Co łączyło Witolda Gombrowicza z młodym poetą Virgilio Piñerą ? Czy pozostały jakieś nieznane dowody ich znajomości? Klementyna Suchanow w poszukiwaniu korespondencji między pisarzami pojechała na Kubę. Śledzimy jej poszukiwania, towarzyszymy jej w czasie wędrówek, spotkań z ludźmi, rozmów. A przy okazji poznajemy historię kubańskiej rewolucji. Klementyna Suchanow swoją książkę oparła na dwóch filarach. Jeden to jej osobiste doświadczenia z roku 2007 . Drugi to kilkadziesiąt lat historii wyspy, historii, która doprowadziła do władzy Fidela Castro. Ta część książki jest doskonale udokumentowana, drobiazgowo spisana, poznajemy losy czterech "muszkieterów rewolucji": Fidela Castro, Ernesta Che Guevary, Camila Cienfuegosa i Huberta Matosa. Zaglądamy do ich rodzinnych domów, do szkół i internatów, poznajemy ich pierwsze fascynacje i miłości, aż wreszcie dowiadujemy się o ich politycznych wyborach. Fakty, anegdoty, niesamowite zdarzenia, pikantne szczegóły, emocje, uczucia, erotyczne ekscesy. Są też zdjęcia, najbardziej poruszające to z 1959 roku. Wjazd do Hawany, muszkieterowie długowłosi, brodaci, młodzi, zwycięscy. Co stało się z nimi potem? Jak potoczyły się ich losy? Dwóch nie żyje, trzeci dożywa starości w Miami. Dlaczego to Fidel Castro pozostał u władzy?
Odpowiedzi na te pytania szuka autorka i w ten sposób jej dwie historie się splatają. Kubańczycy, których spotyka, nie mają prostych odpowiedzi na jej wątpliwości. Zrujnowany kraj, w niewiarygodnym chaosie, w dalszym ciągu ma obywateli, którzy go bronią przed krytyką i nie wyobrażają sobie życia gdzie indziej. To właśnie te spotkania, te rozmowy i dyskusje są najciekawsze w książce Karoliny Suchanow. Bo mimo, że w ślad za nią do mieszkań, które odwiedza wkraczają przedstawiciele władzy rejestrujący tematy jej rozmów, to udaje się jej zbliżyć do starych i młodych Kubańczyków, a wielu z nich otwiera się przed nią opowiadając o przeszłości i marząc o przyszłości. Ni to dokument, ni reportaż, ni dziennik. Wszystko w jednym . Pełna szczegółów, nazwisk, wydarzeń, dat książka, niełatwa w pierwszym podejściu, ale kiedy się już wgryzie w jej kubański smak, trudna do porzucenia.


Barbara Gawryluk
Klementyna Suchanow, Królowa Karaibów . WAB 2013