Vivaldi w matince

Robert Konatowicz
Wtorek, 2016.10.11 17:19 ( Edytowany Poniedziałek, 2021.05.31 08:31 )

Matinée - mile łechcące ucho francuskie słowo - oznacza-poranek, przedpołudnie. Mamy stąd w polszczyźnie słowo „matinka”. Oto fragment „Trans-Atlantyku” Gombrowicza: "Gonzalo zasię przytupywał, przyklaskiwał i już to cieszy się, cieszy, aż ciżemki gubi i matinki". Owa matinka była dawnym kobiecym strojem porannym ozdobionym falbankami, kokardami etc.

Brescia-tu w 1712 wykonano pierwszy raz "Stabat Mater" Vivaldiego

Jeżeli chodzi o strój - to dobrze muzycznie nastrojone są i dobrze słuchaczy nastrajające jesienne i wiosenne cykle przedpołudniowych środowych koncertów Capelli Cracoviensis dla juniorów i seniorów. Pozwolę sobie nazywać je z polska matinkami.

Najbliższa „matinka''- w środę 12 X - przeniesie nas poniekąd do Bresci w Lombardii.

To właśnie tu - w pięknych górzystych „okolicznościach przyrody” położonych między Mediolanem a Wenecją - 304 lata temu wykonano pierwszy raz barokowe arcydzieło, jedno z najbardziej poruszających dzieł w historii muzyki - STABAT MATER rudego księdza z Wenecji.

Zamówienie nadeszło z Bresci – rodzinnego miasta ojca, Giovanniego Battisty. Jest to najwcześniej datowana religijna kompozycja Vivaldiego. Wykonano ją 18 marca 1712 roku w Święto Matki Boskiej Bolesnej w kościele filipinów Santa Maria della Pace w Bresci.

Autorem tekstu "Stabat Mater dolorosa " ("Stoi Matka bolejąca") miał być XIII wieczny włoski mistyk franciszkański - Jacopone da Todi. Istnieją różne tłumaczenia tej sekwencji, ale autorem
najciekawszego jest chyba Miron Białoszewski (!). Tłumaczenie to pojawiło się w nr 15 „Tygodnika Powszechnego” z 1965 roku:

„Stoi Matka obolała,
Łzy pod krzyżem przepłakała,
Gdy na krzyżu Syn jej mrze.

Jakże w duszy jest zmartwiona,
Zasmucona, zachmurzona,
Aż ją poprzeszywał miecz.

Jakże smutnej i strapionej
Matce tej Błogosławionej
Jednorodzonego mieć

I nie łamać się ginącej
Tej pobożnej, tej widzącej
Jednorodzonego śmierć.

Co za człowiek, co nie płacze,
Kiedy Matkę tę zobaczy
W udręczeniu - w takim, o

Kto niezdolny współczuć czule
Bólom Matki Syna bóle?
Czy ma takie serce kto?

Widzi Matka: Syn Jej, Jezus
Bicze przyjął i krzyż przeniósł
Za calutki ludzki grzech.

Widzi słodkie swe Rodzone
Tak śmiertelnie opuszczone,
Jak ostatni traci dech.

Matko, źródło ukochania,
Daj mi siłę współczuwania
Tylu bólom, żalom Twym.

Serce sobie upodoba,
U Chrystusa kochać Boga;
Sercu memu spraw to Ty

Matko Święta, niechby ono
Przybijano i dręczono,
Niech zasiłki Twoje ma.

Zrób mnie godnym uproszenia,
Udzielenia, udręczenia
Z Twego Rodzonego ran

Daj pobożnie z Twymi łzami
Mieć Twój ból z Ukrzyżowanym,
Póki tym nie przejmiesz mnie.

Niech pod krzyżem z Tobą stoję,
Niech łzy Twoje będą moje,
Tego twego płaczu chcę

Panno z Panien Najjaśniejsza,
Już mi nie bądź boleśniejsza,
Tylko daj i mnie łzy lać

Niech Chrystusa śmierć przeniosę,
Mękę zniosę do pomocy,
Niech to przejdę jeszcze raz

Zrób mnie zbitym, poranionym,
Uwięzionym, przepojonym
Krzyżem Syna, Syna krwią.

Płomień ognia mnie nie spali:
Najjaśniejsza mnie ocali
Na ten ostateczny Sąd.

Chryste, a gdy i Ty wyjrzysz,
Daj przez Matkę i mnie przybyć
Do zwycięskich Twoich palm.

A gdy ciało będzie zmarłe,
Spraw, niech duszy będą dane
Twoje nieba pełne chwał. Amen"

Świat docenił arcydzieło Vivaldiego dopiero w XX wieku. Odnalezione zostało w latach trzydziestych przez Alfreda Casellę w turyńskiej Bibliotece Narodowej w II tomie (Opere sacri e concerti) zbioru Renza Giordano. Premiera (ponowna po dwóch wiekach zapomnienia) odbyła się
21 IX 1939 w kościele Św. Franciszka w Sienie podczas „Tygodnia Vivaldiego”.

„Stabat Mater”, napisane na alt, smyczki i organy, składa się z 5 powolnych ogniw - Largo, Recitativo, Andante, Largo, Lento - w których wykorzystana jest tylko część tekstu tej sekwencji.''

