JULIAN OPIE – RZEŹBY, OBRAZY, FILMY
18.10.2014–25.1.2015
Na wystawie jednego z najważniejszych współczesnych artystów brytyjskich zobaczymy prace w większości przygotowane specjalnie na ekspozycję w Krakowie. Ich tematem jest człowiek i otaczająca go natura.
Julian Opie wypracował swój własny sposób rysowania, który cechuje redukcja i prostota. Pojawiające się w tytule wystawy media tradycyjne – rzeźba, malarstwo i film – są środkami wyrazu, którym artysta nadaje nowe znaczenie, łącząc je z szerokim wykorzystaniem mediów elektronicznych. Opie stosuje techniki komputerowe i animację do obróbki obrazów zaczerpniętych z rzeczywistości. Portrety ludzi czy zwierząt są najczęstszymi tematami w jego twórczości. Na podstawie obserwacji konstruuje obrazy ograniczone do zespołu podstawowych elementów, tworzących rozpoznawalne przedstawienia o indywidualnym charakterze. Kompozycje składają się z czarnych linii tworzących kontur sylwetki czy twarzy, symboli oraz barwnych płaszczyzn.
Opie swoje prace tworzy w seriach. Za pomocą techniki komputerowej przetwarza zdjęcie w obraz, który pojawia się później na obiektach wykonanych w różnych technikach. Na wystawie prace ukazujące naturę, utrzymane w wyrazistej, czarno-białej kolorystyce, występują w postaci animowanych obrazów, wyświetlanych na ekranach LED, oraz gigantycznych rysunków, wyklejanych na ścianach. Portrety przyjaciół, kolekcjonerów i anonimowych osób przybierają formę wykonanych w antycznej technice mozaik, winylowych obrazów, gigantycznych trójwymiarowych rzeźb oraz animowanych obrazów na ekranach LCD i LED.
Julian Opie (ur. 1958) – mieszka i pracuje w Londynie. W latach 1979–1982 studiował na Goldsmiths School of Art w Londynie. Artysta tworzy obrazy, rzeźby, filmy oraz instalacje w przestrzeniach publicznych. Wykorzystuje media elektroniczne do rozszerzania w swoich pracach granic mediów tradycyjnych, takich jak malarstwo olejne czy rzeźba. Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje człowiek, często ukazywany przez niego w ruchu. Portretuje członków rodziny, przyjaciół, pracowników swojego studio, a także anonimowe osoby spacerujące ulicą oraz, na zlecenie, kolekcjonerów. Przedstawienia postaci buduje najczęściej poprzez zastosowanie czarnego konturu wypełnionego zdecydowanym kolorem, odwołując się w ten sposób do języka znaków i symboli. Interesuje go również pejzaż, w swoich przedstawieniach pozbawia go szczegółów, wydobywając jego esencję. Czerpie inspiracje z różnych zjawisk: od estetyki znaków drogowych, billboardów i logo korporacji, poprzez drzeworyt japoński, portrety nowożytnych malarzy, antyczną rzeźbę Rzymu, Grecji i Egiptu, po mangę i komiks.
Działalność Opiego nie ogranicza się do wystaw w muzeach i galeriach, wykorzystuje on także inne okazje i miejsca, aby tworzyć i pokazywać swoje prace. Artysta znany jest jako twórca okładek płyt, w tym albumu brytyjskiego zespołu Blur „The Best of” (2000). Wielokrotnie zajmował się opracowywaniem scenografii, tworzył prace w przestrzeni publicznej w miastach na całym świecie. Jego prace znajdują się w kolekcjach wielu publicznych instytucji na świecie, między innymi Tate, National Portrait Gallery, Victoria and Albert Museum i British Museum w Londynie, The Israel Museum w Jerozolimie, Kunsthaus Bregenz w Austrii, Kunsthaus Zürich w Szwajcarii, Neue Galerie – Sammlung Ludwig w Aachen, Stedelijk Museum w Amsterdamie, National Museum of Art w Osace, Museum of Modern Art w Nowym Jorku, a także w Kolekcji MOCAK-u.
INSTALACJA CZY OBIEKT?
18.10.2014–25.1.2015
Instalacja jest efektem rozbicia dzieła sztuki, procesu zapoczątkowanego przez awangardy XX wieku. Powstaje poprzez zestawienie przedmiotów – specjalnie wykonanych lub gotowych – z przestrzenią. W instalacji najważniejsze są relacje pomiędzy elementami lub metodami wprowadzonymi przez artystę a przestrzenią, która stanowi istotną część dzieła.
