Nagroda została wręczona w środę późnym wieczorem polskiego czasu podczas uroczystości w amerykańskim Departamencie Stanu, zorganizowanej z okazji 75. rocznicy utworzenia Muzeum Auschwitz. W wydarzeniu uczestniczyły dwie ocalałe z Auschwitz: Irene Weiss i Ruth Cohen, a także m.in. asystentka sekretarza stanu ds. Europy i Eurazji Karen Donfried oraz przewodniczący rady waszyngtońskiego muzeum Stuart Eizenstat.

Eizenstat podkreślił, że „Muzeum Auschwitz-Birkenau odgrywa niepowtarzalną rolę w pamięci i edukacji o Holokauście”. Wyraził zarazem wdzięczność Polsce za utworzenie Muzeum Auschwitz, a Piotrowi Cywińskiemu uznanie za „wybitne zarządzanie tą instytucją oraz za jego wyjątkowy wkład w utrwalanie pamięci i edukacji o Holokauście w Europie i na świecie”.

Przedstawicielka Departamentu Stanu do spraw Holokaustu Ellen Germain powiedziała: „Auschwitz jest świadectwem głębi zła, w którą może zstąpić ludzkość, dlatego nie da się przecenić jego znaczenia, jako miejsca pamięci i edukacji”. „Od 75 lat (…) polskie Muzeum Auschwitz-Birkenau pełni podwójną rolę: oddaje cześć ofiarom i zachowuje ich historię. Pod kierownictwem dr. Cywińskiego, (…) wspiera rzetelną edukację o Holokauście, a także chroni historię przed zniekształcaniem i negowaniem. Stany Zjednoczone są dumne, że mogą współpracować z takimi ludźmi i instytucjami” – zaznaczyła.

W imieniu ambasadora RP w Stanach Zjednoczonych Marka Magierowskiego głos zabrał jego zastępca Adam Krzywosądzki. „Jako Polak z dumą obserwuję głęboki szacunek, z jakim odnoszą się do muzeum (Auschwitz – PAP) rozmówcy z różnych krajów, słusznie traktując je jako jedną z najważniejszych instytucji pamięci o Holokauście na świecie” – mówił. Dodał, że „Polska będzie nadal zachowywać pamięć o tych, którzy zginęli w czasie Holokaustu”.

Piotr Cywiński, odbierając nagrodę, powiedział: „Po 75 latach, gdy ocalałych jest wśród nas coraz mniej, naszą odpowiedzialnością jest określenie, jakie będzie miejsce tej pamięci w naszym życiu indywidualnym i zbiorowym. Jeśli odłożymy pamięć o Holokauście jedynie do książek o historii, będzie to oznaczało, że nie zrozumieliśmy, jak uniwersalna prawda o człowieku się wówczas ujawniła”.

Dyrektor Cywiński zaznaczył zarazem, że „dzisiejszego świata, naszej kultury, ewolucji prawnej, politycznej, dyplomatycznej, a także rozumienia etyki oraz norm społecznych nie sposób pojąć bez zrozumienia samej istoty programowego odczłowieczenia, wykluczenia, antysemityzmu i rasizmu z czasów Auschwitz i całej niemieckiej Trzeciej Rzeszy”.

Dyrektor Muzeum Holokaustu Sara Bloomfield zaznaczyła, że współpraca z Miejscem Pamięci Auschwitz i innymi ważnymi miejscami historycznymi w Polsce ma ogromne znaczenie dla pracy instytucji, którą kieruje. „Z Muzeum Auschwitz łączą nas szczególne relacje. Współpracujemy na wielu płaszczyznach: w zakresie edukacji, konserwacji czy upamiętniania. W ciągu ostatnich lat bardzo istotna dla naszego partnerstwa była współpraca z Piotrem Cywińskim. Jego przywództwo i wizja pozwoliły nie tylko zachować to miejsce i zachować to, co się tu wydarzyło, ale także sprawiają, że historia Auschwitz jest ważna i znacząca dla nowych pokoleń na całym świecie” – powiedziała.

Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, które uhonorowało Piotra Cywińskiego wyróżnieniem National Leadership Award, jest amerykańskim narodowym miejscem pamięci o ofiarach Holokaustu.

Muzeum Auschwitz zostało utworzone staraniem byłych więźniów w 1947 r. Upamiętnia wszystkie ofiary niemieckiego obozu, w którym zgładzono ok. 1 mln Żydów, 70-75 tys. Polaków, 21 tys. Sinti i Romów, 14 tys. sowieckich jeńców oraz 12 tys. osób innych narodowości i grup.