Projekt kolejnej nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ma doprecyzować i uzupełnić obecne przepisy. Projektowana nowela, opublikowana w Rządowym Centrum Legislacji, ureguluje m.in. sprawy związane z pomocą uchodźcom w miejscach zbiorowego zakwaterowania.

Zgodnie z propozycją od 1 marca 2023 roku uchodźcy, którzy będą w Polsce ponad 120 dni, będą musieli pokryć 50 proc. kosztów takiej pomocy - jednak nie więcej niż 40 zł za osobę dziennie. Z kolei od 1 maja 2023 roku uchodźcy, których pobyt w Polsce przekroczy 180 dni, będą pokrywać 75 proc. kosztów pomocy - nie więcej niż 60 zł za osobę dziennie. Ponadto uchodźcy, aby korzystać z miejsc zbiorowego zakwaterowania po 120 dniach, będą musieli mieć numer PESEL.

Zgodnie z projektem kosztów pomocy nie będą musiały pokrywać osoby niepełnosprawne, dzieci, osoby w wieku emerytalnym, kobiety w ciąży, osoby wychowujące dziecko do 12. miesiąca życia, opiekunowie co najmniej trojga dzieci, ani też osoby w trudnej sytuacji, uniemożliwiającej im udział w kosztach. Sytuację ocenić ma wojewoda lub podmiot zapewniający pomoc.

Celem projektowanej noweli jest również uszczelnienie systemu wypłaty świadczeń dla uchodźców. Zgodnie z proponowaną zmianą wypłata będzie wstrzymywana, jeżeli obywatel Ukrainy wyjedzie z Polski - przy czym jeśli wyjedzie na więcej niż 30 dni, straci prawo legalnego pobytu wynikające z ustawy i tym samym przestaną przysługiwać mu świadczenia.

Nowela ma też wprowadzić podstawę prawną do uzyskiwania z rejestru Straży Granicznej przez m.in. ZUS daty i historii przekraczania granicy przez obywatela Ukrainy. Chodzi o każdy wjazd i wyjazd uchodźcy z Polski.

Projektowana nowelizacja usankcjonuje także dokument elektroniczny dostępny w aplikacji Diia.pl (odpowiedniku mObywatela dla ukraińskich uchodźców) jako dokument pobytowy. Dokument ten wraz z dokumentem podróży będzie uprawniał obywatela Ukrainy do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.

Regulacja umożliwi też przekazywanie środków z Funduszu Pomocy na cele związane z digitalizacją obiektów materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Ukrainie, a także zarządzaniem takimi obiektami. Środki z Funduszu będą mogły być też przeznaczone na finansowanie zadań Polskiego Czerwonego Krzyża, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, realizowanych przez Krajowe Biuro Informacji i Poszukiwań.

W przyszłym roku rząd zamierza kontynuować wsparcie finansowe dla samorządów, jeśli chodzi o dodatkowe zadania oświatowe dla dzieci z Ukrainy. Chodzi m.in. o koszty związane z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami oraz zapewnieniem korzystania z wychowania przedszkolnego. Wsparcie będzie także dotyczyło publicznych szkół policealnych, szkół dla dorosłych oraz branżowych szkół II stopnia, w których kształcą się słuchacze z Ukrainy, przybyli do Polski w związku z wojną.

Projektowana nowela będzie kolejną zmianą w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy. Ustawa ta weszła w życie 12 marca z mocą od 24 lutego, czyli dnia ataku Rosji na Ukrainę. Reguluje sytuację uchodźców w Polsce od początku wojny, w tym legalność ich pobytu, prawo do nauki i pracy czy dostęp do ochrony zdrowia.

Projekt trafi teraz do Sejmu.