznika "Znak" przekonuje, że wstawiliśmy postać Jana Pawła II do „gabloty”, tracąc szansę na żywy dialog i krytyczne odczytywanie jego pontyfikatu.

Pomnik Jana Pawła II, dziedziniec Pałacu Biskupiego, ul. Franciszkańska 3, Kraków. Fot. Autorstwa Zygmunt Put - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11862556

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II
Dr Karol Kleczka podkreśla, że przez ostatnie dwie dekady Jan Paweł II stał się postacią niemal pomnikową („kult kremówek”), co utrudnia dziś rzetelne zapoznanie się z jego nauczaniem oraz życiem.
Bariera pokoleniowa i komunikacyjna
Dla młodszych Polaków, a nawet dla obecnych 30–40-latków, Jan Paweł II bywa jedynie symbolem; brakuje żywej refleksji nad jego encyklikami czy ważnymi gestami. Oficjalne przypominanie papieża często sprowadza się do naskórkowych przywołań w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach.
Żywe dziedzictwo czy zamrożony symbol
Zamiast dyskutować nad treściami zawartymi w dokumentach i gestach Jana Pawła II (np. pocałowanie Koranu, spotkanie wyznawców wielu wiar w Asyżu), dominuje używanie jego wizerunku jako „kukły” w bieżących sporach. W rezultacie jego postać została wstawiona do „gabloty”, tracąc szansę na żywy dialog i krytyczne odczytywanie pontyfikatu.
Co może przetrwać?
Z perspektywy przyszłych pokoleń najbardziej wartościowe i trwałe mogą okazać się konkretne czyny i gesty papieża oraz jego pisma – pod warunkiem, że zostaną poddane autentycznej dyskusji (również krytycznej), a nie jedynie konserwowane w formie bezrefleksyjnego kultu.

Posłuchaj rozmowy z dr. Karolem Kleczką

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II

Czy po dwudziestu latach utrwalania kultu Jana Pawła II, który przejawiał się także w tzw. „kremówkowaniu”, encykliki albo życie papieża Polaka mogą jeszcze przemówić w jakiś nowy sposób? Dr Karol Kleczka w programie O Tym Się Mówi przekonuje, że zarówno dla dla młodszych Polaków, ale też dla pokolenia obecnych 30-40-latków, czyli osób, które jeszcze pamiętają końcówkę pontyfikatu, problem polega na barierze w recepcji osoby św. Jana Pawła II.

„Zwłaszcza po jego śmierci próbowano zakonserwować jego postać. Odebrano mu życie, przedstawiano jako mit, legendę (…) Dziś praktycznie nie rozmawiamy o jego nauce, tylko bardziej posługujemy się pewną figurą, wytrychem” – tłumaczy dr Kleczka.

Z papieża jest uczyniona pewna kukła, która służy jakimś doraźnym celom, bądź hierarchów kościoła, bądź krytyków papieża

– dodaje.

Jako przykład tego braku realizacji nauki papieża były wydarzenia z modlitwy muzułmanów pod ośrodkiem Siemacha w Krakowie.

Fala islamofobii w Krakowie. Zaczęło się od nagrania modlących się muzułmanów w Nowej Hucie

Św. Jan Paweł II był wręcz krytykowany np. za całowanie Koranu, a zdaniem gościa Radia Kraków ten gest był wręcz postępowy, humanistyczny, pełen szacunku. „Nie korzystamy z jego nauczania, choć mogłoby być ono nawet pomocne. Mogłoby nam dawać jakieś odpowiedzi. Nie robimy, dlatego że papież stał się właśnie martwym symbolem, a nie kimś żywym” – mówi dr Kleczka.

Oficjalne przypominanie papieża Jana Pawła II występuje często w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach

„ale sprowadza się do naskórkowych przywołań” – dodaje dr Kleczka.

Papież Jan Paweł II traktowany jest jak autorytet, ale bez głębszego przemyślenia. W opinii gościa audycji, jego słowa chętnie wykorzystuje się w cytatach, by wzmocnić wypowiedź. Natomiast, gdyby zrobić wśród wiernych sondę, dotyczącą zainicjowanych przez niego wspólnych modlitw w Asyżu (dla niektórych była to wręcz „największa obraza Boga”), stosunku papieża do innych religii czy po prostu nauk płynących z konkretnych encyklik – okazałoby się, że w gruncie rzeczy niewiele o tym wiemy.

„Z drugiej strony, stawiano go też jako osobę w jakichś bieżących sporach politycznych w Polsce. Jego pontyfikat wskazano jako ten, który obalił w Polsce komunizm. Wtedy papież się sprawdzał, bo agenda polityczna go potrzebowała” – tłumaczy gość Radia Kraków.

