Czy przyrodę w Tatrach trzeba chronić?
Dlaczego Tatry to miejsce przyrodniczo wyjątkowe i skąd pomysł na wyjątkową ich ochronę? Czy w górach jest faktycznie dużo śmieci i co robić, by nie przyczyniać się do niszczenia tego wyjątkowego miejsca? Między innymi o to zapytaliśmy doktora Pawła Olejniczaka, Kierownika Centrum Badań i Ochrony Roślin Górskich (CBiORG) Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. To właśnie ta jednostka monitoruje tatrzańską przyrodę i dba o zachowanie jej unikalnego charakteru.
Zanim wolontariusze projektu Czyste Tatry ruszą na szlaki i posprzątają śmieci pozostawione w górach, postanowiliśmy zapytać kierownika CBiORG o stan przyrody w Tatrach, zwłaszcza w okresie wakacyjnym, gdy w góry dociera największa rzesza turystów.
- Wtedy faktycznie jest najwięcej śmieci, ale mówimy tu przede wszystkich o szlakach i ich okolicach. Poza wyznaczonymi dla turystów miejscami to są rzadkie znaleziska, więc z czystością Tatr nie jest źle. Oczywiście im więcej ludzi w górach, tym więcej zostaje po nich odpadków, nawet są miejsca, które można sprzątać w ciemno, bo tam zawsze pozostawiane są śmieci - przyznaje doktor Paweł Olejniczak z Centrum Badań i Ochrony Roślin Górskich.
- Mamy takie miejsca w Tatrach, niedostępne dla odwiedzających, gdzie zachowały się unikalne rośliny, których nie da się spotkać nigdzie indziej w Polsce. Tak jest na przykład z głodkiem karyntyjskim, który występuje w liczbie kilkudziesięciu sztuk. Miejsce, gdzie można znaleźć ten unikalny gatunek jest tajemnicą - mówi nam naukowiec.
To jednak nie śmieci - których dzięki staraniom władz Tatrzańskiego Parku Narodowego, ale i wolontariuszy Czystych Tatr, z roku na rok jest coraz mniej - stanowią największe zagrożenie dla górskiej przyrody ze strony odwiedzających. Okazuje się, że rosnący z roku na rok ruch turystyczny może być dla unikalnej przyrody niebezpieczny jeszcze z innego powodu.
- Dobrze widać to choćby w masywie Kasprowego Wierchu, czy w rejonie Czerwonych Wierchów. Dociera tam wielu turystów, nie wszyscy z nich poruszają się ściśle wzdłuż oznakowanych szlaków. Wydeptywanie ścieżek poza umocnionymi szlakami osłabia chroniącą zbocze darń roślinną i naraża bezpośrednio na niszczące działanie czynników atmosferycznych. Skutkiem tego jest degradacja naturalnych muraw i łąk subalpejskich – ciągnące się niekiedy na zasmucająco dużych przestrzeniach pasy „gołej ziemi”, tzw. erozja turystyczna. W rejonie takim zanikają rośliny oraz liczne inne związane z nimi organizmy. Jest to zjawisko szczególnie niebezpieczne – przyznaje Paweł Olejniczak – bo zainicjowane, przebiega samoistnie i lawinowo, a bez intensywnych działań naprawczych jest praktycznie nieodwracalne.
Instytut Ochrony Przyrody PAN monitoruje środowisko przyrodnicze i prowadzi projekty związane z ochroną roślin górskich w Tatrach. Unikalna wysokogórska roślinność Tatr - niespotykana w takiej skali w żadnym innym miejscu naszego kraju - jest przedmiotem troskliwej i wymagającej ogromnego zaangażowania ochrony oraz obiektem rozmaitych badań, które prowadzą m.in. pracownicy Instytutu Ochrony Przyrody PAN . Co ciekawe, Instytut pochwalić się może wyjątkowym Górskim Ogrodem Botanicznym, który znajduje się niemal w centrum Zakopanego, blisko uwielbianej przez turystów ulicy Krupówki. Ogród można zwiedzić i tym samym, bez wychodzenia w góry, poznać lepiej przyrodę Tatr.
- Czyste Tatry to cenna inicjatywa. Jak każda, która może przysłużyć się zwiększeniu świadomości ekologicznej i ochronie przyrody w Tatrach. Mam nadzieję, że w tym roku również uda się posprzątać całe góry i w ten sposób o nie zadbać. Zapamiętajmy przy okazji dwie rzeczy, które podsumowują naszą krótka rozmowę. Tatry to najbardziej zróżnicowany, bogaty krajobrazowo i unikalny przyrodniczo obszar naszego kraju. Podstawowym sposobem, w jaki każdy z nas może przysłużyć się zachowaniu przyrody Tatrzańskiego Parku Narodowego w czasie odwiedzin w tych najwyższych naszych górach jest ścisłe trzymanie się wytyczonych tras turystycznych - kończy nasz rozmówca, który jest gorącym orędownikiem naszych działań.
Finał projektu Czyste Tatry już 29-30 czerwca w Zakopanem. Zapisy wolontariuszy na stronie CzysteTatry.pl/Rejestracja. Zapraszamy!
Chcesz się podzielić jakąś informacją? Zobaczyłeś coś ciekawego dotyczącego Krakowa, Małopolski i mieszkańców naszego regionu? Tu możesz skorzystać z naszego formularza
Czekamy też na wiadomości na nr 500 202 323 i 4080