Liszki, Niepołomice, Świątniki Górne - podsumowujemy pierwszą część akcji Małopolska bez smogu

Od 3 listopada nastąpiła zmiana warunków meteorologicznych. Temperatura powietrza wzrosła przy jednoczesnym zwiększeniu się prędkości wiatru. Powyższe warunki powodowały szybszy proces mieszania zanieczyszczeń. Dzięki temu nie obserwowaliśmy spływania zanieczyszczenia w dół doliny, jak również utrzymywania się zanieczyszczenia w obrębie miejscowości. W dniu 6-8 listopada doszło do chwilowego ochłodzenia. Najniższe temperatury były notowane w godzinach wieczornych i nocnych. Przyczyniło się to do zwiększonej emisji związanej ze spalaniem paliw stałych. Podwyższone stężenia widać szczególnie w miejscowości Liszki. Wykresy dla tych dwóch dni możemy zobaczyć poniżej.

Od 31 października, w ramach akcji „Małopolska bez smogu” realizowanej przez Radio Kraków i Polski Alarm Smogowy we współpracy z Województwem Małopolskim, przenośne pyłomierze badały jakość powietrza w trzech podkrakowskich gminach: Niepołomicach, Liszkach i Świątnikach Górnych.

Sprawdź pomiary w:

• Liszki
• Niepołomice
• Świątniki Górne

Na 14 pełnych dni prowadzonych pomiarów - w Liszkach przez 9 dni, w Świątnikach Górnych i Niepołomicach przez 13 dni jakość powietrza spełniała normy.  Niepokojące są jednak wysokie odczyty średnio godzinnych stężeń w godzinach wieczornych, kiedy w domach rozpalane są piece. I tak 7 listopada pomiędzy godziną 18.00 a 19.00 pyłomierz ustawiony w Liszkach wskazał aż 164 ug/m3. 31 października w godzinach 20.00 – 21.00 dane przesłane przez pyłomierz zlokalizowany w Świątnikach Górnych wskazały 87 ug/m3. Najwyższe stężenie w Niepołomicach zostało odnotowane 31 października pomiędzy godziną 19.00 a 20.00 - 103 ug/m3. Patrząc na wyniki przeprowadzonych pomiarów można stwierdzić, że nie tylko Kraków, ale też miejscowości krakowskiego obwarzanka mają problem z jakością powietrza – w tym kontekście bardzo interesujące jest porównanie wyników monitoringu prowadzonego przez Radio Kraków i PAS z pomiarami oficjalnych stacji monitoringu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Krakowie (wartości uśrednione dla 7 stacji WIOŚ - al. Krasińskiego, ul. Dietla, ul. Bujaka, ul. Bulwarowa, os. Piastów, os. Wadów, ul. Złoty Róg). W tym samym czasie, a więc od 1 do 14 listopad w Krakowie, obserwowaliśmy 13 dni z powietrzem w normie. Wynika z tego, że w czasie prowadzonych pomiarów, powietrze w Liszkach było gorsze niż średnia wartość stężenia w obrębie Krakowa.

Przypomnijmy: według polskiego prawa normy zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 mogą być przekroczone w ciągu całego roku przez 35 dni a dopuszczalna norma dzienna dla stężenia pyłu PM 10 wynosi 50 ug/m3.

Niepołomice, Liszki, Świątniki Górne – podsumowanie szczegółowe pomiarów jakości powietrza prowadzonych od 31 października do 15 listopada w ramach akcji „Małopolska bez smogu”

Przez 2 pierwsze dni pomiarów niska temperatura oraz brak opadów powodowały iż poziom zanieczyszczeń powietrza utrzymywał się na wysokim poziomie. Dwa pierwsze dni zostały przedstawione na poniższych wykresach. Wyniki odniesione do skali jakości powietrza CAQI https://www.airqualitynow.eu/pl/about_indices_definition.php.

