Najstarsze organy zobaczymy w Olkuszu. Po trzech latach zakończyły się prace konserwatorskie

"Cały fenomen brzmienia organowego polega na tym, że ludzkie ucho składa tę masę "informacji" w jedno brzmienie" - mówił reporterce Radia Kraków Krzysztof Urbaniak, ekspert organowy. "Mało kto z nas ma tę świadomość, ile jest składowych w jednym takim brzmieniu" - dodaje. 

Olkuskie organy to zdecydowanie unikat. "Powstały 400 lat temu w warsztacie mistrza Hansa Hummla i Jerzego Nitrowskiego" - podkreśla ks. proboszcz Mieczysław Miarka. 

Sercem instrumentu są piszczałki - znajdziemy ich tu 2 tysiące. "Są umieszczone rzędami wewnątrz instrumentu, odpowiednio uporządkowane i strojone" - tłumaczy Krzysztof Urbaniak. "W XVII wieku stosowano trochę inny sposób strojenia, chodziło o odległości pomiędzy poszczególnymi dźwiękami wydawanymi po naciśnięciu klawisza. Są one inne niż współcześnie" - opisuje specjalista. 

W ciągu trzech lat prace przebiegały dwutorowo. Polski warsztat konserwatorski "Modulus" zajmował się konserwacją oprawy zewnętrznej organów, czyli szafy organowej, zdobień, snycerki, polichromii, ale także balkonów muzycznych. Natomiast holenderski warsztat organmistrzowski "Flentrop Orgelbouw" zajmował się konserwacją mechanizmu. "Jednym z naszych pierwszych zadań było zabezpieczenie samej struktury zabytku, by nie ulegała dalszemu zniszczeniu. A drugim przywrócenie wyglądu organów wraz z prospektem i emporą z XVII wieku" - wyjaśniał Marcin Chmielewski konserwator dzieł sztuki. 

Główną przyczyną, dla której konserwacja organów olkuskich została zainicjowana była korozja piszczałek metalowych. To zjawisko, z którym eksperci walczą w Europie od dwóch dekad. Prawdopodobnie wiąże się to ze zmianami klimatu. Proces korozji ołowiu można zatrzymać, ale według Krzysztofa Urbaniaka - nie można go odwrócić. Prace poprzedziły badania instrumentoznawcze, ale również materiałoznawcze, które wykonywał Uniwersytet w Amsterdamie. Specjaliści zmierzyli się również z innym wyzwaniem, jakim było uporządkowanie samych piszczałek. Na przestrzeni lat zmieniło się bowiem miejsce części z nich.

W niedzielę 7 października zaplanowano uroczyste poświęcenie odrestaurowanych organów. W trakcie liturgii o godzinie 13:00 zabrzmią one po raz pierwszy z wokalistami i instrumentalistami grającymi na historycznych instrumentach.

(Magdalena Zbylut/ew)