Za czym nie nadąża Kościół? Publicysta o zmianie pokoleniowej i zmęczeniu kulturowym

Czy papież Jan Paweł II może jeszcze przemówić do kolejnych pokoleń?

Tak, o ile jego gesty i pisma będą stanowić przedmiot żywej dyskusji, a nie jedynie apologetyki czy chwalenia – mówi dr Kleczka.

To tak jak w każdej rodzinie. O dziadkach się jeszcze pamięta, o pradziadkach już nie bardzo, a o tych pokoleniach wcześniejszym to już wcale

– wskazuje publicysta.

Analogicznie, jego zdaniem, jest z dokumentami papieskimi, które również „mają jakąś datę przydatności i są reakcją na bieżący czas”, dlatego tym bardziej powinniśmy omawiać je w żywej dyskusji, również krytycznej. Dr Kleczka podsumowuje, że dobrze byłoby porzucić to „przywiązanie” do Jana Pawła II, a potraktować go też jako ważnego hierarchę Kościoła, który po prostu był bardzo długo papieżem.

„I w ten sposób nieco go znormalizować i mieć też odwagę, aby dyskutować z jego tezami, przyjmować, bronić bądź też krytykować” – proponuje dr Karol Kleczka.

Tematy: 20. rocznica śmierci Jana Pawła II

Autor:

Jacek Bańka

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Kremówki i encykliki. Jan Paweł II po dwudziestu latach: mit, symbol czy wciąż żywy autorytet?

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II

Oficjalne przypominanie papieża Jana Pawła II występuje często w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach

Czy papież Jan Paweł II może jeszcze przemówić do kolejnych pokoleń?

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Piramidy, krwawe ofiary i cykliczne końce świata. Dr Piotr G. Michalik o religii ludów Mezoameryki

Abakanowicz. Bez reguł. Rzeźby w ogrodach królewskich

„Piłeś? Nie jedź. Ale wciąż jeżdżą…” – Polska nie radzi sobie z pijanymi kierowcami

Nigdy więcej nienawiści i antysemityzmu

Zmiany w tarnowskim budżecie obywatelskim. Łatwiej będzie zgłaszać projekty

Wiosna w ulu. Pierwszy nakrop i nadzieja na miód z mniszka w pasiece w Kamiannej

Tarnów wprowadza „bon dla pierwszaka”. 700 zł na sport z oszczędności po likwidacji dyżurów dla nietrzeźwych

Szukasz ubezpieczenia samochodu? Zobacz, jakie to proste!

Pijany mężczyzna, który śmiertelnie potrącił 10-latka k. Limanowej usłyszał zarzuty

Małopolska na fali w 2024 roku! Rosnąca liczba turystów, coraz większe wpływy i termy, które stały się hitem

Ruch Muzyczny na fali: Krzysztof Stefański rozmawia z Jakubem Gucikiem i Krzysztofem Pietraszewskim

Kremówki i encykliki. Jan Paweł II po dwudziestu latach: mit, symbol czy wciąż żywy autorytet?

Kult i „kremówkowanie” Jana Pawła II

Oficjalne przypominanie papieża Jana Pawła II występuje często w listach duszpasterskich czy politycznych narracjach

Czy papież Jan Paweł II może jeszcze przemówić do kolejnych pokoleń?

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Piramidy, krwawe ofiary i cykliczne końce świata. Dr Piotr G. Michalik o religii ludów Mezoameryki

Abakanowicz. Bez reguł. Rzeźby w ogrodach królewskich

„Piłeś? Nie jedź. Ale wciąż jeżdżą…” – Polska nie radzi sobie z pijanymi kierowcami

Nigdy więcej nienawiści i antysemityzmu

Zmiany w tarnowskim budżecie obywatelskim. Łatwiej będzie zgłaszać projekty

Wiosna w ulu. Pierwszy nakrop i nadzieja na miód z mniszka w pasiece w Kamiannej

Tarnów wprowadza „bon dla pierwszaka”. 700 zł na sport z oszczędności po likwidacji dyżurów dla nietrzeźwych

Szukasz ubezpieczenia samochodu? Zobacz, jakie to proste!

Pijany mężczyzna, który śmiertelnie potrącił 10-latka k. Limanowej usłyszał zarzuty

Małopolska na fali w 2024 roku! Rosnąca liczba turystów, coraz większe wpływy i termy, które stały się hitem

Ruch Muzyczny na fali: Krzysztof Stefański rozmawia z Jakubem Gucikiem i Krzysztofem Pietraszewskim

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię