Tegoroczna edycja wydarzenia odbędzie się 19 kwietnia (w godz. 11.30-18.00) pod hasłem „Klechdy i podania krakowskie”. Uczestnicy będą mogli nie tylko zobaczyć rekonstrukcję wczesnośredniowiecznej bitwy i obrzędów związanych z nadejściem wiosny, ale również poznać bliżej bohaterów najciekawszych legend i ludowych opowieści związanych z Krakowem i okolicami. Wstęp na wydarzenie jest wolny.
Szacuje się, że tradycja odprawiania pogańskich obrzędów związanych z nadejściem wiosny, do których nawiązuje Święto Rękawki, sięga wczesnego średniowiecza (ok. VIII w.). Z czasem charakter wydarzenia się zmieniał – odchodzono od kultywowania zwyczajów zapoczątkowanych przez przodków i świątecznej atmosfery. W połowie XX w. Rękawka kojarzona już była jedynie z festynem i jarmarczną atrakcją.
W 2001 r. – z inicjatywy Centrum Kultury Podgórza i Drużyny Wojów Wiślańskich KRAK – udało się powrócić do historycznych korzeni święta i przygotować rekonstrukcję wydarzeń sprzed wieków. Od tamtej pory, co roku – we wtorek po Wielkanocy – pod Kopcem Krakusa można przenieść się w czasie i zobaczyć jak wyglądało życie we wczesnośredniowiecznych osadach, potyczki zbrojne wojów oraz tradycyjne obrzędy odprawiane z okazji nadejścia wiosny. Wyjątek stanowiły lata 2020-2021, kiedy to – z powodu pandemii koronawirusa – impreza nie mogła się odbyć. Teraz, po dwuletniej przerwie, z jeszcze większą energią wracamy pod Kopiec Krakusa i zachęcamy wszystkich do wspólnego świętowania.
Wehikuł czasu
W tym roku nie zabraknie zarówno stałych, osadzonych w tradycji elementów związanych z obchodami Święta Rękawki (obrzęd rozpalenia ognia, bieg wojów dookoła Kopca, bitwa: Wiślanie kontra najeźdźcy, wróżba na pomyślność grodu Krakowa itp.) jak i nowych propozycji, nawiązujących do motywu przewodniego tegorocznej edycji wydarzenia. Kraków i jego okolice obfitują w legendy, z których część ma swe źródła w czasach średniowiecza. Niektóre z nich są mało znane i warte przypomnienia. Inne – jak opowieść o Smoku Wawelskim – znają wszyscy, ale okazuje się, że można w nich odnaleźć nowe, ukryte treści. Zapraszamy więc serdecznie na spotkanie z bohaterami klechd i podań krakowskich! – Święto Rękawki to jedyny w swoim rodzaju wehikuł czasu. W niezapomnianą podróż do przeszłości odległej o kilkaset lat zabierze każdego, kto 19 kwietnia pojawi się pod Kopcem Krakusa. Zapraszamy rodziny z dziećmi, młodzież, dorosłych i seniorów. Zarówno stałych gości tego wydarzenia jak i tych, którzy nie mieli jeszcze okazji uczestniczyć w tej nietypowej lekcji historii – zachęca Anna Grabowska, dyrektor Centrum Kultury Podgórza.
Król węży, zawistna wiedźma i psotne chochliki
Święto Rękawki rozpocznie obrzęd rozpalenia ognia, a tuż po nim odbędzie się zwyczajowy bieg wojów (w pełnym uzbrojeniu) wokół Kopca. Po zakończeniu biegu wszystkie drużyny biorące udział w wydarzeniu (około 30) zaprezentują się publiczności. Będą wśród nich grupy rekonstrukcyjne
z całej Polski, m.in. z: Katowic, Krakowa, Łodzi, Nowego Targu, Poznania, Wrocławia, Zakopanego, Warszawy i Żywca oraz goście z zagranicy (np. z Węgier i Słowacji). W programie Tradycyjnego Święta Rękawki 2022 znalazły się również ciekawe inscenizacje: „Ubicie Smoka Wawelskiego – wersje alternatywne”, „Legenda o złej księżniczce z Podgórza” oraz „Legenda o stworzeniu świata”. Nie zabraknie także tradycyjnej wróżby pomyślności dla grodu Krakowa. Punktem kulminacyjnym (godz. 16.00) będzie starcie Wiślan z najeźdźcami. Dwie potężne armie staną naprzeciw siebie u stóp Kopca Krakusa, skrzyżują miecze, topory i tarcze i nie szczędząc sił powalczą o zwycięstwo.
