Słowo "starosta" ma pochodzenie słowiańskie. Starosta to stary, starzec. W średniowieczu określany był tak naczelnik wspólnoty rodowej Słowian. W okresie międzywojennym i po drugiej wojnie światowej starosta był w Polsce organem administracji rządowej, który podlegał wojewodzie. Co się teraz zmieniło?
Od momentu przywrócenia powiatów w 1999 roku, starosta wybierany jest przez radę powiatu. Czym jest zatem sam powiat? To jednostka wyższego szczebla niż gmina, ale niższego niż województwo. Oznacza to, że dany powiat może zrzeszać kilka gmin. W województwie może być kilka powiatów. Na przykład Małopolska ma 22 powiaty, w tym trzy miasta na prawach powiatu.
Starosta reprezentuje powiat na zewnątrz, ale nie jest zwierzchnikiem miast na prawach powiatu. Te kompetencje należą do burmistrzów tych miast.
Starosta jest wybierany przez radę powiatu bezwzględną większością głosów, w głosowaniu tajnym. Następnie na jego wniosek powoływany jest zarząd powiatu.
Skład rady powiatu zależy od liczby jego mieszkańców. W powiatach do 40 tys. mieszkańców jest 15 radnych oraz po dwóch na każde kolejne rozpoczęte 20 tys. mieszkańców. Radnych nie może być jednak więcej niż 29.
Co robią powiatowi radni? Uchwalają m.in. budżet powiatu, w tym decydują o wysokości podatków, mają głos w sprawie majątku powiatu, a także decydują na przykład o organizacji ruchu na drogach powiatowych.
Powiat wydaje też prawa jazdy, a także m.in. karty wędkarskie. Starosta, jako zwierzchnik starostwa, jest kierownikiem powiatowych służb, inspekcji, czy straży. Nadzoruje na przykład powiatowe szpitale, czy szkoły powiatowe, w tym szkoły ponadpodstawowe. Inne z powiatowych jednostek to na przykład Powiatowy Urząd Pracy, czy Powiatowy Zarząd Dróg.
Starosta podlega pod wojewodę.
Kadencja rady powiatu trwa 5 lat. Kandydatów na radnych zgłaszają komitety wyborcze.
W celu przeprowadzenia wyborów powiat dzieli się na okręgi wyborcze. Okręgiem wyborczym jest jedna gmina. W każdym okręgu wyborczym wybiera się od 3 do 10 radnych.
Podczas ostatnich wyborów samorządowych, do obsadzenia było ponad 6 tys. mandatów radych powiatowych w przeszło 300 radach powiatu.