Po inauguracji " Muzyki w starym Krakowie"

Rok 1611 - Polska zawiera rozejm ze Szwecją, w wojnie z Rosją zdobywa Smoleńsk, ale zostaje wyparta z Moskwy, w jesieni hołd Zygmuntowi III Wazie składaja : zdetronizowany car Wasyl Szujski i elektor brandemburski, Jan Zygmunt Hohenzolern.

Oto Wenecja - zachodzące słońce odbija sie w Canale Grande, przez plac św. Marka, płosząc gołębie, biegnie do bazyliki mężczyzna, niosąc - pachnącą jeszcze swieżym drukiem, partyturę. Przy bazylice działa - jedna z najlepszych w Europie - kapela a partytura, to monumentalne dzieło "Offertoria et Communiones totius anni" Mikołaja Zieleńskiego.

Drukarnia Jacoba Vincentiusa rok wcześniej wydała słynne Nieszpory Monteverdiego, wydaje utwory równie wybitnego kompozytora Giovanniego Gabrielego - teraz oddaje w ręce muzyków dzieło polskiego kompozytora, niegorsze od włoskich, równoprawne.

Mijają lata, Monteverdi i Gabrieli żyją w swoich utworach granych na całym świecie, Zieleński zostaje zapomniany. Nie znamy nawet dat jego urodzin i śmierci, prawie nie znamy jego biografii. Egzemplarz dzieła przechowuje do 1865 roku kościół św. Bernarda we Wrocławiu, poźniej Miejska Biblioteka w tym mieście - w czasie wojny ocalałe fragmenty trafiają do Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu i Biblioteki Jagiellońskiej.

Przez prawie 400 lat nikt o Zieleńskim nie pamięta, uczą się szczątkowej wiedzy o nim uczniowie szkół muzycznych i konserwatoriów. Jedynie polskich.
Mikołaja Zieleńskiego przywraca światu Stanisław Gałoński, twórca Capelli Cracoviensis, festiwalu Muzyka w starym Krakowie i Starosądeckiego Festiwalu Muzyki Dawnej. W r.2009 zakłada międzynarodowe Collegium Zieleński, by nagrać i rozpowszechniać Opera Omnia - jak sam mówi - największego kompozytora przed Chopinem.

Ukazują się płyty z dziełem Zieleńskiego i zostaja uhonorowane Fryderykami i niezwykle prestiżową L'Orphee d'Or de L'Academie du Disque Lyrique. Ta francuska nagroda, to Nobel nagrań płytowych z muzyka poważną.

Mikołaj Zielenski i jego dzieło wracają do Europy. Polski kompozytor czuł sie obywatelem Europy - tak był za życia traktowany - teraz, symbolicznie, do zjednoczonej Europy powrócił. Czy inne dzieło mogło otworzyć XXXVII festiwal Muzyka w starym Krakowie? Oczywiście, że nie!

Staniwsław Gałoński stanął raz jeszcze przed swoim Collegium Zieleński, by poprowadzić dzieło polskiego geniusza. Boska polifonia krążyła wśród ścian gotyckiej świątyni, przed - zaledwie kilkanaście lat młodszym od utworu Zieleńkiego - manierystycznym ołtarzem.

Stanisław Gałoński, specjalnie do dzieła Polaka, dołożył w programie koncertu inauguracyjnego, motet Gabrielego. Chciał pokazać, że i my mamy swojego Gabrielego, czy Monteverdiego. Zachwyt na twarzach zagranicznych turystów można więc interpretować tylko w jeden sposób. Docenili nie tylko wybitnych, europejskich śpiewaków - Emmę Kirkby i Joela Frederiksena i niczym im nie ustępujących polskich śpiewaków - ale też dzieło polskiego kompozytora. Ten koncert był wielkim, polskim świętem.

Nie popisaliśmy się na EURO ? Zdobyliśmy tylko 10 medali na Igrzyskach ? Co z tego - mamy swojego Zieleńskiego na pohybel tym, którzy upajają się klęskami.
Co powinniśmy zapamietać z roku 1611? Nie wypędzenie z Moskwy, nie niekorzystny dla nas pokój ze Szwecją i utratę Inflantów, ale zdobycie Smoleńska, hołd złożony przez europejskich władców polskiemu królowi i wydanie Opera Omnia Mikołaja Zieleńskiego.
Ale to już całkiem inna historia...


Beata Penderecka