Zgodnie z motywem przewodnim tegorocznej edycji Tradycyjnego Święta Rękawki w magicznym gaju na jego uczestników będą też czekać postacie z klechd i podań. Będzie można tam spotkać m.in. Śwista i Pośwista (psotne bóstwa wiatru aktywne niegdyś w okolicach słowiańskiego Krakowa), króla węży Złoczynia (bohatera legend z okolic Korczyc), zawistną wiedźmę Marcychę (w czasach najazdu tatarskiego próbowała spalić Kraków wysyłając na niego stado gołębi, do których przyczepiła płonące pakuły), a także ubożęta (zamieszkujące domowe zapiecki opiekuńcze duchy) i figlarne chochliki. Przy osadzie słowiańskiej,
w plenerowej „sali tronowej” zasiądzie natomiast legendarny książę Krak. Do roztropnego i potrafiącego odgadnąć rzeczy zawiłość władcy będzie można udać się po radę i pomoc w rozsądzeniu sporów wszelakich. Przyjmować on też będzie pokłony od podanych i pobierać dobrowolne podatki na rzecz rozwoju grodu Krakowa.
Przez cały czas trwania imprezy będzie również można zaglądać do osady słowiańskiej i zobaczyć jakie rzemiosła uprawiano w średniowieczu, jakie stroje wtedy noszono i co jedzono – chętni będą mogli spróbować potraw gotowanych według przepisów naszych przodków. Nie zabraknie również muzycznych akcentów z epoki – w programie znalazły się dwa 30-40 minutowe koncerty muzyki średniowiecznej
w wykonaniu zespołu Daj Ognia, łączącego skandynawską i polską muzykę ludową z grą na tradycyjnych instrumentach (godz. 14.10 oraz 17.30). Zespół będzie można również usłyszeć w czasie trwania całej imprezy – ich muzyka będzie towarzyszyć inscenizacjom, biegowi wojów i innym kluczowym momentom w ramach Święta Rękawki. Na najmłodszych, którzy 19 kwietnia wybiorą się na Tradycyjne Święto Rękawki na Kopcu Krakusa będzie także czekać osadzona w czasach średniowiecza strefa zabaw dla dzieci „Czędowe igry”. Wszystkich gości zaprosimy też do odwiedzenia nietuzinkowego jarmarku sztuki, rękodzieła i potraw tradycyjnych.
Tradycyjne Święto Rękawki na Kopcu Krakusa
Klechdy i podania krakowskie
19.04.2022 | PROGRAM
godz. 11.30
Wejście wojów na Kopiec Krakusa
godz. 12.00
Obrzęd rozpalenia ognia na Kopcu Krakusa
godz. 12.30
Bieg wojów w pełnym uzbrojeniu dookoła Kopca
godz. 13.00
Przedstawienie przybyłych drużyn
godz. 13.40
Inscenizacja „Ubicie Smoka Wawelskiego – wersje alternatywne“
godz. 14.10
Koncert zespołu Daj Ognia (cz. 1) – muzyka średniowieczna
godz. 14.45
Wróżba pomyślności dla grodu Krakowa
godz. 15.00
„Legenda o złej księżniczce z Podgórza” – inscenizacja
godz. 16.00
Starcie dwóch armii: Wiślanie kontra najeźdźcy
godz. 17.10
„Legenda o stworzeniu świata” – inscenizacja
godz. 17.30
Koncert zespołu Daj Ognia (cz. 2) – muzyka średniowieczna
Ponadto:
-
Osada słowiańska (obóz historyczny)
-
„Sala tronowa” księcia Kraka
-
Jarmark sztuki, rękodzieła i potraw tradycyjnych
-
Gaj zamieszkiwany przez postacie z klechd i podań (Świst i Poświst, król węży Złoczyń, wiedźma Marcycha, chochliki i ubożęta)
-
Świątynia przedchrześcijańska (Gontyna)
-
Strefa zabaw dla dzieci „Czędowe igry” (godz. 12.00-18.00)
-
Strefa gier
-
Oficjalne gadżety z Rękawki – zobacz i kup
-
Stoisko Centrum Kultury Podgórza
-
Stoisko Rady Dzielnicy XIII Podgórze
-
Stoisko tematyczne Muzeum Archeologicznego w Krakowie
- wystawy „O kopcu Kraka w tradycji i badaniach”, „Stare i nowe”, „Najstarsze kościoły Krakowa”
- ciekawostki archeologiczne związane z Kopcem Kraka
- konkurs rysunkowy „Kopiec jak malowany” oraz inne atrakcje dla dzieci
-
Stoisko tematyczne Muzeum Krakowa – Muzeum Podgórza
-
spacer „Od Rękawki do Rękawki – historia najstarszego święta” (zbiórka o godz. 14.00 przy namiocie Muzeum Podgórza)
-
darmowy wstęp na wystawę stałą „Miasto pod Kopcem Kraka” w Muzeum Podgórza w godz. 10.00-17.00
-
prezentacja archiwalnych fotografii ze Święta Rękawki ze zbiorów Muzeum Krakowa oraz krótka historia Święta Rękawki w godzinach otwarcia Muzeum (co dwie godziny 10.00, 12.00, 14.00, 16.00)
-
Stoisko Stowarzyszenia Podgórze.pl