Występują dwa typy niewydolności nerek.
W tzw. ostrej niewydolności nerek, która może nastąpić np. w wyniku ich nagłego urazu, niedokrwienia, czy działania substancji toksycznych, nerki mogą przestać pracować na określony, dość krótki czas, a później ich czynność powraca częściowo lub całkowicie.
Przewlekła niewydolność nerek ma charakter postępujący, a czynność nerek pogarsza się nieodwracalnie w dłuższym okresie, nawet przez kilka lat. Taki stan może wystąpić w wyniku nawracających zakażeń, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego lub wad wrodzonych układu moczowego. Zaawansowana przewlekła niewydolność nerek w końcowym stadium choroby powoduje, że nerki całkowicie przestają funkcjonować i wydalać mocz.
Objawy niewydolności nerek U większości ludzi z niewydolnością nerek pojawia się uczucie osłabienia, łatwa męczliwość, a nawet apatia. Występuje utrata apetytu, a jedzenie ma często dziwny smak.
Innymi częstymi objawami niewydolności nerek są :
- zmniejszenie objętości moczu lub potrzeba oddawania moczu w nocy
- wymioty i nudności
- przebarwienia i skłonność do zranień skóry
- obrzęki wokół kostek i podudzi
- łatwa męczliwość
- obniżenie aktywności seksualnej
- trudności z oddychaniem
- bóle w klatce piersiowej
- kurcze i mrowienia
- świąd
- zahamowanie rozwoju fizycznego u dzieci.
Gdy nerki stają się niewydolne, można zastosować różne formy tzw. leczenia zastępującego ich czynność, takie jak hemodializa czy też dializa otrzewnowa, za pomocą których usuwa się zanieczyszczenia z organizmu. Jednak dializa nie zastępuje wielu innych, ważnych dla życia czynności nerek, takich jak np. pobudzanie wytwarzania krwinek czerwonych. Żadna forma dializy nie zapewnia prawidłowego rozwoju fizycznego dziecka. W tych przypadkach może pomóc tylko przeszczepienie nerki.
Chcesz wiedzieć, czy masz zdrowe nerki? Zrób badanie moczu – najprostsze i najtańsze.
Oto, co może ci dolegać, gdy w moczu znajdują się:
Bakterie – ich obecność świadczy o zakażeniu nimi któregoś z odcinków układu moczowego – cewki moczowej, pęcherza, miedniczki nerkowej lub nerki, albo o niewłaściwym pobraniu próbki moczu.
Białko – gdy utrzymuje się przez dłuższy czas, sugeruje problemy z nerkami lub drogami moczowymi, ale mała ilość białka może się pojawić po wysokiej gorączce lub dużym wysiłku fizycznym.
Kreatynina – przy prawidłowej czynności nerek jej ilość w moczu jest wielkością stałą i zależną od masy mięśniowej. Zmniejszenie ilości wydalanej kreatyniny z moczem jest najczęściej wynikiem ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek.
Krwinki białe (leukocyty, WBC) – ich nadmierne wydalanie świadczy o ostrym lub przewlekłym bakteryjnym zakażeniu układu moczowego. Może to być również objaw śródmiąższowego zapalenia nerek po przyjmowaniu leków, np. cefalosporyny, sulfonamidów, niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Więcej leukocytów przenika do moczu podczas dużego wysiłku fizycznego, przy wysokiej gorączce, odwodnieniu, przewlekłej niewydolności krążenia oraz zmianach zapalnych narządów sąsiadujących z układem moczowym.
Krwinki czerwone (erytrocyty, RBC) – obecność krwinek czerwonych, które widać w moczu gołym okiem, to krwiomocz; zwykle jest on skutkiem zapalenia pęcherza. Natomiast krwinkomocz może być spowodowany uszkodzeniem zarówno nerek, jak i innego odcinka dróg moczowych, ale to daje się stwierdzić tylko w badaniach laboratoryjnych. Najpopularniejszą przyczyną krwinkomoczu jest kamica nerkowa, a szczególnie atak kolki nerkowej. Jednak krew w moczu pojawia się także przy przyjmowaniu leków zawierających heparynę.
Kwas moczowy – przekroczenie normy świadczy o ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, pojawia się po niektórych lekach moczopędnych, przy zatruciu tlenkiem węgla, ołowiem, w nowotworach. Zmniejszone wydalanie kwasu moczowego jest wynikiem diety ubogiej w puryny. Związki te w niewielkich ilościach znajdują się w kurczakach, wołowinie, halibucie, grzybach, chlebie, kaszach, owocach, warzywach (np. szparagach), orzechach.
Mocznik – podwyższona zawartość wskazuje na dietę bogatobiałkową, odwodnienie lub niewydolność nerek.
Ogólnopolskie Stowarzyszenie Osób Dializowanych Stowarzyszenie prowadzone przez dr Iwonę Mazur zrzesza pacjentów dializowanych z całej Polski, organizuje dla nich spotkania, na których chorzy wymieniają się doświadczeniami. Jak trzeba - OSOD pomaga, interweniuje, działa. Zajmuje się też informowaniem o chorobach nerek i profilaktyką, organizując akcje, podczas których ludzie mogą się zbadać.
Katarzyna Pelc rozmawia z p. Małgorzata Rakowską, od kilku lat dializowaną, dr Iwoną Mazur , prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Osób Dializowanych i p. Markiem Thierem, po przeszczepie rodzinnym nerki.
Katarzyna Pelc/kp