* Przedstawione wykresy prezentują zestawienie wszystkich badanych miejscowości z uśrednionymi wartościami dla stacji WIOŚ znajdującymi się na terenie miasta Kraków.

Podwyższone stężenia w okresach wieczornych i nocnych w dniach 6-8 listopada skutkowały przekroczeniem norm dobowych dla miejscowości Liszki. W pozostałych miejscowościach zaobserwowano podwyższenie wartości średnich dobowych w stosunku do całego okresu pomiarowego. Kolejne dni przyniosły kolejne ocieplenie oraz większe prędkości wiatru. W dniach 9-14 nie zaobserwowano przekroczenia normy dobowej.

Należy pamiętać, iż pyłomierze Polskiego Alarmu Smogowego zostały ustawione w miejscach o dużym zagęszczeniu ludności. W Liszkach pyłomierz został ustawiony na balkonie w centrum gminy. W Świątnikach Górnych pyłomierz został ustawiony w Strażnicy Kultury. Natomiast w Niepołomicach na budynku Szkoły Podstawowej nr 2 na płaskim dachu na wysokości pierwszego piętra. Niestety przekroczenia średnio dobowej normy, jak również bardzo wysokie „skoki” stężeń pyłu PM10 (szczególnie wieczorami) mogą powodować realne zagrożenia dla zdrowia mieszkańców.

Podsumowując: na 14 pełnych dni pomiaru w gminie Liszki dopuszczalny poziom (50 ug/m3) został przekroczony 5 razy, co stanowi najgorszy wynik wśród trzech miejscowości. W Świątnikach Górnych na 14 pełnych dni pomiarów przekroczenie średnio dobowej normy wystąpiło 1 raz. W Niepołomicach problem z przekroczeniem dopuszczalnych wartości wystąpił przez 1 dzień. Warto podkreślić, iż w okresie pomiarów wartość średnią przekraczającą normę (średnia z 7 stacji WIOŚ) w Krakowie odnotowano przez 2 dni.

Wartości średniodobowe dla badanych miejscowości przedstawiono na poniższym wykresie. Dane zostały zestawione z wartościami uśrednionymi dla miasta Krakowa.

Aby poprawić jakość powietrza w małopolskich miejscowościach, należy przede wszystkim wdrożyć działania mające na celu likwidację źródeł niskiej emisji. Proces wymiany kotłów w gminach postępuje zbyt wolno i obserwując wyniki pomiarów możemy stwierdzić, że problemy z jakością powietrza pojawiają się wieczorami, gdy mieszkańcy zaczynają palić w swoich kotłach i piecach. Konieczna jest intensywna kampania informacyjna, prowadzona również na poziomie gmin - mieszkańcy w większości nie są świadomi kar, jakie będą musieli ponieść za niedostosowanie się do przepisów uchwały antysmogowej. A z niej wynika, że już do końca 2022 roku należy wymienić wszystkie kotły niespełniające standardów jakościowych. To oznacza, że używanie pozaklasowych kotłów (poniżej 3 klasy), po tym terminie, będzie po prostu nielegalne.

Od 16 do 29 listopada w ramach akcji Radia Kraków i Polskiego Alarmu Smogowego „Małopolska bez smogu” przenośne pyłomierze monitorować będą jakość powietrza w kolejnych gminach sąsiadujących z Krakowem - w Zielonkach, Wieliczce i Zabierzowie.

* dane i podsumowanie wyników opracowane przez Polski Alarm Smogowy.

Harmonogram akcji „Małopolska bez smogu”:

- 4.11 do 15.11: pomiary jakości powietrza w Liszkach, Świątnikach Górnych, Niepołomicach,

- 18.11 do 29.11: pomiary jakości powietrza w Zielonkach, Wieliczce, gminie Zabierzów (Brzezie),

- 2.12 do 13.12: pomiary jakości powietrza w Wielkiej Wsi, Michałowicach i Tyńcu,

- 16.12.2019 - debata podsumowująca akcję w Studiu im. Romany Bobrowskiej Radia Kraków.