We wtorek (26 listopada) Ukraina potwierdziła, że nie ma żadnych przeszkód do prowadzenia prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na jej terytorium. Decyzja o zniesieniu obowiązującego od 2017 roku moratorium na poszukiwania i ekshumacje szczątków polskich ofiar zbrodni wołyńskiej została ogłoszona podczas wspólnej konferencji prasowej ministrów spraw zagranicznych Polski i Ukrainy: Radosława Sikorskiego i Andrija Sybihy.


"To była nasza inicjatywa"

Z tej deklaracji cieszy się Władysław Kosiniak-Kamysz, szef ludowców. Na konferencji prasowej w Krakowie przekonywał, że jest to zasługa także Polskiego Stronnictwa Ludowego. Jak mówił, był on pierwszym politykiem w rządzie, który powiedział, że nie będzie zgody ludowców na przystąpienie Ukrainy do Unii Europejskiej, jeśli sprawa ekshumacji i upamiętnienia ofiar rzezi na Wołyniu nie będzie rozstrzygnięta. "To była nasza inicjatywa. Cieszę się, że minister Sikorski, premier, wspólnie z nami wszystkimi działali, żeby osiągnąć ten efekt" - dodał.
"Cieszę się, że to PSL rozpoczął te starania i moje twarde stanowisko w tej sprawie przyniosło efekt. Bez obecności PSL w tej koalicji - moim zdaniem - nie doszlibyśmy do tego momentu" - oświadczył wicepremier.

"Nie warunkujemy tego wobec pomocy humanitarnej, czy militarnej, tylko wobec rozwoju Ukrainy czy przystąpienia do UE. To jest po prostu dla nas ważne. Nie można być w jednej wspólnocie, jeżeli się nie spełnia oczekiwań tak podstawowych, jak upamiętnienie tych, którzy ponieśli śmierć w bestialski sposób" - dodał.


Spór między Polską a Ukrainą


Między Warszawą i Kijowem od wiosny 2017 roku trwa spór wokół zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy, wprowadzonego przez ukraiński IPN. Zakaz został wydany po zdemontowaniu pomnika UPA w Hruszowicach, do którego doszło w kwietniu 2017 roku.

Polskę i Ukrainę od wielu lat różni pamięć o roli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, która w latach 1943-45 dopuściła się ludobójczej czystki etnicznej na ok. 100 tysiącach polskich mężczyzn, kobiet i dzieci. O ile dla polskiej strony była to godna potępienia zbrodnia ludobójstwa (masowa i zorganizowana), o tyle dla Ukraińców był to efekt symetrycznego konfliktu zbrojnego, za który w równym stopniu odpowiedzialne były obie strony. Dodatkowo Ukraińcy chcą postrzegać OUN i UPA wyłącznie jako organizacje antysowieckie (ze względu na ich powojenny ruch oporu wobec ZSRR), a nie antypolskie.

W latach 2017-2024 IPN wystosował do organów ukraińskiej administracji dziewięć oficjalnych wniosków ogólnych, które obejmowały uzgodnienie możliwości prowadzenia prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych łącznie w 65 lokalizacjach (miejsca powtarzały się w związku z koniecznością ponawiania wniosków). Część z nich została rozpatrzona pozytywnie i przeprowadzone zostały prace, w innych miejscach nie wyrażono zgody na prace, niektóre wnioski pozostały bez odpowiedzi.

Obrona cywilna i rola samorządów

Kosiniak Kamysz brał dziś w Krakowie udział w I Ogólnopolskim Kongresie "System Obrony Rzeczypospolitej. Bezpieczna Polska i Obywatele". Kongres zorganizowały: Federacja Regionalnych Związków Gmin i Powiatów, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolskie, Prezydent Krakowa, Województwo Małopolskie. Jego najważniejszym tematem była właśnie obronność. Jak mówił wicepremier Kosiniak-Kamysz ważna jest edukacja dzieci na temat zachowań kryzysowych, opieka nad seniorami, działalność OSP.

Jest w ustawie artykuł mówiący o wspólnym programie MSW i MON na rzecz ochrony ludności i z tego artykułu będziemy chcieli skorzystać, żeby wesprzeć samorządy w budowie miejsc schronienia. Czyli stworzyć program, który będzie wspierał taką inicjatywę; to nasz wspólny pomysł. Samorząd ma kluczową rolę w obronie cywilnej, bez samorządu nie ma obrony cywilnej. Nie ma jej także bez państwowej i ochotniczej straży pożarnej

- mówił wicepremier.

Minister MON mówił również o wojnie dezinformacyjnej, jaką Rosja już dawno prowadzi przeciw Polsce. Kosiniak-Kamysz zwracał uwagę, jak ważna jest świadomość obywateli w tym temacie.

Premier wskazywał, że kluczem do bezpiecznego i silnego państwa jest wzmacnianie armii, ciągłe szkolenia żołnierzy, edukacja oraz dobre zarządzanie. Mówił też o ogromnej wadze w ramach Unii Europejskiej czy NATO.