Uhonorowano laureatów Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello. Wszystkie statuetki trafiły do kobiet

W tym roku do nagrody zgłoszono kilkanaście kandydatur. Wśród nominowanych znalazły się osoby i organizacje z różnych stron świata działające na rzecz pokoju, praw człowieka oraz dialogu religii i kultur.

Nagroda im. Sérgio Vieira de Mello została ustanowiona w 2003 przez Stowarzyszenie Willa Decjusza.  Przyznawana jest osobom i organizacjom pozarządowym za działania na rzecz ochrony i promocji praw człowieka oraz pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur.

Nagrodę imienia Sergio Vieira de Mello przyznano po raz 21.

Jest przyznawana osobom i organizacjom, które działają na polu odbudowy często też pokonfliktowych społeczeństw, bronią praw człowieka często w najtrudniejszych okolicznościach. Przesłanie nagrody dokładnie odpowiada powodom, dla których mamy w tym roku taką wyjątkową trójkę laureatów

- mówi Dominika Kasprowicz, szefowa Wiedli Decjusza.

W kategorii organizacja pozarządowa nagrodzona została AGHS Legal Aid Cell, pakistańska organizacja pozarządowa, tworzona przez prawniczki.

Skrót AGHS pochodzi od nazwisk osób, które zainicjowały utworzenie tej organizacji. Po polsku moglibyśmy powiedzieć również Zespół Pomocy Prawnej Asmy Jahangir. To ikona walki o prawa człowieka w Pakistanie. Asma Jahangir zajmowała się na przykład sprawami przeciwko tak zwanym zabójstwom honorowym w obronie kobiet i dziewcząt. Bezpłatnie broniła też oskarżanych o tak zwane bluźnierstwa, które są zagrożone karą śmierci, a także oskarżonych przed trybunałami wojskowymi

- tłumaczy Jan Sobczak z Ministerstwa Spraw Zagranicznych i dodaje, że rocznie organizacja prowadzi około 1500 spraw. Tylko w 2022 roku udało się uwolnić trzystu oskarżonych, którzy wyszli za kaucją z zakładów karnych. Organizacja AGHS organizuje doroczną konferencję Asma Jahangir Conference w Lahore, dotycząca praw człowieka w Azji Południowej, w Pakistanie.

Wobec jakich wyzwań stają osoby upominające się o prawa człowieka?

W kategorii osoba, nagrodzona została Marceline Budza, kongijska feministka i obrończyni praw człowieka.

To 36-letnia kobieta, która pracuje w myśl motto, że odbudowa nadziei kobiet to jest budowanie nadziei całego narodu. W państwach takich jak Kongo, społeczeństwach takich jak kongijskie to jest szczególnie ważne, bo tam kwestie gwałcenia praw człowieka i narastającego konfliktu między systemem aktów normatywnych zapisanych, a często jeszcze plemiennymi regułami życia społecznego dają straszne efekty. Straszne zwłaszcza dla dziewczynek, młodych dziewczyn i kobiet. Myślę o masowych gwałtach, myślę o kwestii edukacji

- Dominika Kasprowicz.

Pośmiertnie nagrodzono Swietłana Łukjańczuk, lekarkę, która zginęła w ostrzale rakietowym szpitala dziecięcego w Kijowie.

To była młoda nefrolożka, która zajmowała się dializami dzieci chorych na raka. Pracowała w największym szpitalu dziecięcym w Kijowie. W czasie ataku rakietowego przez rosyjskie siły zeszła z dziećmi do piwnicy, ale kilkoro dzieci musiało zostać, ponieważ były poddawane dializie. Kiedy Swietłana Łukjańczuk wróciła do tych dzieci, rakieta uderzyła w szpital

- mówi Jan Sobczak. Podkreśla, że nagroda In Memoriam dla Swietłany Łukjańczuk jest docenieniem jej bohaterstwa, poświęcenia swojego życia, żeby ratować życie innych.

Mieszkanka zbombardowanego bloku w Kijowie: naszego domu już nie ma

Sergio Vieira de Mello był komisarzem do spraw uchodźców, który działał przy Narodach Zjednoczonych. Działał na rzecz ochrony wolności i praw człowieka, dialogu międzykulturowego, walki z terroryzmem i kryzysem uchodźczym oraz przestrzegania prawa międzynarodowego. Zginął w Bagdadzie w trakcie misji pokojowej.

Wśród dotychczasowych laureatów nagrody znaleźli się m.in. Tadeusz Mazowiecki (Polska), Alaksandr Milinkiewicz (Białoruś), Krystyna Pryjomko-Serafin (Wielka Brytania), Leyla Ynus (Azerbejdżan), Pietro Bartolo (Włochy), Basil Kerski (Polska), czy Tamila Tasheva (Ukraina).

Wśród uhonorowanych Nagrodą im. Sérgio Vieira de Mello znalazły się takie instytucje jak: Helsińska Fundacja Praw Człowieka (Polska), Stowarzyszenie Memoriał (Federacja Rosyjska), Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć (Polska), Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu (Polska), Międzyreligijna Rada Albanii (Albania), Centrum Dialogu Międzyetnicznego i Tolerancji „Amalipe” (Bułgaria), Polska Miska Medyczna (Polska) czy Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiosna” (Białoruś), Centrum na Rzecz Pokoju i Pojednania w Glencree (Irlandia).