Dzięki najnowszym zdobyczom techniki konserwatorzy mogą poznać i przeanalizować stan nici, barwniki, zanieczyszczenia i wkroczyć do "akcji konserwatorsko-zabezpieczającej". Wszystko po to, aby pięknymi, zabytkowymi tkaninami mogły cieszyć oczy kolejne pokolenia. Barwniki pod wpływem czasu i światła ulegają rozpadowi lub wyblaknięciu, zanieczyszczenia powietrza wpływają na metalowe nici w zabytkowych tkaninach. Dla naukowców wspierających historyków i konserwatorów kluczowe jest zrozumienie przyczyn degradacji zabytkowych obiektów oraz znalezienie najlepszych sposobów ich konserwacji, w tym konserwacji prewencyjnej, zabezpieczającej przed przyszłymi możliwymi zmianami.
Tak wygląda metalowa nić z arrasu wawelskiego. Analizują ją specjaliści konserwatorzy dzięki mikroskopowi cyfrowemu #nauka w służbie #sztuka. @RadioKrakow #kultura #Wawel pic.twitter.com/o8LymL15wT
— ewa szkurlat (@EwaSzkurlat) July 16, 2024
W badaniach wykorzystywana jest min. chromatografia cieczowa − obejmuje ona techniki analityczne wykorzystujące zjawisko różnej szybkości migracji składników analizowanej mieszaniny. Jej początki związane są z rosyjskim botanikiem o nazwisku Cwiet. Nazwa chromatografia ("pisanie barwami") wzięła się od pierwszych doświadczeń botanika. Z pomocą konserwatorom sztuki przychodzi również mikrofedometria , która pozwala na prognozowanie zmian wywoływanych przez światło i może dostarczyć wyników niezbędnych dla stworzenia planu konserwacji prewencyjnej dzieła sztuki. Badania tą techniką mogą być prowadzone dla wszystkich klas materiałów występujących w kolekcjach muzealnych. W szczególności użyteczne są dla dzieł wykonanych na podłożu papierowym, takich jak manuskrypty, druki, akwarele, a także obrazów czy zabytkowych tkanin. "Mikrofedometria pozwala wielokrotnie skrócić czas wykonania badania światłotrwałości z dni do minut i co szczególnie ważne nie pozostawia śladów wykonanych testów" – powiedział dr. hab. Tomasz Łojewski z Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH.
Co zrobić, aby arrasy przetrwały jak najdłużej w możliwie najlepszym stanie? O naukowych badaniach arrasów opowiedziały Ewie Szkurłat Emilia Nowak-Przybyszewska i Joanna Pasieka z pracowni konserwacji tkanin Zamku Królewskiego na Wawelu.