Czy każdy może z takiej nieodpłatnej pomocy prawnej skorzystać?
Na podstawie ustawy z sierpnia 2015 roku, która weszła w życie od początku roku 2016, istnieje pewien katalog osób uprawnionych do skorzystania z tej pomocy. Najogólniej mówiąc, są to osoby, które albo w jakiś sposób są zasłużone dla państwa, albo są w trudniejszej sytuacji materialnej, albo łączą te dwa kryteria. Mogą to być osoby, które w okresie ostatniego roku korzystały z pomocy społecznej, posiadają kartę dużej rodziny, są kombatantami lub weteranami, nie ukończyły 26 lat albo ukończyły 65 lat, a także osoby, które w wyniku wystąpienia jakiejś klęski żywiołowej, katastrofy naturalnej lub awarii technicznej, znalazły się w sytuacji zagrożenia lub poniosły straty, a od bieżącego roku również w pewnym zakresie kobiety w ciąży.
Czy taka osoba, która przychodzi po nieodpłatną pomoc prawną, musi tę swoją sytuację trudną lub wyjątkową w jakiś sposób udokumentować?
Tak, mamy prawo, jako udzielający takiej pomocy, żądać dowodu osobistego, jak również trzeba przedstawić stosowne dokumenty np. Kartę Dużej Rodziny, czy odpowiednie zaświadczenie o byciu kombatantem czy weteranem.
Wymienił pan kilka kategorii osób, które z takiej pomocy mogą skorzystać, a co z osobami niepełnosprawnymi albo bezrobotnymi?
Osoby niepełnosprawne nie są ujęte w katalogu osób, które mogą skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej, aczkolwiek pomieszczenia, w których udzielamy tej pomocy są przystosowane dla osób niepełnosprawnych.
Mogą korzystać tylko wówczas, gdy spełniają te inne kategorie, nie z samego tytułu niepełnosprawności?
Tak, jeśli spełniają te kryteria.
Czy z każdą sprawą można zgłosić się po nieodpłatną pomoc prawną?
Można przyjść prawie z każdą sprawą, wyłączone są pewne sprawy z dziedziny prawa gospodarczego czy podatkowego, głównie z obrotem między przedsiębiorcami. Jest to też pomoc generalnie przedsądowa – czyli udzielamy pomocy w sprawach sądowych, prokuratorskich, toczących się na policji - przed, a jedynie wyjątkowo w trakcie, poprzez głównie sporządzenie wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu czy zwolnienie od kosztów.
I można przyjść tylko w swjej sprawie? Nie można przyjść w sprawie sąsiada czy brata?
Tak, bo tak to oczywiście przepisy byłyby martwe czy trochę śmieszne. Ja zawsze tak mówię – nie można przyjść w sprawie szwagra, trzeba przyjść w swojej sprawie, aczkolwiek jak jest to sprawa w kręgu rodzinnym, czasem w ramach tej pierwszej możliwości, czyli poinformowania osoby uprawnionej – możemy udzielić takiej drobnej pomocy, natomiast już nie poprzez wskazanie sposobu rozwiązania problemu prawnego, czy właśnie udzielenie pomocy w sporządzeniu pisma, czy też tego, o których mówiłem w sprawach związanych ze zwolnieniem czy ustanowieniem pełnomocnika.
Powiedzmy jeszcze, gdzie znajdują się takie punkty świadczące nieodpłatną pomoc prawną?
One znajdują się w każdym powiecie – są co najmniej 3, ponieważ pomoc ta udzielana jest przez adwokatów, radców prawnych i organizacje pozarządowe - i jeżeli Państwo nie znajdą takiego punktu w swojej gminie, to proszę szukać w sąsiedniej i myślę, że na pewno skorzystają Państwo – uprawnieni – z tej pomocy.
Nie ma tutaj rejonizacji, czyli np. mieszkając w Krakowie możemy np. w Warszawie czy na Pomorzu szukać takiej pomocy?
Zdecydowanie tak, mieszkaniec Krakowa może wyjechać nad morze, na wakacje i skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej.
Na koniec jeszcze takie pytanie praktyczne– ile razy można skorzystać z takiej pomocy, czy są tu jakieś ograniczenia?
Osoba uprawniona może w zakresie, w którym taka pomoc przysługuje, korzystać z tej pomocy, teoretycznie w sposób nieograniczony, natomiast jeżeli nie jest, to możemy poradzić inne punkty, np. przy inspekcji pracy, przy parafiach, świadczące pomoc prawną dla ofiar przestępstw. Tam nie trzeba tych kryteriów spełniać.