Krótka historia walki ze smogiem

Problem znany jest od dawna, ale powtórkę, żeby było łatwiej, zaczniemy od żałobnego marszu antysmogowego, który przeszedł przez Kraków pod koniec października 2013 roku.

Mieszkańcy - z hasłami wzywającymi władze do walki o czyste powietrze, w antysmogowych maseczkach na twarzach - przeszli przez centrum Krakowa a przed Urząd Marszałkowski przynieśli spis swoich postulatów i trumnę, w której "pochowali" czyste powietrze.

Marsz został zwołany przez Krakowski Alarm Smogowy - dziś Polski Alarm Smogowy -  i był jednym z wielu przyczynków do publicznej i burzliwej dyskusji na temat ochrony powietrza i naszego zdrowia.

Ostatecznie, w listopadzie 2013 roku Sejmik Województwa Małopolskiego zakończył trwające od dłuższego czasu prace nad uchwałą zakazującą palenia węglem w Krakowie. Była to prawdziwa sensacja, na ogólnopolską skalę, bo nikt wcześniej w kraju czegoś takiego nie zrobił.

Uchwała - też po dyskusjach - w swoim ostatecznym kształcie zezwalała jedynie na palenie drewnem w kominkach, zakazywała zaś używania węgla w domach i mieszkaniach. Nowe prawo miało wejść w życie w 2018 roku, tak aby mieszkańcy mieli czas na wymianę pieców. Jednak niedługo później, w sierpniu 2014 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny, po skardze dwóch mieszkanek Krakowa, uchylił zakaz. Jedna ze skarżących uznała, że zakaz narusza prawa najuboższych, druga zaś, że jest zbyt mało restrykcyjny.... a sąd podzielił racje obu pań.

Małopolscy marszałkowie odwołali się od tego wyroku, ich skarga zostanie rozpatrzona w sierpniu. Sąd uznał, że sprawa jest bardzo trudna i potrzebuje na nią więcej czasu niż zwykle.

Przez cały ten czas krakowscy urzędnicy liczyli i liczą węglowe paleniska w mieście - jest ich ponoć około 30 tysięcy, trwa też program dotowanej wymiany palenisk węglowych na piece ekologiczne a tam, gdzie to możliwe - przyłączanie budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej. I tu pojawiają się kontrowersje i kłopoty, ale oba te programy trwają.

Problem zaczynają dostrzegać też inne małopolskie gminy, również one liczą piece i zaczynają programy ich wymiany.

Temat smogu pojawia się też w Sejmie. Posłowie, pod wpływem małopolskiego parlamentarzysty, Tadeusza Arkita, zaczynają prace nad ustawą, która ograniczy samochodowy ruch w centrach miast i do której odwołały się dziś władze Krakowa. Ustawa - choć jej projekt jest już gotowy - nie trafiła jeszcze pod obrady.

A temat smogu stał się w ostatnich latach jednym z najczęściej poruszanych w krakowskich a potem również w ogólnopolskich mediach. To zasługa - między innymi - Krakowskiego Alarmu Smogowego, który konsekwentnie alarmował o fatalnym stanie krakowskiego, a potem już nie tylko krakowskiego powietrza.

Przypomnijmy jeszcze krótko naszą radiową akcję - pożyczonym od KASu pyłomierzem mierzyliśmy stężenie zanieczyszczeń w Krakowie, w Suchej Beskidzkiej i w Nowym Sączu. Chodziło o to, żeby zweryfikować kwestionowane przez niektórych dramatycznie złe odczyty "oficjalnych" pyłomierzy. Zweryfikowaliśmy i okazało się, niestety, że pyłomierze nie kłamią. Niewykluczone, że znów ruszymy w Małopolskę z pyłomierzami.

A na razie - czekamy do sierpnia na wyrok Najwyższego Sądu Administracyjnego w sprawie krakowskiego zakazu palenia węglem.

Daniela Motak

Czytaj: Samorządowcy chcą walczyć ze smogiem i apelują o szybszą nowelizację prawa