Obiekt z kolei jest wynikiem rozszerzenia definicji rzeźby. To forma przestrzenna, która rezygnuje ze szlachetności materiału i wirtuozerii ręki – aczkolwiek żadnej z tych rzeczy nie wyklucza. Najczęściej obiekt nie odnosi się do przestrzeni. Artyści lubią jednak przekraczać granice – również mediów – więc pojawiają się dzieła balansujące pomiędzy instalacją a obiektem.
Wystawa Instalacja czy obiekt? analizuje problem płynności mediów w sztuce współczesnej. Pokazane na niej prace nie są podporządkowane żadnemu tematowi ani problemowi. Celem wystawy jest pokazanie, jakie możliwości analityczne, krytyczne, również filozoficzne mają instalacja i obiekt. I jak wiele sztuka najnowsza zawdzięcza takim doświadczeniom.
Artyści: John Blake, Oskar Dawicki, Danny Devos, Paweł Freisler, Adam Garnek, Trevor Gould, Wolf Kahlen, Jerzy Kałucki, Karolina Kowalska, Robert Kuśmirowski, Piotr Lutyński, Małgorzata Markiewicz, Teresa Murak, David Rabinowitch, Rolf Julius, Kateřina Šedá, Peter Weibel
MIKOŁAJ SMOCZYŃSKI – PRZEDMIOT, PRZESTRZEŃ, FOTOGRAFIA
18.10.2014–11.1.2015
Pierwsza z serii wystaw w MOCAK-u prezentujących dorobek artystyczny Mikołaja Smoczyńskiego, oparta w całości na dziełach sztuki i zbiorach archiwalnych, które Muzeum w 2011 roku otrzymało w darze od spadkobierców artysty.
Ogniwem łączącym eksponaty, które zostaną zaprezentowane na wystawie, są projekty site-specific Smoczyńskiego: unikalne konstrukcje przygotowywane z myślą o konkretnych przestrzeniach. Przedmioty z archiwum artysty zestawiono z czarno-białymi zdjęciami autorstwa Smoczyńskiego, znacznie wykraczającymi poza ramy jedynie dokumentacji fotograficznej i stanowiącymi niewątpliwie autonomiczne dzieła sztuki.
Mikołaj Smoczyński (1955–2009) – związany z Lublinem, gdzie mieszkał i pracował od czasu studiów (1975–1979) na UMCS. Twórca instalacji site-specific oraz monochromatycznych fotografii, które nierzadko stanowią kreacyjny zapis jego działań w przestrzeniach galeryjnych. W twórczości artysty z trudem oddziela się działalność rzeźbiarską od fotografii eksperymentalnej.
Swoje prace prezentował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych, między innymi w San Diego (San Diego State University Art Gallery), Lyonie (E.L.A.C.), Nowym Jorku (Art in General Gallery, International Studio Program), Berlinie (IFA Galerie). Laureat wielu nagród, między innymi European Photography Award (1992) w Berlinie, i stypendysta, między innymi Quint Kirchman Projects (San Diego, 1991), Fondation d’Art de la Napoule, Memorial Henry Clews (La Napoule, 1993) oraz International Program Studio (Nowy Jork, 2001). Obecnie dzieła Mikołaja Smoczyńskiego znajdują się w zbiorach najważniejszych instytucji kultury w Polsce oraz w wielu kolekcjach zagranicznych.
KAROL RADZISZEWSKI – AMERICA IS NOT READY FOR THIS
18.10.2014–11.1.2015
Trudno było oczekiwać, że po 34 latach od pobytu Natalii LL w Nowym Jorku na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej zostaną tam jeszcze jakiekolwiek ślady jej trzymiesięcznej obecności. Mimo to w 2011 roku Karol Radziszewski postanowił wyruszyć w podróż do Ameryki, aby spotkać się z artystami i galerzystami, których tam wówczas poznała. Posiadając zaledwie kilka czarno-białych fotografii oraz wynotowane z opowieści Natalii nazwiska poznanych tam osób, Radziszewski odbył specjalną kwerendę, która stała się dla niego punktem wyjścia do poszukiwań paraleli pomiędzy swoimi i Natalii LL doświadczeniami artystycznymi.
