"Zielono mi" w piątki o 11:20. Zapraszamy!
Żurawki (Heuchera) to piękne rośliny i największy przebój ostatnich lat. Żadna inna bylina nie może się pochwalić tak barwnymi liśćmi, jak żurawka, czy spokrewnione z nią żuraweczki i tiarelle. Chętnie są uprawiane nie tylko w ogrodach, ale i w skrzynkach balkonowych, jako dodatek o kolorowych liściach. Ich największa atrakcja polega na mnogości odmian o różnych kolorach i wielkościach liści – purpurowych, żółtych czy pomarańczowych, często karbowanych.
Żurawki rosną dziko głównie na zboczach i skałach w Kanadzie i Meksyku. Są to wiecznie zielone byliny o dzwonkowatych, drobnych kwiatkach zebranych w delikatne wiechy, które pojawiają się późną wiosną i latem. Liście są duże, sercowate lub zaokrąglone, często bogato unerwione, pokarbowane lub powycinane. Wyrastają na długich ogonkach liściowych i cała kępa ma kulisty, zwarty pokrój.
Żurawki preferują półcieniste stanowiska, ale jeśli gleba jest dostatecznie wilgotna, żyzna i przepuszczalna, to dopuszczalna jest uprawa w pełnym słońcu. W przypadku braku wody, liście ulegają przypaleniu. Niektóre odmiany, głównie o żółtych liściach dobrze rosną również w cieniu.
Żurawki w mroźne i bezśnieżne zimy mogą nieco tracić na urodzie liści, dlatego wiosną, po stopnieniu śniegów, należy je przyciąć, aby zrobić miejsce dla nowych przyrostów, które zawsze znacznie się różnią od tych starych. Nie jest to absolutnie konieczne, ale pozwoli roślinom uzyskać piękny wygląd. Jeśli kępy są zbyt zagęszczone, mniej więcej co 4 lata możemy je podzielić. Rozmnażanie przez nasiona jest w warunkach amatorskich dość trudne, choć zdarza się, że żurawki same się wysiewają.
Nawozimy umiarkowanie od wiosny do połowy sierpnia. Silniej możemy je zasilać jedynie, gdy rosną pojedynczo. Będą wówczas bardziej dorodne. Choroby i szkodniki na tych roślinach w zasadzie nie występują. Jednak przy zbytniej wilgotności podłoża i cienistym stanowisku, roślinę mogą atakować choroby grzybowe. Rozwiązaniem tego problemu jest przesadzenie roślin we właściwe miejsce. Dokuczliwym szkodnikiem może być chrząszcze opuchlaków. Jego larwy wygryzają dziury w korzeniach i na wierzchołku rośliny, co powoduje zamieranie. Objawem jest nieuzasadnione więdnięcie rośliny. Zwalczanie jest możliwe przy pomocy preparatu biologicznego z nicieniami.
Żurawki w gruncie radzą sobie dość dobrze, jednak w małych donicach nie będą w stanie przeżyć do wiosny. Dlatego pojemniki należy zadołować w zacisznym miejscu i okryć stroiszem iglastym lub nawet przenieść tam, gdzie trzymamy rośliny nie zimujące w gruncie.
Miejsce gdzie będziemy sadzić żurawki trzeba dokładnie oczyścić, usunąć chwasty, przekopać widłami oraz zastosować kompost. Następnie wykopać duże karpy żurawek szpadlem lub widłami. Jeśli roślina jest bardzo duża, nie ma konieczności wykopywania całej. Trzeba dokopać się pionowo do miejsca, gdzie chcemy usunąć tylko tę część, która nam jest potrzebna. Oddzielamy ją od rośliny matecznej wraz z częścią korzeni, czyścimy z martwych liści i sadzimy w nowym miejscu, mocno uciskając wokół. Rozstaw co 20-30 cm. Głębokość sadzenia całych roślin taka, jak rosły wcześniej. Sadzonki natomiast umieszczamy tak, aby nie zasypać wierzchołka. Podlewamy raz w tygodniu.
Dobrym towarzystwem dla żurawek są inne cieniolubne byliny, jak: Astilbe, Phlox, Iris, Bergenia, Hosta, Ophiopogon, a także paprocie. Można je zestawiać z bukszpanami, iglakami czy ozdobnymi trawami. Nie ma chyba lepszych bylin, które by tak do wszystkiego pasowały. Można nimi podsadzać krzewy o kontrastowym zabarwieniu liści, sadzić w żwirze, jako obwódki. Odmiany o większych liściach są efektowne w małych grupach lub nawet jako pojedyncze rośliny, ale mogą być również wykorzystywane w dużych nasadzeniach, przeplatane liśćmi paproci lub host. Heuchera zapewni obecność koloru przez cały rok, kiedy inne byliny nie są już widoczne. Drobne kwiatostany żurawek wykorzystuje się także we florystyce do ślubnych bukietów.
(Anna Łoś, Barbara Błaszczyk)