Nie wydaje się możliwe stwierdzenie (przynajmniej na razie) — pisał Casella w przedmowie do swojego wydanego drukiem opracowania — czy kompozycja była zupełna, a tylko fragment jej dotarł do nas, czy też zamiarem Vivaldiego było napisać muzykę jedynie do najważniejszych
wyjątków poematu. Zważywszy cudowną doskonałość tej muzyki, uważam za bardziej prawdopodobne, że stoimy w obliczu dzieła skończonego w sobie, któremu Vivaldi rozmyślnie nadał ową skróconą postać”.

Jest to istotnie arcydzieło. Surowa w swej prostocie muzyka, poważna i ekspresyjna, oddaje nastrój i myśli tekstu, nie popadając nigdzie w barokową przesadę. Szeroka linia melodyczna partii wokalnej rozwija się na dyskretnym tle zespołu smyczkowego, któremu przypada tez w udziale
kilka samodzielnych epizodów, rozpoczynających lub kończących poszczególne części. Opracowanie Caselli polegało - jak sam podaje - „na realizacji partii organowej, która nie istniała w rękopisie turyńskim, kilku nieznacznych poprawkach oczywistych błędów i kilku modyfikacjach w partiach instrumentów smyczkowych, przy czym wszystkie te retusze zostały ograniczone do ściśle koniecznych”.

Przyznam się przy okazji, że to mój ulubiony utwór.

Najczęściej wykonywany i nagrywany jest ten utwór przez kontratenorów. My zaś usłyszymy go w krakowskim kościele św. Marcina w wersji oryginalnej - z pięknym altem Doroty Dwojak-Tlałki.

Środowe matinki z Capellą Cracoviensis - to dobry muzyczny strój.

https://www.weboptimum.pl

Komentarze (0)

Brak komentarzy

Najnowsze

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Pod każdym materiałem na naszej stronie dostępny jest przycisk, dzięki któremu możecie Państwo wysyłać maile z opiniami. Wszystkie będą skrupulatnie czytane i nie pozostaną bez reakcji.

Opinie można wysyłać też bezpośrednio na adres [email protected]

Zapraszamy również do kontaktu z nami poprzez SMS - 4080, telefonicznie (12 200 33 33 – antena,12 630 60 00 – recepcja), a także na nasz profil na Facebooku oraz Twitterze

Kultura

Sport

Muzyka

Audycje

Podcasty

Kontakt

Ramówka

Studia nagraniowe

Vivaldi w matince

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Jak biegać z psem? Nie mamy pojęcia. Częściej szkodzimy i zapominamy o zwierzęciu.

Kupa roboty – Tarnów walczy z psimi odchodami na ulicach

W Krakowie rozpoczyna się 18. festiwal Mastercard Off Camera

Derby Małopolski na remis

Kontrowersje wokół Targów Myśliwskich w Krakowie. Wojewoda Klęczar: „Nie możemy wszystkiego zakazywać”

Jeden z największych browarów w Polsce świętuje 180-lecie istnienia

Autobus-reklama przed Galerią Krakowską. "Nie mamy podstaw prawnych, by go usunąć"

Puszcza znowu przegrała z Pogonią. Dramat w Niepołomicach

Żałoba narodowa po papieżu Franciszku: gest szacunku czy polityczna gra?

Po latach oczekiwań rusza budowa brakującego odcinka drogi z Brzeska do Szczurowej. Mieszkańcy: „Nie chcemy ginąć"

Trzebinia: poważne utrudnienie na A4

Kradł tablice rejestracyjne i jechał tankować na stacje. Amator "darmowego" paliwa zasiądzie na ławie oskarżonych

FILM | Rekomendacje pokazów plenerowych Mastercrad OFF Camera

Skontaktuj się z Radiem Kraków - czekamy na opinie naszych Słuchaczy

Vivaldi w matince

Komentarze (0)

Dodaj komentarz

Najnowsze

Jak biegać z psem? Nie mamy pojęcia. Częściej szkodzimy i zapominamy o zwierzęciu.

Kupa roboty – Tarnów walczy z psimi odchodami na ulicach

W Krakowie rozpoczyna się 18. festiwal Mastercard Off Camera

Derby Małopolski na remis

Kontrowersje wokół Targów Myśliwskich w Krakowie. Wojewoda Klęczar: „Nie możemy wszystkiego zakazywać”

Jeden z największych browarów w Polsce świętuje 180-lecie istnienia

Autobus-reklama przed Galerią Krakowską. "Nie mamy podstaw prawnych, by go usunąć"

Puszcza znowu przegrała z Pogonią. Dramat w Niepołomicach

Żałoba narodowa po papieżu Franciszku: gest szacunku czy polityczna gra?

Po latach oczekiwań rusza budowa brakującego odcinka drogi z Brzeska do Szczurowej. Mieszkańcy: „Nie chcemy ginąć"

Trzebinia: poważne utrudnienie na A4

Kradł tablice rejestracyjne i jechał tankować na stacje. Amator "darmowego" paliwa zasiądzie na ławie oskarżonych

FILM | Rekomendacje pokazów plenerowych Mastercrad OFF Camera

Kontakt

12 630 61 01

Wyślij wiadomość

Wyślij opinię