"Król" wg Juliusza Słowackiego - recenzja

"Król - Duch" słynny poemat historiozoficzny Juliusza Słowackiego, niedokończony z rwaną fabułą nie ułatwiającą interpretacji wyrosłego z fascynacji mistycyzmem, dzieła. Tytułowy duch wcielający się w kolejnych polskich władców, prowadzi naród na przemian przez czasy pokoju i wojen. Doświadczenie cierpienia ma go wzmocnić, uczynić odpornym a w konsekwencji pozwolić mu nie tylko przetrwać ale i odrodzić się po klęskach ."...kupiłem naród krwią […] i nad jej strugi.  Podniosłem ducha, który śmiercią gardzi" - napisze poeta w końcowych fragmentach poematu. 

Mamy więc utwór wizjonerski a jednocześnie prowokujący do uzupełnień, wypełniających fabularną lukę. Tak czyniło wielu badaczy dzieła Słowackiego i tym tropem poszli także autorzy scenariusza tarnowskiego spektaklu Małgorzata Warsicka i Michał Kurkowski „dopełniając” „Króla ducha” fragmentami innych utworów Słowackiego m in. "Genezis z ducha", "Balladyny".

Tarnowski spektakl nosi jednak krótszy tytuł niż poemat wieszcza -„Król”. Czy zatem te uzupełnienia do tekstu poematu sprawiły, że z tytułu uleciał „duch”  a może cały ten mistycyzm i wiarę Słowackiego w nieśmiertelność ducha narodu, każącego mu trwać należy odrzucić? 

Ale nie próbujmy dopisać tarnowskiemu "Królowi" znaczeń, które są możliwe, ale niekoniecznie prawdziwe bo jego siła nie leży w kompilacji tekstów Słowckiego. Można się też spierać czy  dopełnienie rwanego tekstu poematu Slowackiego  opowieściami z innych jego utworów  bardziej porządkują  czy  komplikują i tak wystarczająco poplątaną materię tego "wariackiego dzieła wariata" jak pisał o „Królu - Duchu” poeta J.M. Rymkiewicz.

Siła tarnowskiego "Króla" tkwi w teatralnej inscenizacji  Małgorzaty Warsickiej, wspartej niezłą kompozycją Karola Nepelskiego i dobrym aktorstwem Matyldy Bczyńskiej. 

Scenerię spektaklu tworzą fragmenty samolotowych skrzydeł (nie polecam podążania tropem aluzji do współczesnych wydarzeń) jakyby wprost wyjętych z opisu w poemacie „...skrzydła sterczały z piasku takiej miary [...] jako wielki upiór szary [...], niby duch śpiący w błocie przy blasku piorunów..."   To także skrzydła będące, przywoływanymi również w utworze Słowackiego, atrybutami husarii, słynnej arcykawalerii polskiej, a także jakimiś zadziwiającymi wielkością i kształtem nowoczesnymi harfami. Pośród nich - ona , aktorka i cały korowód odgrywanych przez nią postaci  wojownik Her Armeńczyk i jego rozmaite wcielenia  Popiel - Mściciel, królewna Wanda, stara matka, wojewoda Swityn, wiekowy Zorian z lutnią.  Ona  wyciszona więc i głośna, łkająca, ironizująca, waleczna i strachliwa. Wprawia w ruch harfy. Gra na nich palcami, przeciąga smykiem/strzałą, bębni. Muzyka wzmocniona elektronicznie, modulowana podobnie jak głos odtwórczyni ról, wspomagany przez mikrofony. Te wszystkie dźwięki i krucha postać aktorki/narratora (bardziej posłańca niż wielkiego ducha)  w stroju wojownika z filmów fantasy wypełniają dramaturgicznie całą przestrzeń między skrzydlami/harfami niewielkiej undergrandowej sceny i snują opwieść o wielkości i marności posiadających władzę, o miłości, poświęceniu , zdradzie i przeznaczeniu ... 

Tarnowski " Król" według  Słowackiego to spektakl niełatwy w odbiorze dla współczesnego widza, raczej nie rozczytującego się w mistyczcznych  tekstach naszych wieszczów, ale to spektakl wsymakowany, dopracowany reżysersko i insceniczacyjnie przez Małgorzatę Warsicką, ze świetnie współbrzmiącą, pobudzającą wyobraźnię muzyką Karola Nepelskiego i dynamicznym aktorstwem Matyldy Baczyńskiej. 

"Król" na Scenie Undeground Teatru im Ludwika Solskiego  w Tarnowie to dobry spektakl dla wymagającego widza. Polecam

 jdruzynska

"Król" wg, J.Słowackiego Reżyseria Małgorzata Warsicka, wykonanie Matylda Baczyńska. Premiera Teatr im L.Solskiego. Scena Undergraund 17 maja 2015