Dyniowy zawrót głowy

Dynia zwyczajna jest silnie rosnącym i dość dużo miejsca potrzebującym warzywem, którego pędy płożą się po ziemi i w sprzyjających warunkach osiągają nawet do 10 m długości. Ma wąsy czepne oraz owłosione duże sercowate liście i pędy. Żółte i bezwonne kwiaty (też jadalne!) pojawiają się od czerwca do września. Tworzy duże, kuliste, lekko spłaszczone owoce ze zwartym, soczystym i smacznym miąższem, zawierającym wapń, potas, fosfor, magnez, żelazo, a także witaminy C, E, PP, z grupy B. Owoce zbiera się od lipca do pierwszych przymrozków (najwięcej w październiku) i  można wykorzystywać je w kuchni na wiele sposobów – mogą być jedzone na surowo (muskat brazylijski, butternut orange), ale także pieczone (buttercup, kogigu, delicata, carnival, jester), używane do ciast (queensland blue), placuszków (thelma sanders), dżemów (banana, biały dzik), zup (hokkaido, piżmowa) i różnych warzywnych gulaszy. 
 
Dynię możemy uprawiać z siewu bezpośrednio do gruntu lub z rozsady (ze względu na okresowe przymrozki wysiew nasion lub sadzenie młodych roślin jest zazwyczaj możliwe dopiero w połowie maja. Nasiona wysiewamy w rzędzie po 2 - 3 do jednego otworu, zachowując odległość pomiędzy roślinami około 1,5 metra. Nasiona dyni kiełkują w temperaturze powyżej 12°C po 6-8 dniach. W korzystnych warunkach zaczynają kwitnąć po 40 - 60 dniach od siewu i trwa wiele tygodni. Dobrze jest pozostawić 3 – 4 zawiązki owoców na jednej roślinie kiedy osiągną wielkość piłki tenisowej i usuwać pozostałe, a także przy okazji przycinać pędy boczne. 
 
Owoce dyni zbiera się w fazie pełnej dojrzałości (jesienią przed przymrozkami, 12–20 tygodni po posadzeniu, zwykle na przełomie września i października). Ścina się je ostrym nożem - pozostawiając szypułkę o długości ponad 10 cm. Świeżo zebrane dynie dobrze jest rozłożyć na słońcu, aby ich skórka stwardniała, dzięki czemu jej miąższ zachowa soczystość. Uwaga - nawet lekko przemarznięte owoce szybko gniją i nie nadają się do przechowywania. Dynie można przechowywać w temperaturze pokojowej.
 
Stanowisko pod uprawę powinno dyni być ciepłe i słoneczne – optymalna temperatura do wzrostu to 25°C, minimalna to 8°C. Młode rośliny należy chronić przed wiatrami oraz okresowymi spadkami temperatury. Można do tego celu okrywać je białą agrowłókniną, ale trzeba pamiętać, aby zdjąć osłony, gdy rośliny zaczną kwitnąć. Ze względu na szybki wzrost oraz na rozległy system korzeniowy, gleba powinna być przepuszczalna i żyzna (najlepiej uprawiać dynię w pierwszym roku po oborniku. Dynie są bardzo tolerancyjne w stosunku do podłoża. Owocują zarówno na lekkich, jak i ciężkich glebach, pod warunkiem spełnienia kilku warunków:
·        dostarczymy próchnicę; 
·        wybierzemy ciepłe i słoneczne stanowisko; 
·        rośliny będą obficie podlewane; 
·        nawieziemy je co najmniej dwukrotnie (pierwszy raz po pojawieniu się zawiązków owoców, a następnie po pierwszym zbiorze).
·        będziemy je systematycznie odchwaszczać. 
 
Dobrze wiedzieć, że także pestki dyni są bardzo cenne - szczególnie te świeże, jeszcze miękkie, bo zawierają mnóstwo kukurbitacyny, przyczyniającej się do odrobaczania organizmu. Fitoterapia zaleca więc by dyniową kurację odrobaczającą przeprowadzić jesienią.

(Barbara Błaszczyk/ew)