Jak działa Indywidualne Konto Emerytalne i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego – IKE czy IKZE? Poznaj je!

Pomimo faktu, że Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) można założyć już od 2005 roku, na mocy ustawy podpisanej w 2004 roku, to jednak nadal stosunkowo niewielu Polaków zdecydowało się na nie. IKE jest dobrowolnym elementem III filaru systemu emerytalnego, z PPK, PPE i IKZE. Razem z ZUS i OFE trzeci filar ma na celu zapewnić wypłaty godziwych emerytur na jesień życia dla Polaków.

Do tej pory, pomimo zachęt ze strony rządu dotyczących ulg podatkowych, tylko niektórzy zdecydowali się otworzyć konto IKE czy IKZE. Na koniec 2022 roku w różnych instytucjach prowadzących IKE było ponad 800 tys. kont, na których łącznie odłożono ponad 14 mld zł.

Dla porównania: IKZE pod koniec 2022 roku było prawie pół miliona, a oszczędności zgromadzone na nich wynosiły około 7 mld zł.

Z czego wynika fakt, że przez tyle lat, jakie upłynęły od chwili udostępnienia kont emerytalnych Polakom, tak mało osób zdecydowało się oszczędzać w ten sposób? Być może problem leży w braku dostatecznej informacji o ich funkcjonowaniu i o tym, czy jest to bezpieczny sposób na oszczędzanie i inwestowanie na przyszłość.

Rachunek IKE jest dobrowolny. Pozwala gromadzić oszczędności z każdej wpłaty środków. Rachunki prowadzone są przez różne podmioty, które dbają, by pieniądze wpłacane na konta emerytalne były inwestowane w aktywa i pomnażane dla osiągnięcia maksymalnego zysku. Zachętą do założenia IKE czy IKZE są ulgi podatkowe.

Podatek od zysków kapitałowych od wpłat na IKE czy IKZE

Wpłacane na IKE czy IKZE środki finansowe klientów są dalej inwestowane lub lokowane w różne aktywa. Z założenia takie działanie powinno przynieść posiadaczom kont emerytalnych zyski. Te z kolei są zwolnione od podatku od zysków kapitałowych, czyli nie trzeba odprowadzać od nich 19 proc. podatku Belki. Danina ta nie zostanie pobrana, jeśli wypłaty z IKE dokonamy dopiero po ukończeniu 60. roku życia lub 55. roku życia, o ile nabędziemy już wtedy uprawnienia emerytalne.

Konieczne jest przy tym dopełnienie jeszcze jednego z dwóch warunków:

  • dokonanie wpłat na konto co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych,

  • dokonanie wpłaty ponad połowy wartości wszystkich składek na IKE nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę.

Dzięki spełnieniu takich wymogów można cieszyć się oszczędnościami na emeryturze powiększonymi o wypracowane z tytułu podjętych inwestycji zysków bez podatku. Z tego powodu warto oszczędzać na IKE.

Limit wpłat na IKE i IKZE

Z uwagi na fakt, że IKE można przyrównać do parasola antypodatkowego, pojawia się pokusa, by inwestować w takie konto emerytalne jak najwięcej wolnych środków. Jednak istnieje odgórny, ogłaszany pod koniec każdego roku przez właściwego ministra w drodze rozporządzenia, limit wpłat. Wynosi on 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Limit wpłat na w przypadku IKE na 2023 rok jest równy 20 805 zł.

W przypadku IKZE wygląda to inaczej – limit wynosi 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok przy podstawowym limicie oraz 1,8-krotność takiego wynagrodzenia dla posiadaczy pozarolniczej działalności gospodarczej. W 2023 roku będzie to 8322 zł dla wszystkich i 12 483 zł dla przedsiębiorców.

Czy oszczędzanie na kontach emerytalnych jest bezpieczne?

Już w 2021 roku ówczesny wiceminister funduszy i polityki regionalnej Waldemar Buda zaznaczał, że pieniądze z IKE są prywatną własnością posiadacza rachunku. Środki podlegają dziedziczeniu.


Z uwagi na fakt, że IKE może przybrać różną formę, również rachunku w domu maklerskim czy uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, możliwe jest prowadzenie za jego pośrednictwem przez podmiot zarządzający nawet agresywnej gry giełdowej, co wiąże się oczywiście z ryzykiem straty. Uczestnik musi zdecydować, czy chce je podjąć.