Trudno się dziwić, że emocje są wielkie. Bo konkurs ten kreuje bohaterów, ale wskazuje też przegranych. Dla niektórych artystów stał się początkiem światowej kariery, dla innych wielką porażką. Niektórzy potrafili wykorzystać przegraną, jak choćby Ivo Pogorelich, ale niektórzy już nigdy nie podnieśli się po przegranej. Publiczność też wydawała swoje werdykty. Jednych oklaskiwała i nosiła na rękach, innych wygwizdywała czy wytupywała. Zdarzało się, że tłum kulturalnych melomanów, którym nie udało się zdobyć biletów potrafił zdemolować drzwi Filharmonii i siłą wedrzeć się na salę. Na widowni konkursowej często pojawiały się królowe: belgijskie – Elżbieta i Fabiola, hiszpańska Zofia, a także przedstawiciele rządu i międzynarodowego korpusu dyplomatycznego.

Odbywający się co pięć lat – wyjątek stanowiła II wojna światowa i obecna pandemia, bo tegoroczna edycja rozpoczęła się w sześć lat po poprzedniej – Konkurs Chopinowski jest jednym z najstarszych konkursów muzycznych na świecie. Wśród jego laureatów znajdują się wielcy pianiści: Witold Małcużyński, Jan Ekier, Halina Czerny-Stefańska, Władimir Aszkenazy, Fou-Ts’ong, Maurizio Pollini, Martha Argerich, Garrick Ohlsson, Eugene Indjic, Krystian Zimerman, Dang Thai Son, Stanislav Bunin, Kevin Kenner, Rafał Blechacz.

Dziesięć faktów, o których warto wiedzieć słuchając tegorocznego konkursu:

  1. Jerzy Żurawlew – to nazwisko trzeba znać, pianista i profesor Wyższej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina. Od niego wszystko się zaczęło. To on postanowił połączyć zawody sportowe z pianistyką. W swoich wspomnieniach pisał: „Czasy się zmieniły. Kult Chopina jakby przygasł. Na estrady wkroczyła muzyka z wielkiego świata. O Chopinie zaczęto mówić, że jest za mało nowoczesny, przesubtelniony (…) Obserwując młodzież, jej zainteresowania, jej zapał do wyczynów sportowych, zrozumiałem, że jedynie impreza o charakterze szlachetnej rywalizacji ma szansę zjednania młodych adeptów do muzyki Chopina. A więc konkurs”.

  2. Rok 1927 – wtedy odbył się pierwszy Konkurs Chopinowski, do którego przystąpiło 28 pianistów. Popularność konkursu rosła i w tym roku zgłosiło się do niego około 500 osób. Jury na podstawie nadesłanych nagrań do eliminacji dopuściło 160 osób. Eliminacje, które odbyły się w lipcu tego roku wyłoniły uczestników konkursu. W sumie w tegorocznym konkursie bierze udział 87 pianistów, z 18 krajów. Warto zwrócić uwagę, że 17 uczestników startuje w konkursie po raz kolejny.

  3. Na początku konkurs był dwuetapowy, później trzy, a obecnie rozgrywa się w trzech etapach i w finale. W tym roku I etap odbywa się w dniach 2-7 października, II w dniach 9-12 października i III zaplanowany został 14-16 października. Finał będzie miał miejsce 18-20 października, a w dniach 21-23 października zaplanowane zostały 3 koncerty laureatów tegorocznej edycji.

  4. Zwycięzcę tegorocznej edycji poznamy w nocy z 20 na 21 października.

  5. Jury konkursowe jest dość liczne. Historia pokazuje, że zasiadało w nim do 28 osób. W tym roku pianistów ocenia 17 jurorów, w większości laureatów konkursu, w tym wielu Polaków: Adam Harasiewicz (zwycięzca z 1955 roku), Janusz Olejniczak, Krzysztof Jabłoński, Piotr Paleczny, Ewa Pobłocka, Katarzyna Popowa-Zydroń, Wojciech Świtała oraz z międzynarodowego grona m.in.: Kevin Kenner, Nelson Goerner, Akiko Ebi, Arthur Moreira Lima, Dang Thai Son, Dina Yoffe.

  6. Sposób oceniania zawsze budzi emocje. W historii Konkursu Chopinowskiego różne były systemy pracy proponowane jurorom: na estradzie - blisko grających, na widowni, a nawet za zasłoną, by jurorzy nie widzieli, kto gra i nie działali stronniczo. Od wielu edycji jury zasiada na balkonie, skąd ocenia młodych pianistów.

  7. Już stało się tradycją, że warszawskie cukiernie prześcigają się w pieczeniu pączków dla jurorów. Artur Rubinstein był zachwycony, potrafił zjeść jednego dnia do 11 pączków, a na konferencji prasowej mówił, że w konkursie należy się jeszcze jeden medal: dla pana Bliklego.

  8. Kto zaczyna konkurs? Tradycją jest, że losuje się literę, od której alfabetycznie grają artyści. W tym roku wylosowano literę M. Konkurs rozpoczęła Xuanyi Mao (rocznik 1995) z Chin , która w macierzystym Centralnym Konserwatorium Muzycznym w Pekinie została zakwalifikowana do programu „Best of the Best”. Rozpoczęła grę od Nokturnu c-moll, op. 48 nr 1.

  9. Co grają artyści? Wybierają z podanych list do każdego etapu inne utwory. W sumie pianiści wykonują wszystkie formy Chopina od małych poprzez te wielkie narracyjne. W trzech pierwszych etapach prezentują: preludia, etiudy, sonaty, nokturny, ballady, scherza, walce, polonezy, mazurki. W finale grają z orkiestrą jeden z dwóch koncertów fortepianowych Chopina. Jest tradycją, że wygrywają ci, którzy grają Koncert e-moll, dlatego większość pianistów przygotowuje ten właśnie utwór, trudniejszy i dłuższy.

  10. Lista głównych nagród tegorocznego Konkursu Chopinowskiego jest długa: I nagroda 40 000 € i złoty medal; II nagroda 30 000 € i srebrny medal; III nagroda 20 000 € i brązowy medal; IV nagroda 15 000 €; V nagroda 10 000 € VI nagroda 7 000 €. Ale nie pieniądze są najistotniejsze, liczą się przede wszystkim kontrakty koncertowe i płytowe.

Konkurs Chopinowski jest najważniejszym wydarzeniem muzycznym nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Popularyzuje muzykę Chopina, pomaga młodym pianistom pokazać swój talent i wystartować w tym trudnym zawodzie, ale przede wszystkim łączy wszystkich wrażliwych na muzykę niezależnie od rasy, wyznania i narodowości.

Warto się wsłuchać w muzykę Chopina w wykonaniu najbardziej utalentowanych młodych artystów świata. Jest okazja, by poczuć te niezwykłe emocje. Warto!