Oto miejsca w Małoposce, które znalazły sie na liście UNESCO:
Historyczne centrum Krakowa (wpis w 1978 r.)
Miejsce to wpisane zostało na Listę światowego dziedzictwa w grupie pierwszych 12 światowych obiektów, które dały początek temu prestiżowemu spisowi.
Wpis obejmuje trzy zespoły osadnicze: Wzgórze Wawelskie, średniowieczne miasto Kraków oraz miasto Kazimierz (z przedmieściem Stradomia). Wzgórze Wawelskie, na którym znajduje się zamek królewski oraz katedra, pełniło funkcje siedziby oraz nekropolii królów polskich. Jest to niezwykle ważne miejsce dla polskiej historii i tożsamości narodowej, a jednocześnie - poprzez powiązania rodzinne panujących tutaj władców oraz wydarzenia polityczne - dla historii średniowiecznej i nowożytnej Europy. Zarówno Kraków, jak i Kazimierz lokowane były w Średniowieczu na prawie magdeburskim. Kraków, położony na styku zachodniego i wschodniego kręgu kulturowego, był istotnym miejscem dla sztuki i rzemiosła oraz ważnym ośrodkiem administracyjnym, handlowym, a także akademickim - ze znajdującym się tutaj Uniwersytetem Jagiellońskim. Kazimierz, z licznymi zabytkami judaistycznymi, podkreśla wielokulturowość miasta.
- Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni (wpis w 1978 r.)
Podobnie jak Historyczne centrum Krakowa, Kopalnia Soli w Wieliczce została wpisana na Listę światowego dziedzictwa w 1978 r. W 2013 roku wpis rozszerzono o Kopalnią Soli w Bochni i Zamek Żupny w Wieliczce, zmieniając nazwę wpisu. Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni są wpisem seryjnym.
Kopalnia Soli w Wieliczce, Kopalnia Soli w Bochni oraz Zamek Żupny w Wieliczce historycznie tworzyły królewskie przedsiębiorstwo Żupy Krakowskie, będące jednym z najstarszych zakładów przemysłowych na kontynencie. Obie kopalnie, które znajdują się w bliskim sąsiedztwie, w tym samym geologicznym złożu soli kamiennej, zarządzane były z Zamku Żupnego, który zajmował się m.in. sprzedażą soli na rzecz książąt oraz królów polskich, znacząco przyczyniając się do zwiększenia ich dochodów. Z tego też powodu Żupy Krakowskie oraz miasta, w których znajdowały się kopalnie, przez wiele lat otaczane były szczególną opieką monarchów.
Miejsce posiada niekwestionowane wartości historyczne i naukowe, ponieważ działające nieprzerwanie od XIII do ostatnich lat XX w. kopalnie obrazują funkcjonowanie zakładów górniczych na przestrzeni dziejów i są świadectwem ewolucji technik wydobywania soli kamiennej. Dużą wartość edukacyjną przedstawia zachowany zbiór narzędzi i maszyn wykorzystywanych przez górników przy pracy. Kopalnie mają też długoletnią tradycję turystyczną - podziemne szlaki dla zwiedzających istnieją tam już od ponad 200 lat.
- Auschwitz-Birkenau, niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady (1940-1945) (wpis w 1979 r.)
Tereny byłych obozów Auschwitz-Birkenau reprezentują wszystkie obozy koncentracyjne i obozy zagłady na świecie. Wpis obejmuje obszar o powierzchni ok. 191 ha i trzy najbardziej reprezentatywne części ogromnego kompleksu: były KL Auschwitz I, były KL Auschwitz II - Birkenau oraz zbiorowa mogiła więźniów. Obóz macierzysty Auschwitz I był miejscem Zagłady, a także przymusowej pracy w znajdujących się tutaj placówkach, m.in. siedzibie obozowej administracji oraz warsztatach i przedsiębiorstwach SS. Największy ze wszystkich obóz Birkenau był głównym miejscem eksterminacji, w którym zginęło ok. 90 proc. wszystkich ofiar KL Auschwitz.
Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz Birkenau został założony na terenie okupowanej przez Niemców Polski. Był głównym i największym spośród sześciu tego typu zespołów, w których konsekwentnie i na ogromną skalę realizowano rasistowską i antysemicką politykę eksterminacji Żydów. Zachowany w stanie z czasu wyzwolenia w styczniu 1945 r., obóz stanowi niezwykle ważne dla całej ludzkości miejsce pamięci, przypominające o okrutnej zbrodni ludobójstwa, która miała w nim miejsce.
Został on założony w 1940 r. jako miejsce przymusowej pracy Polaków, następnie również jeńców radzieckich i przedstawicieli innych narodów, natomiast od roku 1942 stał się także miejscem masowej Zagłady. W Auschwitz Birkenau życie straciło ponad milion osób - oprócz stanowiących ok. 90 proc. wszystkich ofiar Żydów, było wśród nich kilkadziesiąt tysięcy Polaków, tysiące Romów i Sinti oraz inni Europejczycy.
Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy (wpis w 1999 r.)
Manierystyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej to krajobraz kulturowy, będący znakomitym odzwierciedleniem europejskiej idei kalwarii w czasach kontrreformacji, mającej duży wpływ na rozwój ruchu pielgrzymkowego. Kalwaria, będąca ilustrującą religijności i kultury w początkach XVII w., była pierwszym tego typu założeniem w kraju i stała się inspiracją dla późniejszych realizacji. W skali kontynentu odznacza się oryginalnością rozwiązań, niezwykłym powiązaniem z naturą, a w wymiarze niematerialnym - wielowiekową, nieprzerwaną tradycją odprawiania misteriów. Od ponad 400 lat odgrywane są tu misteria Drogi Krzyżowej i Pogrzebu Matki Bożej, które gromadzą wiele tysięcy osób.
- Drewniane kościoły południowej Małopolski (wpis w 2003 r.)
Wpis na Listę światowego dziedzictwa drewnianych kościołów południowej Małopolski obejmuje: kościół pw. św. Michała Archanioła w Binarowej, kościół pw. Wszystkich Świętych w Bliznem, kościół pw. św. Michała Archanioła w Dębnie Podhalańskim, kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Haczowie, kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej, kościół pw. św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej.
Jest to sześć najstarszych i wyróżniających się najlepszym stanem zachowania drewnianych świątyń zlokalizowanych na Pogórzu Karpackim. Wszystkie świątynie nadal pełnią swoją funkcję, a niektóre są wyjątkowo istotne pod względem religijnym, ponieważ znajdują się w nich otoczone kultem wizerunki. Świątynie te są szczególnym przykładem tradycji wznoszenia kościołów w kulturze rzymskokatolickiej w okresie średniowiecza.
34 miejsca z całego świata, w tym kopalnia ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach, starają się w tym roku o wpis na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Byłby to 15. polski obiekt na liście.
Decyzję o wpisaniu na listę podejmuje w trakcie każdej kolejnej sesji Międzyrządowy Komitet Ochrony Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego (w skrócie: Komitet Światowego Dziedzictwa, ang. The World Heritage Committee).
Polska po raz pierwszy będzie gospodarzem sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. W wydarzeniu zaplanowanym nod 2 do 12 lipca w Krakowie ma uczestniczyć ok. 2 tys. osób.
PAP/bp