Na wystawę, będącą pokłosiem tych spotkań, składają się dokumentacje wywiadów, między innymi z Vito Acconcim, Carolee Schneemann i Mariną Abramović, korespondencja mailowa z artystami oraz archiwalne zdjęcia z Ameryki. Całość tworzy nowy portret artystki, ważnej dla polskiej historii sztuki. „Ameryka nie jest na to gotowa” – słowa, które miał wypowiedzieć znany galerzysta Leo Castelli, oglądając prace Natalii, niekoniecznie dyskredytowały jej twórczość w oczach amerykańskiego odbiorcy. W istocie o jej pobycie tam, związanym z intensywnymi badaniami nad sztuką i próbą określenia własnej artystycznej pozycji, można by myśleć jako o zderzeniu dwóch całkowicie różnych od siebie światów. Z jednej strony – środowiska nowojorskiej bohemy, w której wciąż panował kult artysty – białego, heteroseksualnego celebryty. Z drugiej – stojącej z boku artystki z Europy, a konkretnie z państwa bloku socjalistycznego, gdzie uważano, że temat emancypacji kobiet został już dawno przepracowany i unormowany w ramach systemu. Jedna z najważniejszych prac Natalii LL z 1972 roku – Sztuka konsumpcyjna – zadawała kłam obydwu tym przekonaniom. Rozerotyzowane jedzenie banana czym innym było dla Amerykanów, czym innym dla obywateli PRL-u. (Piotr Stasiowski)
Karol Radziszewski (ur. 1980) – mieszka i pracuje w Warszawie. Absolwent tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych (Wydział Malarstwa).
Zajmuje się różnymi dziedzinami sztuki, między innymi filmem, fotografią, performansem, tworzy instalacje oraz projekty interdyscyplinarne. Znany także jako kurator i wydawca nieregularnika „DIK Fagazin”. W swoich pracach odwołuje się do kultury masowej, korzystając z jej symbolów oraz stylistyki. Ważnym tematem jego prac jest rozmywająca się granica pomiędzy przestrzenią publiczną i prywatną. Często odwołuje się również do dokonań artystów drugiej połowy XX wieku, poszukując w ich pracach relacji do własnej twórczości. Interesuje go również moda, we współpracy z projektantami MARIOS stworzył projekt ubrań, opatrzonych konturowymi rysunkami.
INSPIRACJE LITERACKIE
18.10.2014–11.1.2015
Wystawa Inspiracje literackie składa się z dwóch części. Pierwsza prezentuje prace dwóch studentek grafiki warsztatowej – Leny Achtelik (czwarty rok) oraz Alicji Boncel (tegoroczna absolwentka). Obie pokazują mroczny, ale zarazem piękny świat dziecięcej wyobraźni. Obrazy Achtelik przedstawiają sceny z powieści Tajemniczy ogród Frances Hodgson Burnett. Wyłaniające się z mroku postacie niepokoją, ponieważ wydają się pochodzić z pogranicza snu i jawy. Z kolei instalacja drugiej z artystek, złożona z projekcji wideo i użytych w filmie rekwizytów, aranżuje rzeczywistość Alicji w Krainie Czarów z książki Lewisa Carrolla. Artystka pozwala nam dotknąć świata nieograniczonego prawami logiki, w którym wszystko jest możliwe.
Na część drugą wystawy składają się książki artystyczne. Twórcy obiektów – Timur A’loev, Justyna Dorzak, Martyna Gaszczyk-Nowok, Martyna Kurek, Pauliina Nykänen, Urszula Przyłucka-Miozga, Dobrosława Rurańska, i Adam Wójcicki – z jednej strony poruszają problem naiwnego postrzegania świata, charakterystyczny między innymi dla dzieci, z drugiej zaś wskazują na to, jak dziecięcą rzeczywistość interpretują dorośli. Martyna Kurek, Dobrosława Rurańska, Martyna Gaszczyk-Nowok i Adam Wójcicki odnoszą się do konkretnych pozycji wydawniczych – bajek Marka Szołtyska, opowiadań Etgara Kereta, tekstów Bernarda Kopca i baśni Braci Grimm. Timur A’loev, Pauliina Nykänen, Urszula Przyłucka-Miozga z kolei są twórcami zarówno zamieszczonych w książkach obrazów, jak i tekstów. Tej łatwej klasyfikacji wymykają się Justyna Dorzak, która ilustruje zbiór ludowych opowiadań, oraz Dobrosława Rurańska, która w książce Nie mam pojęcia, co to wszystko znaczy… zestawia wyrwane z kontekstu fragmenty dialogów z archiwalnymi fotografiami.