Rozmawiają prof. Marek Mączyński z Katedry Prawa Samorządu Terytorialnego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Marzena Florkowska.

Czy są obecnie miejscowości, które starają się o uzyskanie praw miejskich? A może jest zupełnie odwrotnie i nie zawsze korzystnie jest uzyskać prawa miejskie?

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, wszystkie kwestie związane z podziałem terytorialnym państwa, a w tym mieści się również nadawanie miejscowości statusu miasta, przynależą do kompetencji Rady Ministrów i są nadawane w drodze rozporządzenia Rady Ministrów. Tyle tylko, że to rozporządzenie może dzisiaj być wydane także na wniosek samej zainteresowanej gminy/

Jakie miejscowości starają się o uzyskanie statusu miasta i dlaczego?

W mojej ocenie w pierwszej kolejności to bardzo często są względy prestiżowe. Mogą to być jednak także względy merytoryczne. W niektórych sytuacjach pozyskanie inwestorów, źródeł finansowania dla ośrodka miejskiego może być łatwiejsze, bo miasto zapewnia określoną infrastrukturę. Nie zawsze jednak miejscowości chcą być miastami. Często jest tak, że na przykład władze określonego określonej miejscowości chcą wystąpić z inicjatywą przekształcenia miejscowości w miasto, a mieszkańcy nie chcą, bo się obawiają np. zmiany podatków, wysokości opłat, to jest kwestia też utrzymywania określonych instytucji i urządzeń użyteczności publicznej.

Czy Rada Ministrów, zanim podejmie taką decyzję, czy stawia jakiś warunki danej miejscowości?

Są takie, które bardzo silnie warunkują to, czy w ogóle możemy mówić o mieście. Mówimy o uwarunkowaniach o charakterze przestrzenno-urbanistycznym. Wymaga się, aby ta miejscowość posiadała odpowiednią infrastrukturę techniczną, powinna mieć uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, jest to jeden wymogów formalnych. Możemy oczywiście powoływać, że kiedyś byliśmy miastem i z jakichś powodów prawa miejskie utraciliśmy, że miejscowość pełni szczególną rolę na przykład administracyjną, czy gospodarczą. Jednym z podstawowych wymogów jest to, że aby stać się miastem trzeba mieć określoną liczbę mieszkańców.

Kraków uzyskał prawa miejskie w 1257 roku, Tarnów w 1330 roku, Nowy Sącz w 1292, a Zakopane - w 1933 roku.