To przede wszystkim wsparcie finansowe i doradcze. Małopolanie mogą korzystać z trzech specjalnych programów: Czyste Powietrze, Stop Smog oraz Life.
Pierwszy z nich - Czyste Powietrze - umożliwia wymianę nieekologicznego źródła ogrzewania, termomodernizację budynku. a nawet instalację paneli fotowoltaicznych.
W ramach tak zwanego podwyższanego poziomu finansowania - gdy miesięczny dochód na jednego mieszkańca domu nie przekracza 1400 złotych - z programu można otrzymać nawet do 37 tysięcy -mówi Kazimierz Koprowski prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie: - We wnioskach mamy zaangażowanych ponad 340 mln zł, wypłaciliśmy już ponad 50. Również wypłacamy pożyczki. Mamy złożonych ponad 21 tys. wniosków. Wniosek jest rozpatrywany do 30 dni.
Pod warunkiem że wniosek zostanie wypełniony prawidłowo, w przeciwnym razie czas jego składania w związku z koniecznością wprowadzenia poprawek ulega znacznemu wydłużeniu.
Kolejny program umożliwiający dofinansowanie na wymianę kopciuchów to Stop Smog i jest on kierowany do tych osób, które podkreślają, że na wymianę pieca po prostu ich nie stać - mówi wicemarszałek województwa małopolskiego Tomasz Urynowicz: - Jest to program dedykowany dla najuboższych. Przy spełnieniu pewnych warunków może zagwarantować wymianę pieca za 0 zł. Program zakłada przede wszystkim współpracę ze środków publicznych z pomocą samorządową. To jest program, który w dużej mierze musi angażować samorządy gminne, a te świetnie znają problemy i osoby dotknięte ubóstwem energetycznym.
Maksymalny koszt, jaki miałby ponieść właściciel domu ze starym piecem, to 10 procent wartości całej inwestycji, ale w przypadku osób, u których nie jest to możliwe, nawet tę kwotę dodatkowo sfinansowałaby gmina.
Bierzemy to pod uwagę przy przygotowywaniu budżetu na przyszły rok - mówi burmistrz Krzeszowic Wacław Gregorczyk: - Będziemy chcieli pomagać mieszkańcom właśnie w tych obszarach, cały główny wysiłek finansowy skoncentrować na najbliższych dwóch latach na te 10% dopłaty dla najuboższych.
Na styczniowej sesji budżet ma również uchwalić miasto i gmina Myślenice - informuje burmistrz Jarosław Szlachetka: - Marzyłoby mi się, żeby w przyszłorocznym budżecie zabezpieczyć kwotę pół miliona na wymianę pieców, tam gdzie jest to możliwe, na gazowe lub wesprzeć zakup pieców 5. generacji, które są mniej uciążliwe dla środowiska niż stare kopciuchy.
Ostatni z programów ma już charakter informacyjno-edukacyjny. W ramach programu Life w gminach zatrudniani są ekodoradcy pomagający w wypełnianiu wniosków do wcześniej wspomnianych: Czystego Powietrza i Stop Smog-u - mówi wicemarszałek Tomasz Urynowicz: - 64 gminy, w których działa program Life, to wymiana dwukrotnie więcej pieców niż w pozostałych 120 gminach województwa małopolskiego. Osoba dedykowana sprawom ochrony środowiska, pomagająca pozyskać środki, to jest jeden z istotnych elementów walki o czyste powietrze.
I to właśnie z pomocą tych 3 programów 300 tysięcy kopciuchów miałoby zniknąć z obszaru Małopolski. Od stycznia 2023 roku będą one zakazane, ale jak podkreśla część samorządowców, na tym działania w walce o czyste powietrze się nie zakończą.
Zgodnie z uchwałą antysmogową od 2026 roku wszystkie kotły, które nie będą spełniały 5. najwyższej kategorii, również będą nielegalne.
Bartłomiej Bujas/jgk
